Skarb tajniaków

Dodano:   /  Zmieniono: 
Czy złoto i kosztowności przechowywane w sejfie WSI są częścią Funduszu Obrony Narodowej?
  W pancernym sejfie centrali Wojskowych Służb Informacyjnych ukryte są stos złotych sztab, pióra z cennego kruszcu i biżuteria z brylantami. Jeszcze kilka lat temu była tam także pokaźna kolekcja południowoafrykańskich złotych krugerrandów, wenezuelskich boliwarów, amerykańskich dolarów i znaczne ilości indyjskich rupii w banknotach. Jak i kiedy ten skarb trafił w ręce tajnych służb wojskowych? Czy jest to zaginiona część przedwojennego Funduszu Obrony Narodowej? Czy zrabował ją peerelowski wywiad wojskowy?
Klucze do sejfu ze skarbem znajdującym się przy ulicy Oczki w Warszawie powinny mieć tylko dwie osoby - szef WSI i szef służb finansowych tej instytucji. Złoty skarb jest pozostałością po wywiadzie wojskowym PRL - Zarządzie II Sztabu Generalnego WP. Historia jego zdobycia do dziś stanowi pilnie strzeżoną tajemnicę WSI. Nie słyszeli o niej nawet niektórzy pytani przez "Wprost" byli szefowie tych służb, na przykład gen. Konstanty Malejczyk (szef WSI w latach 1994-1996) czy kadm. Kazimierz Głowacki (kierował WSI w latach 1996-1997). Gen. Marek Dukaczewski odmówił rozmowy, odsyłając nas do obecnego kierownictwa wojskowych służb.

Milczenie jest złotem
Największą wiedzę o złotym skarbie ma kilku byłych szefów służby finansowej WSI, którzy zaczynali swoją karierę w wywiadzie wojskowym PRL. - Nie będę na ten temat rozmawiał - tyle usłyszeliśmy od płk. Józefa Krześniaka, byłego zastępcy szefa służby finansowej WSI. Podobnie zareagował jego były przełożony płk Jerzy Sprawka, obecnie wiceprezes i skarbnik fundacji Servi Pacis, która pomaga żołnierzom poszkodowanym w pokojowych operacjach międzynarodowych i ich rodzinom. Jakich sekretów tak pilnie strzegą dawni oficerowie WSI?
Z informacji zebranych przez "Wprost" wśród oficerów WSI wynika, że depozyt może być zaginioną częścią przedwojennego Funduszu Obrony Narodowej, który komunistom udało się wydobyć podstępem od przebywających na emigracji oficerów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Szansę na wyjaśnienie jednej z największych tajemnic WSI ma komisja weryfikacyjna kierowana przez wiceministra obrony Antoniego Macierewicza. Jest to tym bardziej zasadne że na skarb natknęła się - jak wynika z nieoficjalnych informacji - nowa ekipa kierująca wojskowymi tajnymi służbami. Nie udało się jej dotychczas odnaleźć dokumentacji pochodzenia skarbu. Znaleziono natomiast dowody na to, że dokumenty te zostały zniszczone, prawdopodobnie w pierwszej połowie lat 70., na polecenie ówczesnego kierownictwa Zarządu II Sztabu Generalnego WP.
- Sprawa pochodzenia tych kosztowności i prawo ich wykorzystania pozostawały wyłącznie w gestii szefa WSI i ministra obrony narodowej, dlatego nie znam szczegółów tej historii - mówi "Wprost" płk Kazimierz Mochol, zastępca szefa WSI za rządów AWS. - Gdy natknąłem się na skarb po objęciu szefostwa WSI, poinformowałem o nim ministra obrony narodowej - mówi gen. Tadeusz Rusak, były szef WSI i przełożony Mochola. Janusz Onyszkiewicz, ówczesny minister obrony, zasłania się lukami w pamięci.

