Publicyści „NYT” podkreślają zasługi Donalda Tuska, który w 2014 roku przejął przewodnictwo w Radzie Europejskiej. Wymieniają m.in. porozumienie z Turcją ws. rozwiązania kryzysu migracyjnego oraz koordynację unijnego stanowiska i rozmów ws. Brexitu. „Prawicowy rząd, który w 2015 roku przejął władzę w Polsce mimo tego chce, by Tusk stracił stanowisko. A nawet – bez przedstawiania dowodów – zarzuca mu zdradę kraju” – podsumowują dziennikarze.
„Sytuacja jest bezprecedensowa”
Podkreślają też, że elementem dyskusji stał się napisany „z dużą dramaturgią” list premier Beaty Szydło do przywódców 28 krajów UE, którzy w czwartek spotykają się na szczycie, w którego agendzie ujęta została dyskusja o przyszłości Tuska. „Sytuacja jest bezprecedensowa: Herman Van Rompuy, były premier Belgii został wybrany jednomyślnie w 2008 roku, gdy zostało stworzone to stanowisko, a w 2012 doczekał się reelekcji, wybór Tuska odbył się podobnie” – relacjonuje „NYT”. Podkreśla przy tym, że w przypadku czwartkowego szczytu oczekiwania są podobne – wszyscy liczą na dojście do konsensusu.
„NYT” kreśli też scenariusz czwartkowego spotkania. Według amerykańskiego dziennika premier Malty Joseph Muscat spyta przywódców UE, czy mają jakieś obiekcie wobec reelekcji Tusk. Da to szansę na zaprezentowanie swoich argumentów premier Beacie Szydło. Spodziewane jest, że szefowa polskiego rządu zaproponuje, by Tuska zastąpił kandydat Polski: Jacek Saryusz-Wolski i sprzeciwi się jednomyślnej reelekcji byłego premiera.
UE zakłopotana
„Pomysł, że Polska mogłaby spróbować przeforsować innego kandydata na to stanowisko, został przyjęty w Brukseli z zakłopotaniem, a nawet drwinami. Tusk ma szerokie poparcie przywódców innych krajów i zdaniem niektórych posunięcie Polski to nic więcej tylko gra” – twierdzi „NYT”. Dziennikarze zaznaczają jednak, że stanowisko Beaty Szydło może poprzeć premier Węgier Viktor Orban. Wówczas polska premier może wnioskować o głosowanie, co podczas unijnych szczytów jest rzadkością.
„NYT” spekuluje, że Szydło i inni przywódcy mogą także dążyć do opóźnienia wyboru przewodniczącego Rady Europejskiej. „To jednak związane jest z ryzykiem pogorszenia odbioru sytuacji Unii Europejskiej jako bytu zbyt trudnego do zarządzania” – ostrzega amerykański dziennik.
Zdaniem Fabiana Zuleega, dyrektora brukselskiego think-tanku European Policy Center, pozostanie Tuska na stanowisku mogłoby być korzystne dla PiS z punktu widzenia sytuacji wewnętrznej w kraju. „Sytuacja, w której ma się kandydata ze swojego kraju, który jednak nie jest popierany przez rząd, daje kolejny argument by twierdzić, ze decyzje UE nie mają legitymacji prawnej, a ty bronisz polskiego interesu” – przedstawia możliwy punkt widzenia polskich władz specjalista. – Nacjonalistyczne populizmy są bardzo skupione na sprawach wewnętrznych, ale wiąże się to też z atakami na Unię Europejską, i to, co teraz obserwujemy, jest tego skutkiem – ocenia.