Parlament Europejski znajduje się w samym centrum europejskiej demokracji. Obywatele UE wybierają bezpośrednio swoich przedstawicieli, którzy debatują i - wspólnie z Radą - podejmują decyzje dotyczące unijnego prawa. Ale stanowienie prawa to tylko jedna z ról Parlamentu. Posłowie omawiają i ustalają plan politycznych działań podczas debatach z przywódcami państw członkowskich, spotykają też liderów spoza UE, analizują zagrożenia, oceniają potrzebę działania oraz inicjują zmiany przepisów i tworzenie nowych zasad. Parlamentarzyści europejscy oceniają pracę Komisji Europejskiej, śledzą, w jaki sposób prawa UE są wdrażane w państwach członkowskich i rozliczają z ich działań instytucje i organizacje, skupiając się w szczególności na przypadkach zagrożenia praw podstawowych. Pozostają w bliskim kontakcie z obywatelami. Korzystają oni ze swojego prawa - i obowiązku - demokratycznej kontroli skuteczności unijnej polityki UE bezpośrednio tam, gdzie, jest realizowana, z uwaga śledzą negocjacje umów międzynarodowych i głosują w sprawie ich wyniku, mogą zawetować akty Komisji.
W dobiegającej końca kadencji Parlament zmienił również swoje przepisy wewnętrzne, aby umożliwić bardziej skuteczne i przejrzyste stanowienie prawa UE. Sprawy pilne, zwłaszcza dotyczące specjalnych środków mających pomóc państwom członkowskim wyjść z kryzysu finansowego, były rozpatrywane w ramach przyspieszonych procedur.
Główne decyzje ustawodawcze przyjęte w ciągu 4 lat
Od wyborów w 2014 roku Parlament omówił, poprawił i, po negocjacjach z Radą, zatwierdził prawie 600 wniosków ustawodawczych przedłożonych przez Komisję Junckera. Wybór komunikatów prasowych na temat zakończonych prac legislacyjnych w Parlamencie 8. kadencji:
- Parlament przyjął dyrektywę w sprawie danych pasażerów linii lotniczych (PNR),
- Posłowie ograniczają używanie plastikowych toreb,
- Otwarcie rynku usług płatniczych online tak, aby ograniczyć koszty i ryzyko
- Paryskie porozumienie ws. klimatu: może wejść w życie, bo Parlament zgodził się na ratyfikację
- Posłowie kładą kres niejasnym stawkom pobieranym za płatność kartą
- Koniec roamingu:
- Parlament usuwa ostatnią przeszkodę
- WiFi4EU: bezpłatny dostęp do internetu dzięki nowemu projektowi UE,
- Ochrona danych: Parlament przyjął nowe przepisy przystosowane do ery cyfrowej
- Parlament przyjął przepisy, które ułatwią transgraniczne zakupy w internecie
- Ład korporacyjny: posłowie głosują za jawnością podatkową
- CETA: Posłowie za porozumieniem UE-Kanada
- Aktualizacja przepisów o audiowizualnych usługach medialnych
- Reforma praw autorskich,,
- Równowaga między pracą a życiem prywatnym dla rodziców i opiekunów
- Emisje CO2 z samochodów
- Zmniejszenie użycia plastiku jednorazowego użytku
- Zmniejszenie użycia plastiku jednorazowego użytku
- Efektywność energetyczna
Parlamentarne komisje śledcze i propozycje zmian przepisów
Aby przygotować grunt pod zmiany legislacyjne, Parlament przegłosował rezolucje, które stanowią odpowiedź na obawy i oczekiwania reprezentowanych przez posłów obywateli, i które powinny być uwzględnione przez Komisję w projektach nowych przepisów i w nowelizacjach. Kiedy wybuchały skandale lub dochodziło do nadużyć na dużą skalę (np. Luxleaks, Panamskie papiery, oszustwa dokonywane przez producentów samochodów w dziedzinie badania emisji spalin, decyzje o dopuszczaniu pestycydów do obrotu handlowego), Parlament powoływał specjalne komisje do prowadzenia śledztwa, dochodzenia i przesłuchania publiczne w celu pociągnięcia do odpowiedzialności osób odpowiedzialnych. Ustalenia i szczegółowe zalecenia będące wynikiem prac komisji specjalnych stanowią podstawę nowych wniosków legislacyjnych Komisji Europejskiej.
Przyjęcie i kontrola realizacji budżetu UE
Parlament i Rada wspólnie decydują w sprawie rocznego budżetu Unii. Parlament ma również wpływ na długoterminowy budżet UE (wieloletnie ramy finansowe), który - aby wejść w życie - musi być przez niego zatwierdzony, jest również organem udzielającym absolutorium. Oznacza to, że sprawdza, w jaki sposób wydatkowany jest budżet roczny, a następnie zatwierdza, odracza lub odmawia absolutorium budżetowego poszczególnych instytucji UE.
Kontrola demokratyczna
Posłowie pracujący w poszczególnych komisjach parlamentarnych bacznie obserwowali w jaki sposób wdrażane są przepisy UE i jak wpływają one na życie obywateli. Komisje te rozliczały organ wykonawczy, czyli Komisję Europejską z jej pracy i z wydatkowania unijnych pieniędzy. Misje obserwacyjne i delegacje poselskie ad hoc dokonywały kontroli w terenie, w państwach członkowskich, i dokonywały dokładnej oceny zebranych dowodów przed podjęciem decyzji w prawie dalszego postepowania.
Przykłady: misja w obozach dla syryjskich uchodźców w Turcji; delegacje badające przestrzeganie zasad praworządności na Malcie i Słowacji; Wizyty w obozach dla uchodźców w Turcji; delegacje do zbadania kwestii praworządności na Malcie i Słowacji Posłowie kierują również do Komisji pisemne interpelacje w pilnych sprawach. Czasem prowadzą one do projektów rezolucja zgłaszanych przez grupy polityczne na sesji plenarnej. W uzasadnionych przypadkach Parlament wetował decyzje Komisji (w aktach delegowanych i wykonawczych), gdy posłowie do PE uznali, że władza wykonawcza przekroczyła swoje uprawnienia.
Debaty o stanie Unii
Raz w roku eurodeputowani podsumowują prace wykonane przez Komisję Europejską w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy i omawiają przyszłe wyzwania podczas jesiennej debaty plenarnej na temat stanu Unii z Przewodniczącym Komisji.
Traktaty międzynarodowe
Posłowie z uwagą śledzili negocjacje Komisji w sprawie traktatów międzynarodowych. Parlament przyjął szereg rezolucji nawołujących do poprawy przejrzystości prowadzonych rokowań i umożliwienia większego zaangażowania Parlamentu, gdy wejście w życie ostatecznego porozumienia wymaga zgody Parlamentu (tj. zatwierdzenia lub odrzucenia w głosowaniu).
Petycje obywatelskie
Komisja Petycji Parlamentu Europejskiego zarejestrowała od lipca 2014 r. około 6 400 petycji i rozpatrzyła liczne skargi, wnioski i uwagi obywateli dotyczące stosowania prawa UE. Komisja pełni rolę mediatora między składającymi petycje a państwami członkowskimi w celu rozwiązania konkretnego problemu. Czasami petycje są przedmiotem interpelacji, debat i rezolucji głosowanych podczas sesji plenarnych.
Czytaj też:
Wybory do PE 2019. Przedstawiamy wszystkich kandydatów w poszczególnych okręgach