Depozyt operacyjny
Dziennikarze "Wprost" dotarli do emerytowanego oficera służby finansowej WSI, dziś skarbnika jednej z gmin, który widział złoty skarb. Opowiada on o komisyjnym otwarciu sejfu, dokonanym w obecności ówczesnego szefa WSI gen. Tadeusza Rusaka. - Oprócz złotych sztab zwróciłem uwagę na jakieś pióro i pierścionek z brylantem. Zaskoczyły mnie egzotyczne waluty z Afryki Południowej w złocie i papierowe z Indii. Były też złote dolarówki z amerykańskim orłem - opowiada nasz rozmówca. Aby sięgnąć po środki finansowe z tego depozytu, potrzebna była decyzja szefa MON. Obowiązywała zasada, że do wykorzystania depozytu z sejfu każdorazowo wymagane były trzy podpisy - ministra obrony, szefa WSI i szefa służby finansowej WSI. To samo dotyczyło tajnego konta dewizowego WSI, które za zgodą prezesa NBP istniało w banku centralnym.
Pieniądze z depozytu - 8-9 mln zł - po przewalutowaniu przez NBP (bank mimo protestów WSI potrącił prowizję) znacząco powiększyły fundusz operacyjny WSI. Fundusz ten z reguły nie przekraczał jednej dziesiątej rocznego budżetu WSI. - Ponieważ w tamtym czasie gwałtownie rosły potrzeby finansowe WSI, zwłaszcza związane z wejściem w życie ustawy o ochronie informacji niejawnych, a budżet był zawsze za mały, gen. Rusak lub ktoś inny z kierownictwa wpadł na pomysł, by wykorzystać te pieniądze na zakup sprzętu dla WSI. Na ten cel postanowiono też przeznaczyć pieniądze z tajnego konta dewizowego w NBP - mówi informator "Wprost".
Z dokumentacji depozytu wynika, że przed gen. Rusakiem do sejfu ze skarbem zaglądał jedynie gen. Marian Sobolewski, który w 1992 r. krótko kierował WSI (premierem był wówczas Jan Olszewski). Sobolewski - w rozmowie z "Wprost" - zaprzecza, twierdząc, że nie wie nic o depozycie. Sugeruje, że jego podpis może być sfałszowany. Inni szefowie WSI, otwierając sejf, nie pozostawili żadnej notatki wewnątrz albo notatki te zostały zniszczone. Mogli też wcale nie zaglądać, bo prawdopodobnie wiedzieli, co skrywa sejf, gdyż w przeciwieństwie do Sobolewskiego i Rusaka w czasach PRL służyli w Zarządzie II Sztabu Generalnego WP.
Po odejściu gen. Rusaka jesienią 2001 r. skarbem zainteresowała się ekipa nowego ministra obrony Jerzego Szmajdzińskiego z SLD. Informatorzy "Wprost" opowiadają, że dokumentację depozytu i jego wykorzystania kopiował płk Jan Maria Oczkowski, który za czasów gen. Marka Dukaczewskiego kierował Biurem Bezpieczeństwa Wewnętrznego WSI, a wcześniej stał na czele specjalnej komisji ministra obrony. Szukała ona "kwitów" na poprzednie szefostwo WSI. W komisji był też dawny wieloletni szef służby finansowej WSI płk Jerzy Sprawka, który ma dużą wiedzę o depozycie, bo funduszami wywiadu wojskowego zajmował się jeszcze w PRL. Sprawka odmówił rozmowy z "Wprost" na temat skarbu.

Ślady do FON
- Nigdy nie mówiono, skąd wziął się ten skarb. Słyszałem tylko, że pozostał po działaniach wywiadu wojskowego w latach 50. - opowiada oficer z centrali WSI. Według części oficerów WSI, skarb może pochodzić z przejętych przez komunistów w 1947 r. pozostałości przedwojennego Funduszu Obrony Narodowej (FON). Został on utworzony na mocy dekretu prezydenta RP z 9 kwietnia 1936 r. Gromadzone pieniądze, pochodzące ze sprzedaży państwowych nieruchomości, dotacji skarbu państwa (głównie z pożyczki uzyskanej przez rząd we Francji) oraz z darów i zapisów osób prywatnych i instytucji, miały być przeznaczone na dozbrojenie armii. Po wybuchu wojny skarb wchodzący w skład FON trafił - przez Bukareszt, Paryż, a nawet Sudan - do Wielkiej Brytanii. Zarządzał nim tzw. komitet trzech: gen. Stanisław Tatar, płk. Marian Utnik, płk. Stanisław Nowicki. W 1947 r. Tatar uległ namowom przedstawicieli władz PRL i przekazał im - jak sam utrzymywał - 350 kg złota i 2,5 mln USD pochodzących z dotacji wojennej władz USA dla Armii Krajowej. Komunistyczne władze twierdziły, że otrzymały jedynie 208 kg złota i kilkadziesiąt tysięcy dolarów. Oznaczałoby to, że zaginęły 142 kg złota. Czy złote sztaby schowane w sejfie w siedzibie WSI to część zaginionego majątku FON?
