Szarża Kwaśniewskiego

Prezydent Kwaśniewski wykonał w USA dla Polski dobrą robotę. Mówię to jako człowiek, który na niego nie głosował i dla którego jego słowa, szczególnie słowa wdzięczności dla Stanów Zjednoczonych za wsparcie Polaków w walce z komunizmem, brzmiałyby bardziej wiarygodnie z innych ust. Niemniej trzeba przyznać, że po tej wizycie pozycja Polski w politycznej stolicy świata jest wyższa niż tydzień wcześniej.

Koń a sprawa polska
Genezą obecnego sukcesu była pierwsza wizyta George’a Busha w Europie w czerwcu 2001 r. Nowy prezydent Stanów Zjednoczonych odwiedził wtedy dwa kraje rządzone przez prawicę - Hiszpanię i Polskę - oraz był gościem szczytu Unii Europejskiej w Göteborgu. Prasa europejska przeżywała wówczas jeden ze swych cyklicznych spazmów antyamerykańskiej histerii. Rozwodzono się nad "przepaścią wartości" między USA a Europą, czego dowodem miało być amerykańskie zamiłowanie do kary śmierci oraz odmowa podpisania protokołu z Kioto. Nieważne, że poparcie dla kary śmierci jest w społeczeństwach europejskich podobne jak wśród Amerykanów i że naukowcy wcale nie są zgodni, czy Ziemia rzeczywiście się nagrzewa. Europejscy politycy, głównie socjaldemokraci, postanowili nauczyć rozumu młodego kowboja z Teksasu. Szczyt w Göteborgu odbył się atmosferze przesłuchania i dziś mamy rezultat: Bush woli rozmawiać z politykiem z kraju, gdzie nie był pouczany, a demonstranci - zamiast rzucać petardy - nieśli transparenty z wyrazami poparcia.

Wspólnota ideowa, czyli polityczny poker
Kwaśniewskiemu udało się nawet sprawić wrażenie, że między nim a jego gospodarzem nie ma różnic ideowych. "W Europie problemy mamy głównie z lewicowcami" - powiedział Bush do byłego lidera SLD (wiem o tym z dobrego źródła w Białym Domu). Iście clintonowski czar złotego dziecka polskiej lewicy zadziałał na przywódcę wolnego świata. Trzymajmy kciuki za to, aby ze strony Ameryki nie padło pokerowe "sprawdzam", bo - jak wiemy - z wypełnianiem obietnic u naszego Olka różnie bywa.
Wizyta przyczyniła się do ugruntowania poczucia, że Polska jest bliższa Ameryce niż wielu jej starych sojuszników. To dobry początek. Aż tyle i nie więcej. Nasze słowa będą teraz wysłuchiwane z zainteresowaniem. Możemy liczyć na to, że gdy nasi politycy będą dzwonić do Waszyngtonu, ich amerykańscy koledzy podniosą słuchawkę. Od nas zależy, czy usłyszą poważne propozycje. Niestety, na razie wpadliśmy w klasycznie nadwiślańską syntezę megalomanii i myślenia magicznego.

Mit pierwszego sojusznika
Po pierwsze, uwierzyliśmy, że Polska może się stać dla Ameryki sojusznikiem porównywalnym z Wielką Brytanią. Trochę realizmu, panowie. Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone poza językiem łączy wspólna historia, kultura konstytucyjna i prawna, status mocarstw atomowych, setki miliardów wzajemnych inwestycji i bliska współpraca wywiadowcza. W najważniejszym momencie operacji antyterrorystycznej w Afganistanie Wielka Brytania na prośbę swego sojusznika przerzuciła na Wschód dodatkowo 1600 komandosów. Polska wydusiła raptem 87 żołnierzy, a i to dopiero po kilku miesiącach. Mówienie o "specjalnych stosunkach" jest miłe naszym uszom, ale jeśli chcemy grać w pierwszej lidze, musimy za to zapłacić. Wątpię, abyśmy mieli społeczną zgodę na wydanie znacznych pieniędzy na wojsko, pomoc zagraniczną i dyplomację. Realistycznym celem jest odegranie przez nas roli przywódcy grupy krajów postkomunistycznych w NATO i Unii Europejskiej i to jest to niebagatelne miejsce, jakie Waszyngton zarezerwował dla Aleksandra Kwaśniewskiego. Promując nowych kandydatów do 
NATO, Kwaśniewski zdobywa dla naszego kraju sympatię tam, gdzie Polska może być postrzegana jako wzór. Dzięki pomocy proamerykańskich państw Europy Środkowej Waszyngton chce szachować coraz bardziej niesfornych sojuszników z Europy Zachodniej. Głosy nowych członków niewątpliwie przydadzą się naszemu prezydentowi podczas wyborów następnego sekretarza generalnego NATO.

