KALEJDOSKOP KULTURALNY

KSIĄŻKI

Mariusz Cieślik

Ćwierć wieku walki o Polskę

Przygody Konrada Wallenroda

Elżbieta Cherezińska wyrosła na numer 1 popularnej literatury historycznej w Polsce. I „Turniejem cieni” to potwierdza. Jest to opowieść rozgrywająca się przez ćwierć wieku, począwszy od powstania listopadowego 1830 r., a skończywszy na wojnie krymskiej 1854 r. Jej bohaterowie, autentyczne postaci, to trzech Polaków zaangażowanych w konspirację i próby odzyskania niepodległości. Tyle że jeden z nich – „czerwony hrabia” Adam Gurowski – szybko przechodzi na rosyjski żołd i okazuje się zaskakująco podobny do XX-wiecznych polskich komunistów, uważających patriotyzm za niepotrzebny balast i marzących o świecie bez narodowości. Dwaj pozostali to Jan Prosper Witkiewicz, skazany jako gimnazjalista na dożywotnią katorgę, i niedoszły zakonnik Rufin Piotrowski, powstaniec zmuszony po 1831 r. do emigracji. Cała trójka zaangażuje się w wojnę wywiadowczą rozgrywaną między Wielką Brytanią a Rosją – stawką było przejęcie kontroli nad Azją Środkową oraz rozpadającym się Imperium Osmańskim. Akcja toczy się wartko: obracamy się w najwyższych sferach rządowych i arystokratycznych, ale też wśród agentów angielskich i rosyjskich służb specjalnych. Ale z perspektywy Rufina Piotrowskiego, widzimy też zwyczajne życie i ucisk polityczny. Dawny powstaniec stał się bowiem jednym z najsłynniejszych uciekinierów z Syberii, bohaterem odysei od Omska po Londyn. Ale jeszcze ciekawszą postacią jest Jan Prosper Witkiewicz, podwójny agent, który chce doprowadzić do wojny Anglii z Rosją, po to by Polska odzyskała niepodległość. A przygody autentycznego wcielenia Konrada Wallenroda są najbardziej niesamowitym fragmentem tej pasjonującej książki.

ELŻBIETA CHEREZIŃSKA, „TURNIEJ CIENI”, ZYSK

1. „Grey. Pięćdziesiąt twarzy Greya oczami Christiana”

E. L. James

SONIA DRAGA

2. „Uległość”

Michel Houellebecq

W.A.B.

3. „Co nas nie zabije”

David Lagercrantz

CZARNA OWCA

4. „Zniszcz ten dziennik. Wszędzie”

Keri Smith

K.E. LIBER

5. „Tajemny ogród. Rysuj, koloruj, przeżywaj przygody”

Johanna Basford

NASZA KSIĘGARNIA

6. „Karbala”

Piotr Głuchowski, Marcin Górka

AGORA

7. „Krew elfów”

Andrzej Sapkowski

SUPERNOWA

8. „Ostatnie życzenie”

Andrzej Sapkowski

SUPERNOWA

9. „Miecz przeznaczenia”

Andrzej Sapkowski

SUPERNOWA

10. „Pochłaniacz”

Katarzyna Bonda

MUZA

DANE POCHODZĄ Z SALONÓW SIECI EMPIK

Komisarz znad fiordów

WYDAWANE W POLSCE OD KILKUNASTU MIESIĘCY KRYMINAŁY JØRNA LIERA HORSTA PRZEKONUJĄ, że w Norwegii wciąż pojawiają się utalentowani autorzy. „Poza sezonem” to trzecia z serii opowieści o komisarzu Wistingu. Jej wielką zaletą jest stuprocentowy realizm, zwłaszcza w pokazywaniu pracy policji. Co nie dziwi, bo autor był szefem wydziału dochodzeniowego. Tym razem Wisting zajmuje się poszukiwaniem desperata mordującego mieszkańców domków letniskowych nad morzem, a tropy wiodą go na Litwę.

JØRN LIER HORST, „POZA SEZONEM”, SMAK SŁOWA

Starcie gigantów

KSIĄŻKA NIEZWYKŁA, na którą złożyły się rozmowy wielkiego pisarza z wielkim politykiem. Karel Čapek to najważniejszy czeski pisarz międzywojenny, prekursor science fiction, autor słynnej „Inwazji jaszczurów”. Tomáša Masaryka, z zawodu wykładowcę filozofii Uniwersytetu Karola, nazywano ojcem niepodległej Czechosłowacji, był jej pierwszym i wieloletnim prezydentem. Zapis trwających siedem lat spotkań tych dwóch intelektualistów złożył się na książkę, w której rozważane są fundamentalne kwestie. Jednocześnie jest to rzecz trochę niedzisiejsza, tempo rozmowy jest niespieszne, chciałoby się rzec – przedwojenne.

