Nagroda Nobla, przyznawana od 1901 roku ustanowiona została testamentem jej fundatora – Alfreda Nobla. Nad wyborem laureata pracuje Komitet Noblowski, wybrany spośród członków Akademii na okres trzech lat. Nazwiska kandydatów do wyróżnienia mogą być zgłaszane przez członków Akademii Szwedzkiej oraz innych akademii i instytucji o podobnym charakterze.
Prawo do zgłaszania kandydatury do Literackiej Nagrody Nobla otrzymali także uniwersyteccy profesorowie literatury i filologii, laureaci literackiej Nagrody Nobla oraz przewodniczący stowarzyszeń odpowiedzialnych za twórczość literacką w poszczególnych krajach. W 2021 roku laureatem Nobla w dziedzinie literatury został tanzański pisarz Abdulrazak Gurnah.
Komu Literacka Nagroda Nobla?
Co ciekawe, w tym roku Polska zgłosiła swojego kandydata. Komitet Nauk o Literaturze Polskiej Akademii Nauk w marcu wysunął kandydaturę ukraińskiego pisarza Serhija Żadana. Wydaje się więc, że nominacja ta ma znaczenie symboliczne, zwracające jeszcze bardziej oczy świata – również literackiego – na pogrążoną w wojnie Ukrainę. Warto jednak wspomnieć, że termin przesyłania zgłoszeń upłynął z dniem 31 stycznia, dlatego nie wiadomo, czy Akademia Szwedzka rozpatrzyła tę kandydaturę.
Z kolei w światowych rankingach bukmacherskich pojawiały się często podobne nazwiska. Najczęściej typowany był Francuz Michel Houellebecq, arabski poeta Adonis czy Kenijczyk Ngugi Wa Thiong O. Wysoko na listach figurowały też dwie pisarki: Anna Carson z Kanady i Annie Ernaux z Francji. Niektórzy wieścili też literackiego Nobla dla Salmana Rushdiego czy Haruki Murakamiego. Jeśli chodzi o literaturę polską, największe nadzieje mogliśmy pokładać w poecie Ryszardzie Krynickim. Przedstawiciel „Nowej Fali” zajmował jednak dość odległą pozycję w rankingu.
Ostatnią Polką, która otrzymała Literackiego Nobla była Olga Tokarczuk. Wyróżnienie za 2018 rok przyznano pisarce w 2019 roku.
Literacka Nagroda Nobla 2022 przyznana
W czwartek 6 października dowiedzieliśmy się, kto zdobył tegoroczną statuetkę. Po godzinie 13 Komisja Noblowska przekazała nazwisko zwycięzcy. Okazało się, że Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymała Annie Ernaux „za odwagę i kliniczną ostrość, z jaką odkrywa korzenie, wyobcowanie i zbiorowe ograniczenia pamięci osobistej”.
Kim jest Annie Ernaux?
82-letnia francuska pisarka jest laureatką jednej najważniejszych w tym kraju nagród literackich: Nagrody Renaudot. To autorka ponad dwudziestu książek, m.in. wydanej po polsku mikropowieści „Miejsce”. Jest również pierwszą kobietą, której dzieła ukazały się za życia w serii „Quarto” prestiżowego wydawnictwa Éditions Gallimard. Wyróżnia się charakterystycznym, oszczędnym stylem, którym pisze najczęściej krótkie powieści autobiograficzne.
Wychowała się w robotniczej dzielnicy normandzkiego miasteczka Yvetot. Jest absolwentką wydziału literatury współczesnej na Uniwersytetach w Rouen oraz w Bordeaux. Przez całe dorosłe życie po ukończeniu studiów pracowała jako nauczycielka języka francuskiego. Uczyła w gimnazjach i liceach, a potem w Narodowym Centrum Nauczania na Odległość. Zadebiutowała w 1974 roku powieścią „Les Armoires vides”. W 2022 roku wydała przejmującą autobiografię „Lata”. Pozycja dostępna jest w języku polskim.
Zwyciężczyni serdecznie gratulujemy!
Czytaj też:
Znamy laureata Nagrody Literackiej Nike! Kto napisał najlepszą książkę w 2021 roku?