Po przywiezieniu do Polski złoto FON zostało zdeponowane w Oddziale II Sztabu Generalnego WP, czyli u poprzednika Zarządu II SG WP. Dopiero w 1948 r. kruszec i precjoza przekazano do NBP. W latach 50. depozyt stopniowo likwidowano. Część biżuterii rozkradziono, część rozdano jako podarki dla dygnitarzy, a część trafiła do Desy. Pod koniec 1989 r. śledztwo w sprawie FON wszczęła prokuratura i działająca na zlecenie Sejmu NIK. Śledztwo umorzono, bo ślady defraudacji zostały przez wywiad wojskowy starannie zatarte. Rozkaz zniszczenia dokumentacji FON miał wydać gen. Włodzimierz Oliwa, w latach 1965-1971 szef Zarządu II SG WP.
Gdyby rzeczywiście się okazało, że skarb schowany w sejfie WSI to pozostałość FON, byłby to paradoks historii. W 1951 r. w głośnym procesie TUN (od nazwisk głównych oskarżonych: Tatara, Utnika i Nowickiego) gen. Tatar i jego współpracownicy na podstawie spreparowanych i wymuszonych torturami przez Informację Wojskową (ówczesny kontrwywiad WP) dowodów dostali drakońskie wyroki - od 15 lat więzienia do dożywocia. Byłym zarządcom FON zarzucono szpiegostwo, próbę obalenia władzy ludowej, wreszcie kradzież części majątku FON. Zakrojone na gigantyczną skalę śledztwo, którego tzw. wątki odpryskowe zakończyły się wyrokami śmierci wykonanymi na innych oficerach, prowadzone było i koordynowane w gmachu Informacji Wojskowej przy ulicy Oczki w Warszawie. Mieści się tam szefostwo inspektoratu WSI.

Ilustracja: D. Krupa
Więcej możesz przeczytać w 37/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 37/2006 (1239)

  • Na stronie - Skazani na sukces15 gru 2006, 15:00Ludzie sukcesu zazwyczaj pracują na własny sukces, a ludzie skazani na sukces - przeważnie na cudzy3
  • Skaner15 gru 2006, 15:00SKANER POLSKA TAJNE SŁUŻBY Zamach na Millera? Próba zamachu stanu na urzędującego premiera RP Leszka Millera przy użyciu Aleksandra Gudzowatego" - notatka o takim tytule sporządzona przez szefa ochrony Aleksandra Gudzowatego trafiła wiosną...8
  • Sawka czatuje15 gru 2006, 15:00Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)10
  • Playback15 gru 2006, 15:00Zyta Gilowska, była wicepremier i minister finansów © A. Jagielak14
  • Poczta15 gru 2006, 15:00IM LEPIEJ, TYM GORZEJ Prezes Sławomir Skrzypek w artykule "Im lepiej, tym gorzej" (nr 33/34) roztoczył przed czytelnikami idylliczną wizję polskiej gospodarki, kwitnącej pod rządami silnego premiera Kaczyńskiego, która nijak się ma do...14
  • Ryba po polsku - Reguła Gilowskiej15 gru 2006, 15:00Otwórzcie wreszcie te archiwa i pozwólcie nam je ocenić samodzielnie15
  • Z życia koalicji15 gru 2006, 15:00PO ZDUMIEWAJĄCO SZYBKIM PROCESIE sąd lustracyjny ogłosił, że Zyta Gilowska co prawda współpracowała z SB, ale nie można jej za to skazać, bo nie ma wystarczających dowodów. Po odczytaniu wyroku i uzasadnienia sędzia powinna więc była zaśpiewać...16
  • Z życia opozycji15 gru 2006, 15:00POWSTAŁ CENTROLEW. Z okazji jego narodzin lider Partii Demokratycznej - Geriatrzy.pl uraczył świat wystąpieniem równie ekscytującym jak filmy Krzysztofa Zanussiego. W kulminacyjnym momencie oracji Janusz Onyszkiewicz stwierdził, że Polska zaczyna...17