KAREL C˘APEK, „ROZMOWY Z TOMÁŠEM GARRIGUEM MASARYKIEM”, KSIĄŻKOWE KLIMATY

MUZYKA

Piotr Metz

Gilmour kontra Pink Floyd

Po latach wyraźniej widać, jak wiele różni wyluzowanego Davida Gilmoura od jego wściekłego na świat kolegi i rywala z Pink Floyd Rogera Watersa. Gilmour nagrywa i koncertuje już tylko dla przyjemności – przez prawie czterdzieści lat nagrał zaledwie cztery płyty studyjne. Każda z nich jest inna – tym razem muzyk w kilku piosenkach odchodzi od klimatu Pink Floyd tak daleko, jak tylko się da. Kto wie, czy nie jest to zabieg mający na celu sprowokowanie wyznawców jego macierzystego zespołu, oczekujących, że będzie brzmiał jak zawsze. Pozostaje im jednak rozpoznawalne od pierwszych akordów brzmienie gitary Gilmoura, który nagrał najbardziej osobistą płytę w karierze. Znajdziemy na niej pożegnanie z matką, zmarłym przyjacielem z Pink Floyd Rickiem Wrightem, opowieść o dorastaniu dzieci i powrót do fascynacji jazzem. Lepsze to i ciekawsze niż kolejne nawroty Watersa do „The Wall” i piętnowanie niesprawiedliwości świata oraz jego nowej ojczyzny – Stanów Zjednoczonych. Gilmour i Waters spotkali się na chwilę na scenie na Live 8. Ale chyba już nigdy nie zagrają razem.

DAVID GILMOUR, „RATTLE THAT LOCK”, SONY

1. „The Very Best of”

Ray Charles

MAGIC RECORDS/UNIVERSAL

2. „Repentless”

Slayer

NUCLEAR BLAST/MYSTIC

3. „The Book of Souls”

Iron Maiden

WARNER

4. „Love, Fear and the Time Machine”

Riverside

MYSTIC

5. „Ludzie mówią różne rzeczy”

Kuba Knap

ALKOPOLIGAMIA/CD-CONTACT

6. „666”

Kat & Roman Kostrzewski

MYSTIC

7. „Zapomnij mi”

Sarsa

IZABELIN/UNIVERSAL

8. „Fifty Shades of Grey”

Muzyka filmowa

UNIVERSAL

9. „That’s the Spirit”

Bring Me the Horizon

SONY

10. „Atramentowa”

Stanisława Celińska

POLSKIE RADIO

Psychopop

UWAŻANY ZA JEDNO Z NAJWIĘKSZYCH ODKRYĆ OSTATNICH MIESIĘCY KORTEZ ma tak mocną indywidualność i charakterystyczny głos, że stylizowanie go na młodszego brata Marka Dyjaka jest niepotrzebne. Kilka mniej oczywistych piosenek zachęca do posłuchania go w innym repertuarze w przyszłości. Piotr Szmidt znakomicie się sprawdził jako tekściarz, a całość dobrze zaaranżowana i wyprodukowana idealnie nadaje się do radia. Miejmy nadzieję, że osoby odpowiedzialne za playlisty zrozumieją, że to nie żadna nisza, ale tak właśnie może brzmieć współczesna muzyka pop.

KORTEZ, „BUMERANG”, JAZZBOY

Randka z femme fatale

TYM, KTÓRZY UWAŻALI LANĘ DEL REY ZA PRODUKT SEZONOWY, polecam jej nowy album. A przy okazji przypominam, że od debiutu wokalistki minęło już pięć lat. Pozostała wierna charakterystycznej melancholijnej stylistyce, wielogłosowe partie wokalne tej femme fatale współczesnego amerykańskiego popu i soundtrackowe aranżacje tworzą intrygującą całość. Płyta brzmi jak ścieżka dźwiękowa do filmu utrzymanego w poetyce „Mulholland Drive” Davida Lyncha. I wyraźnie widać tu fascynację dawnym Hollywood.

