Finansowe mosty

Sprawdziliśmy, jakie atuty i do kogo są skierowane mają poszczególne rodzaje faktoringu. Usystematyzowaliśmy usługi ze względu na podział ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika (1, 4), terminu zawiadomienia dłużnika (2) i momentu otrzymania zapłaty za wierzytelność (3).

1. Rodzaje faktoringu ze względu na podział ryzyka

Faktoring pełny – bez zmartwień o kondycję dłużnika

Faktoring pełny (bez regresu) polega na tym, że faktorant po otrzymaniu od faktora pieniędzy za faktury wystawione swoim kontrahentom nie musi się martwić, czy zostaną one zapłacone, czy też nie. W wypadku braku płatności zaczyna działać ubezpieczenie i ściągnięcie niezapłaconej wierzytelności to już zmartwienie towarzystwa ubezpieczeniowego. To rozwiązanie szczególnie korzystne np. dla przedsiębiorców mających wielu odbiorców, których kondycji nie są w stanie zbadać, bądź w wypadku firm mających duży obrót, ale pobierających niską marżę, kiedy to utrata wierzytelności jest szczególnie dotkliwa, bo odrobienie straty trwa długo.

Faktoring mieszany – dzielenie się ryzykiem

Faktoring pełny to jednak rozwiązanie stosunkowo drogie. Dlatego firmy faktoringowe i banki proponują rozwiązanie pośrednie, czyli faktoring mieszany. Polega on na przejęciu przez faktora ryzyka wypłacalności, jednak tylko do określonej kwoty. Ewentualne straty powyżej danej sumy pokrywa sam faktorant. To rozwiązanie tańsze. Po pierwsze, ze względu na z góry określoną kwotę zaangażowania faktora. Po drugie, ze względu na brak ryzyka zwiększania obrotów przez przedsiębiorstwo bez pewności co do wypłacalności jego odbiorców. Klient, który ponosi część ryzyka wypłacalności kontrahentów, będzie ostrożniejszy w dostarczaniu towarów z odroczonym terminem płatności. To rozwiązanie rekomendowane przedsiębiorcom, którzy są w stanie zaakceptować część ryzyka braku płatności za dostarczone towary.

Faktoring otwarty – dyscyplinująca informacja

Ważną funkcją faktoringu jest dyscyplinowanie dłużników, którzy mają świadomość, że w transakcji bierze udział trzecia strona, czyli faktor. Monitoruje on terminy płatności, a w wypadku ich opóźnienia przeprowadzi bezzwłoczną windykację. Stąd też większość transakcji faktoringowych jest przeprowadzanych w formie faktoringu otwartego, w którym dłużnik jest niezwłocznie zawiadamiany o zawarciu umowy faktoringowej. To informacja ważna nie tylko ze względu na zdyscyplinowanie dłużnika, lecz także po to, by przelewał on środki na rachunek faktora, a nie faktoranta. Rozwiązanie polecane jest firmom niemającym procedur zarządzania wierzytelnościami, których kontrahenci bezlitośnie wykorzystują tę słabość.

Faktoring tajny lub półotwarty – gdy kontrahent jest wrażliwy

Niektórzy przedsiębiorcy unikają faktoringu, by nie zrażać swoich klientów faktem zaangażowania podmiotu, który będzie np. monitował czy nawet windykował kontrahentów. Dlatego stosują tzw. faktoring tajny, w którym dłużnik nie jest informowany o fakcie zawarcia transakcji. Oznacza to, że pieniądze za fakturę przelewa na konto faktoranta, a ten z kolei rozlicza się z faktorem, który wcześniej dostarczył mu środki pod przedstawione faktury. W praktyce to jednak dość rzadko spotykana forma faktoringu, świadczona głównie przez banki. Stosowany jest też miks obu rodzajów faktoringu, czyli tzw. faktoring półotwarty, w którym dłużnik dowiaduje się o tym, że jego należność jest przedmiotem faktoringu, gdy otrzymuje od faktora wezwanie do uregulowania zobowiązania. To ciekawe rozwiązanie pozwalające zachować dobre relacje z rzetelnymi płatnikami, a dyscyplinujące tych ociągających się z uregulowaniem płatności.