  • Wprost przeciwnie - Dzwonek alarmowy15 gru 2006, 15:00Niemieccy przywódcy nie powinni mieć już wątpliwości, jakie są prawdziwe zamiary Eriki Steinbach18
  • Fotoplastykon15 gru 2006, 15:00Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)19
  • Murdoch u bram Wildsteina15 gru 2006, 15:00Czy TVP SA jest skazana na klęskę w technologicznej wojnie na rynku mediów?20
  • Armia eksportowa15 gru 2006, 15:00Polscy żołnierze z międzynarodowych misji są największym atutem naszej dyplomacji26
  • Skarb tajniaków15 gru 2006, 15:00Czy złoto i kosztowności przechowywane w sejfie WSI są częścią Funduszu Obrony Narodowej?30
  • Polowanie na Miłosza15 gru 2006, 15:00Bezpieka nie traktowała Nagrody Nobla dla Miłosza jako wyróżnienia Polski i Polaków, lecz jako zagrożenie dla państwa34
  • Giełda15 gru 2006, 15:00Hossa Świat Va banque Japoński Ogaki Kyoritsu Bank chce przyciągnąć klientów, instalując bankomaty wyposażone w ruletkę. Po każdej transakcji na ekranie urządzenia pojawi się koło ruletki. Za pola, które wygrają, klient zainkasuje 1000 jenów,...40
  • Wielka grabież emerytalna15 gru 2006, 15:00W normalnym systemie emerytalnym pozostanie 30 proc. Polaków i to oni będą do końca życia z własnych pieniędzy dopłacać pozostałym do rent i emerytur42
  • Rosyjska ruletka15 gru 2006, 15:00W Rosji można robić najlepsze w Europie interesy, można też jednak wszystko stracić48
  • Zabójcza świeżość15 gru 2006, 15:00Europę zalewa rzeka zepsutej i trującej żywności52
  • Załatwione odmownie - Rozumni inaczej15 gru 2006, 15:00Pomysły rodem "z dziejów głupoty w Polsce" coraz częściej trafiają na forum publiczne56
  • Supersam15 gru 2006, 15:0058
  • Bizantyjski industrializm15 gru 2006, 15:00Na jesień i zimę firma Monnari proponuje dwa odrębne style. Inspiracją dla kolekcji "Bizancjum" jest oczywiście kultura starożytnego Wschodu. Dominują w niej aksamity, żakardy i tafty, utrzymane w ciepłej, przygaszonej kolorystyce (m.in....58
  • Bukiet filozoficzny15 gru 2006, 15:00Le Jardin Philosophique 2004, AOC Pacherenc du Vic Bilh, Alain BrumontImporter: Grand Cru Cena: 39,90 ZŁ Nazwa "ogród filozoficzny" mogłaby brzmieć pretensjonalnie, gdyby nie chodziło tu o jedną z tych niemal zapomnianych, zagubionych w...58
  • Pisanie w powietrzu15 gru 2006, 15:00Spacewriter to maleńki, wielkości zapalniczki, gadżet służący do wysyłania świetlnych wiadomości - nawet na odległość 50 m. Wystarczy wpisać treść wiadomości, a potem poruszyć nim zgodnie z kierunkiem pisania, by w powietrzu zawisł świetlny...58
  • Omega 00715 gru 2006, 15:00James Bond w kolejnym odcinku tej popularnej szpiegowskiej serii będzie nosił zegarek Omega. Firma na potrzeby filmu "Casino Royale" przygotowała kolejny model z serii Seamaster. Wcielający się w rolę Bonda Daniel Craig założy czasomierz...58
  • Cera jak u dziecka15 gru 2006, 15:00Ives Saint Laurent twierdzi, że wie, jak sprawić, by twarz każdej kobiety była zaróżowiona i idealnie gładka jak skóra dziecka. Do produkcji preparatów nawilżających Hydra Feel użyto kompleksu Baby Skin, w którego skład wchodzą cukry pozyskane z...58