Przepis na inwestycyjny raj
Po drugie, mamy nadzieję, że dzięki decyzjom Busha i Kwaśniewskiego wzrosną inwestycje amerykańskie w Polsce i obniży się bezrobocie. To mit z epoki centralnego planowania i central handlu zagranicznego. Prezydent USA ma taką samą władzę nad tym, gdzie General Motors postawi fabrykę samochodów, jak prezydent Polski nad tym, gdzie Ursus sprzeda traktory. Przepis na zwiększenie inwestycji amerykańskich istnieje i jest banalny. Kapitał amerykański przyjdzie tam, gdzie są dobre warunki do rozwoju przedsiębiorczości, przede wszystkim rodzimej. W Stanach Zjednoczonych nie ma specjalnych preferencji dla kapitału zagranicznego, lecz właśnie tam świat lokuje pieniądze. Najlepsze, co możemy zrobić, by przyciągnąć obcych przedsiębiorców, to wsłuchać się w głos rodzimego biznesu. Jeśli podatki będą niskie i przewidywalne, drogi przejezdne, urzędnicy sprawni i uczciwi, Internet tani i szybki, a waluta i ceny stabilne, nie trzeba będzie ani specjalnych stref ekonomicznych, ani zachęt polityków.
Szansą polskiej gospodarki w Unii Europejskiej i gestem wobec inwestorów zagranicznych, także z USA, byłoby postawienie na bezpardonową konkurencję podatkową z resztą kontynentu. Gdyby na przykład podatek dochodowy płacony przez firmy obniżyć do 5-10 proc., przedsiębiorstwa zaczęłyby właśnie w Polsce ujawniać zyski. Zważywszy na nasze stosunkowo niskie koszty pracy i dostęp do reszty rynku europejskiego, obce firmy miałyby realny powód, by lokować produkcję właśnie u nas.

Polaku, obroń się sam
Po trzecie, liczymy na to, że Ameryka zreformuje za nas polskie wojsko. Niestety, instrukcje nie przyjdą w zalakowanych kopertach jak za dawnych czasów. Sami odpowiadamy za własne bezpieczeństwo. Miło, że otrzymujemy kolejną fregatę, helikoptery i sprzęt łączności. Byłoby jeszcze lepiej, gdybyśmy wprowadzili w wojsku - od szeregowca po generała - amerykański standard sprawności fizycznej. Swego czasu przesłałem kolegom z MON oryginał instruktażu. W ten sposób bez obciążania kiesy publicznej zrobilibyśmy dla naszej gotowości bojowej i wiarygodności sojuszniczej więcej, niż gdybyśmy kupili niejeden drogi gadżet. A skoro o gadżetach mowa, nie miejmy złudzeń: Polska ma opinię kraju, w którym podejmowanie decyzji o zakupie samolotu trwa dwa razy dłużej niż druga wojna światowa. Najlepsze, co możemy zrobić, to wreszcie się zdecydować, w uczciwym przetargu.
Dopiero wypełnienie treścią dobrych stosunków politycznych da nam szansę na wzrost znaczenia. Wizyta prezydenta Kwaśniewskiego w USA przypomniała Amerykanom, że jesteśmy krajem sympatycznym. Teraz musimy pokazać, że jesteśmy też krajem poważnym.