3. Faktoring ze względu na moment otrzymania zapłaty

Faktoring wymagalnościowy – ważne mobilizowanie dłużnika

Celem faktoringu wymagalnościowego jest mobilizowanie dłużników do terminowej spłaty zobowiązań (na przykład przez monitowanie przed terminem zapłaty). Tu faktorant przekazuje faktorowi listę dłużników, który w razie potrzeby monituje czy nawet windykuje dłużników. Jednak pieniądze z dokonanych płatności przekazuje dopiero po terminie spłaty wierzytelności (przy faktoringu pełnym) lub gdy dłużnik zapłaci należność (przy faktoringu niepełnym). Stąd rozwiązanie to wybierane jest przez przedsiębiorców zachowujących płynność finansową, ale niemających własnych działów administrujących wierzytelnościami.

Dla tych, którzy mają kłopoty z płynnością, przeznaczony jest faktoring dyskontowy. Faktorant otrzymuje wierzytelności od faktora w momencie zawarcia umowy faktoringowej, czyli bez względu na datę zapłaty wierzytelności przez dłużnika. Najczęściej jest to 80-90 proc. wartości faktury, co pozwala bez zwłoki obracać większością pieniędzy, które w normalnych warunkach trafiłyby do kasy firmy kilka tygodni później. Pozostałe 10- 20 proc. wartości faktur firma otrzymuje po zapłacie za towar bądź usługę przez kontrahenta. Tańszym rozwiązaniem jest faktoring zaliczkowy, który zakłada wypłatę tylko części wierzytelności, np. 50 proc. Pozostałą kwotę otrzymuje po rzeczywistym terminie płatności lub w momencie, gdy dłużnik ureguluje zobowiązania.

Zakłada finansowanie dostaw do firmy kontrahenta. To rozwiązanie dla przedsiębiorców mających kłopot z uzyskaniem kredytu kupieckiego w firmach dostarczających im towar. Wykorzystanie faktoringu odwróconego polega tu na opłaceniu dostaw przez faktora, dzięki czemu faktorant otrzymuje produkt lub usługę. Ten z kolei rozliczy się z faktorem po upływie uzgodnionego czasu. W tym rodzaju faktoringu istotna jest kondycja finansowa samego faktoranta. To dobre narzędzie wspierające pozyskiwanie klientów przez firmy rozpoczynające działalność gospodarczą. Zaangażowanie w transakcję sprzedaży banku czy firmy faktoringowej oznacza dla dostawców, że firma jest sprawdzona i wypłacalna. Ten typ faktoringu działa w modelu, w którym płatność jest dokonywana w chwili wystawienia faktury. Wtedy koszty kredytu kupieckiego (w postaci finansowania faktoringu) pokrywa faktorant lub dniu płatności faktury (gdy kredytu kupieckiego udziela dostawca).

Słownik faktoringu

Faktoring – usługa finansowa polegająca na wspieraniu zarządzania należnościami przez nabywanie i finansowanie wierzytelności (skup nieprzeterminowanych faktur), m.in. w formie zaliczek i pożyczek należnych od odbiorców z tytułu dostarczania im towarów lub usług. Na faktoring składają się poza tym jeszcze minimum dwie usługi z wymienionych: inkasowanie i księgowanie należności, administrowanie dokumentami, monitorowanie dłużnika, świadczenie usług doradczych oraz przejęcie ryzyka braku płatności od kontrahentów. Przedmiotem faktoringu mogą być wyłącznie wierzytelności związane z obrotem gospodarczym. Istotą faktoringu jest uwolnienie pieniędzy zamrożonych w należnościach przed terminem płatności faktury wynikającym z kredytu kupieckiego. Jego wykorzystanie usprawnia płynność finansową przedsiębiorstwa oraz zwiększa bezpieczeństwo transakcji sprzedaży towarów lub usług.

Faktor – instytucja finansowa świadcząca usługi faktoringowe.

Faktorant – przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą, uprawnione do otrzymania należności od kontrahenta z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usług.

Dłużnik – odbiorca towarów lub usług nabytych od przedsiębiorstwa (faktoranta), zobowiązany do terminowego uregulowania płatności należnych faktorantowi.