  • Podręcznik do podgrzybków15 gru 2006, 15:00Wbrew pesymistycznym prognozom grzybów w tym roku nie brakuje. Do lasu najlepiej się wybrać z książką Ewalda Gerhardta "Grzyby (wyd. Klub dla Ciebie). Wielki ilustrowany przewodnik". To najnowsza i najobszerniejsza tego typu publikacja...58
  • Notebook dla podróżnika15 gru 2006, 15:0058
  • Menesans15 gru 2006, 15:00Wraca moda na prawdziwych mężczyzn60
  • Biedakopacze15 gru 2006, 15:00Polska jest na razie za biedna,by odnosić sukcesy w europejskim futbolu64
  • Czerń wysokiego ryzyka15 gru 2006, 15:00Jan Maria Rokita nie wyglądałby na aroganta, gdyby nie zakładał czarnych golfów68
  • Łowca strachu15 gru 2006, 15:00Steve Irwin był świetnym fachowcem i wbrew pozorom nie ryzykował aż tak bardzo72
  • Plażowy supermarket15 gru 2006, 15:00120 tys. osób uczestniczyło w tym roku na Helu w Happy Events pod patronatem "Wprost" i Radia Zet74
  • Pazurem - Epitet z metryką15 gru 2006, 15:00Zasługi Dorna dawno zostaną zapomniane, a "wykształciuchy" naród przechowa w pamięci75
  • Bierna wojna15 gru 2006, 15:00Niewypowiedzenie przez Rydza-Śmigłego wojny Sowietom było największym błędem naszej wojennej polityki76
  • "Haaretz" pojednania15 gru 2006, 15:00Dzieje poznańsko-berlińsko-jerozolimskiej rodziny Schockenów pokazują, jak bardzo zmienili się Żydzi i Państwo Izrael79
  • Know-how15 gru 2006, 15:00Opium dla świata "Prohibicja i restrykcyjne kary nie są w stanie rozwiązać problemu narkomanii, mogą tylko spowodować jeszcze większy rozkwit przestępczości i nielegalnego handlu" - przekonuje Richard Davenport-Hines w "Odurzonych". Jego zdaniem,...80
  • Iloraz sukcesu15 gru 2006, 15:00Sprawdź, czy jesteś sukcesododatni czy sukcesoujemny82
  • Starożytny wyścig zbrojeń15 gru 2006, 15:00Pod koniec XIII w. p.n.e. na skutek wojen w ciągu jednego pokolenia przestał istnieć prawie cały ówczesny świat90
  • Bez granic15 gru 2006, 15:00Janusowy Janukowycz Wiktor Fedorowicz Janukowycz pokazuje swe europejskie oblicze. Nowy stary premier Ukrainy podczas ubiegłotygodniowego forum w Krynicy zdobył się na stwierdzenie, że "'Pomarańczowa rewolucja' była zwycięstwem...92
  • Jeźdźcy cyberapokalipsy15 gru 2006, 15:00Konwencjonalne wojny i samobójcze zamachy zastąpi pełzający konflikt z podziemnym światem cyberterrorystów94
  • Niemiecka misja15 gru 2006, 15:00Polska polityka unijna powinna umiejętnie lawirować między obozem brytyjskim a niemieckim98
  • Amnesty amnezja15 gru 2006, 15:00Zasłużona w walce z dyktaturami Amnesty International zamienia się w tubę lewicy100
  • Recenzor15 gru 2006, 15:00102
  • W imię ojca15 gru 2006, 15:00Oto dziełko godne egzaltowanego licealisty, pełne zdziwień i oburzeń na nieczuły świat i rządzące nim paskudne reguły. Zamiar był ambitny - przez losy trójki młodych bohaterów opowiedzieć o bezsilnym buncie i wściekłości w czasach transformacji....102
  • Dusza za bestseller15 gru 2006, 15:00Truman Capote nie byłby zachwycony. Scenarzysta Dan Futteman i aktor Philip Seymour Hoffman bezlitośnie wypunktowali jego fizyczne (nikczemna postura, piskliwy głos) oraz charakterologiczne (snobizm i nieskończony narcyzm) słabości. Co gorsza,...102