LANA DEL REY, „HONEYMOON”, UNIVERSAL

FILMY

Krzysztof Kwiatkowski

Dulscy za zamkniętymi drzwiami

Dulscy zawsze byli z boku” – powtarza Krystyna Janda w „Paniach Dulskich”. Filip Bajon tworzy wariację na temat dulszczyzny. Mentalności, którą łatwo komuś wytknąć. Trudniej – spróbować zrozumieć i opisać. Przedstawia portrety kolejnych generacji tytułowych kobiet, które muszą sobie radzić i w czasie historycznych przemian przede wszystkim chcą przetrwać. Za wszelką cenę. Gotowe są poświęcić zasady, aby jak najmniej ucierpieć. Zachować wygodę, spokój, a najchętniej i kamienicę. „Po to mam cztery ściany i sufit, żeby tutaj prać brudy” – wykrzykuje jedna z bohaterek. To świat pełen hipokryzji, gry pozorów i intryg. Bo z władzą należy być w dobrych relacjach. Nawet za cenę godności. Jednak reżyser nie jest jednostronny. To właśnie Dulskie pielęgnują tradycję. Na ścianach ich mieszkania wiszą XIX- -wieczne obrazy, bo bohaterki dbają o własne korzenie. Mogą to robić, bo nie chcą stać na barykadzie. I dopiero dzisiejsza Dulska pragnie zerwać z konformizmem. Jest reżyserką filmową, chce na ekranie przeprowadzić własną psychoterapię, rozgrzebać dawne zadry. Ale przecież w sztuce też istnieją łatwe drogi. I artystka nawet nie zauważa, kiedy na nią zbacza. „Panie Dulskie” to, oczywiście, film teatralny. Ale solidny, z wybitną obsadą: Krystyna Janda, Katarzyna Figura, Maja Ostaszewska. Filip Bajon portretuje mieszczaństwo – jedną z najmniej opisanych w polskim kinie warstw społecznych. A przy okazji przypomina, że za zamkniętymi drzwiami niejednego mieszkania kryją się mroczne tajemnice.

„PANIE DULSKIE”, REŻ. FILIP BAJON, KINO ŚWIAT

1. „Everest”

Reż. Baltasar Kormakur

UIP

2. „Karbala”

Reż. Krzysztof Łukaszewicz

NEXT FILM

3. „Więzień labiryntu: Próby ognia”

Reż. Wes Ball

IMPERIAL-CINEPIX

4. „Hugo i łowcy duchów”

Reż. Tobi Baumann

KINO ŚWIAT

5. „Nigdy nie jest za późno”

Reż. Jonathan Demme

UIP

6. „Do utraty sił”

Reż. Antoine Fuqua

FORUM FILM

7. „Klub włóczykijów”

Reż. Tomasz Szafrański

FORUM FILM

8. „Mały książę”

Reż. Mark Osborne

KINO ŚWIAT

9. „Anatomia zła”

Reż. Jacek Bromski

KINO ŚWIAT

10. „Młodość”

Reż. Paolo Sorrentino

GUTEK FILM

DANE WEDŁUG STATYSTYK MULTIKINA DOTYCZĄ OKRESU 18.09-20.09.2015

Rosyjskie chmury

ALEKSIEJ GERMAN JUNIOR ZAWSZE LUBIŁ PRZYGLĄDAĆ SIĘ SWOIM BOHATEROM W MILCZENIU I OPOWIADAĆ BEZ POŚPIECHU. W wyprodukowanym z udziałem Polaków nowym filmie (nagroda na festiwalu w Berlinie), choć nie zmienił tempa, pozwolił im przemówić. Przedstawił dojmującą wizję Rosji 2017 r. Sportretował jej mieszkańców. Wykolejonych, zgorzkniałych, z poczuciem przegranej. Stając przed kamerą, opowiadają o swoim życiu, prowadzą dialog ze sobą, z widzem i z historią swojego kraju. Ta mozaika rosyjskich losów bywa niełatwa w oglądaniu i pretensjonalna. Ale jest ciekawą opowieścią o społeczeństwie z wielkim bagażem problemów.

„POD ELEKTRYCZNYMI CHMURAMI”, REŻ. ALEKSIEJ GERMAN JR, ART-HOUSE

Noc Małgorzaty

TO JEJ FILM. W „NOCY WALPURGI” MAŁGORZATA ZAJĄCZKOWSKA PORZUCIŁA WSZELKĄ AKTORSKĄ PRÓŻNOŚĆ. Wcieliła się w słynną śpiewaczkę operową. Na początku gra napuszoną diwę, jednak w czasie rozmowy z podającym się za dziennikarza chłopakiem, zdziera z siebie maski. Za jej arogancją kryją się traumy, które wyniosła z wojny, Holocaustu, łódzkiego getta, Auschwitz. Akcja filmu nie wychodzi z garderoby teatralnej. Ale ten intensywny, przesycony erotyzmem, pełen zwrotów pojedynek dwóch osób trzyma w napięciu. A od twarzy Zajączkowskiej nie można oderwać wzroku.

„NOC WALPURGI”, REŻ. MARCIN BORTKIEWICZ, AURORA FILMS