  • Kiosk uczciwości15 gru 2006, 15:00Jeśli kłamstwo ma krótkie nogi, to propaganda PRL doprawdy zasługuje na miano karzełka. Pomysły komunistycznych "inżynierów dusz" były tak prymitywne, że dziś zamiast oburzać - śmieszą. Boleśnie przekonali się o tym autorzy Polskiej...102
  • Kłamstwa i kaseta wideo15 gru 2006, 15:00To wydarzyło się naprawdę. Boeing lecący z Nowego Jorku do Paryża runął w lipcu 1996 r. do morza. Zginęło 230 osób. Powód katastrofy do dziś pozostaje tajemnicą. W powieści DeMille'a do rozwikłania zagadki zabiera się John Corey, kiedyś nowojorski...102
  • A jednak pudło15 gru 2006, 15:00Ciekawe, kiedy powieść sensacyjna wyzwoli się spod wpływu Fredericka Forsytha? Ten bez wątpienia najwybitniejszy przedstawiciel gatunku 35 lat temu wytyczył schematy "Dniem Szakala" i "Psami wojny" . Aż trudno zliczyć autorów,...102
  • Nowe średniowiecze15 gru 2006, 15:00Jeśli ktoś uważa, że nowoczesność to koszmar, a współczesnych architektów Pan Bóg pokarał twórczą impotencją, to jest książka dla niego. Milos Urban stworzył nowy podgatunek literacki - reakcyjny dreszczowiec. Młody czeski pisarz najwyraźniej...102
  • Kulturalny sparing15 gru 2006, 15:00pierwszy program /potencjał Miało być na ostro, ale pierwsi bohaterowie nie bardzo chcieli się kłócić. Maciej Maleńczuk i Michał Wiśniewski zamiast się spierać o sens flirtu artysty z władzą, zgodnie przeszli do krytyki rządu. Gdy estradowcy...102
  • Opowieści z krypty15 gru 2006, 15:00pierwszy program /potencjał "Neokinematograf" to Krzysztof Kłopotowski. Krytyk, znany z temperamentu, awansował w telewizyjnej ramówce i zyskał nową partnerkę. Niestety, Agnieszka Szydłowska tak jak jej poprzedniczki została sprowadzona...102
  • Nie ma zmiłuj15 gru 2006, 15:00pierwszy program /potencjał "Litość nie powinna być naszym głównym odczuciem estetycznym" - pada na początku programu, który ze względu na tematykę i czas nadawania próbuje zastąpić "Pegaza". "Łosss-kot!" dystansuje...102
  • Dzieci sieci15 gru 2006, 15:00"Samotność w sieci" - ten nudny film na podstawie manierycznego wyciskacza łez zamyka erę trudnego dzieciństwa Internetu w Polsce106
  • Atrakcyjny nieboszczyk15 gru 2006, 15:00Po punku został tylko chwytliwy szyld, wykorzystywany przez amerykański przemysł muzyczny i kreatorów mody110
  • Wencel gordyjski - Matrix po polsku15 gru 2006, 15:00Poeci zawsze przeciwstawiali się władzy i ta chlubna tradycja ma dziś w Polsce kontynuatorów112
  • Krótko po Wolsku - Patrzcie, o giaury!15 gru 2006, 15:00Ekspansja islamu się wzmaga. Sięga nie tylko europejskich miast i świątyń, ale nawet literatury. Ukazały się już islamsko poprawne "Pinokio", "Przygody Tomka Sawyera" i "Pollyanna". Ciekawe, czy na liście dzieł...113
  • Ueorgan Ludu15 gru 2006, 15:00Nr 37 (203) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 11 września 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza BENZYNA NIEBEZPIECZNIE TANIO Prezydent Rzeszowa Tadeusz Ferenc (SLD) obniżył cenę benzyny na należącej do miejskiego przedsiębiorstwa stacji do 3,99 zł za...113
  • Skibą w mur - Łże-felieton15 gru 2006, 15:00Zdarza się, że mali ludzie używają wielkich słów, a wielcy ludzie posługują się półsłówkami114