Zniszczenie elit, dziś droga pojednania
Jak przypomniał, ten "IV rozbiór Polski" jak wkrótce nazwano podział kraju między nazistowską III Rzeszę a ZSRR stanowił realizację ich wcześniejszych tajnych ustaleń. - Celem ich współpracy było zniszczenie elit, pozbawienie woli oporu, tożsamości i trwałe zniewolenie naszego narodu - zaznaczył prezydent dodając, że obecnie jednak 20 lat po odzyskaniu niepodległości "jako naród wolny i suwerenny pragniemy razem z Rosją i Rosjanami kroczyć drogą pojednania, umacniać i pogłębiać partnerskie relacje". - Pragnę dzisiaj wyrazić uznanie dla zasług zwłaszcza tych Rosjan, którzy z odwagą świadczą o prawdzie na temat trudnej historii oraz dla wszystkich, którzy angażują się w dialog między naszymi społeczeństwami - zaakcentował Komorowski.
Schetyna: pamiętajmy o Golgocie Wschodu
List do zebranych skierował również marszałek Sejmu Grzegorz Schetyna. Zaznaczył w nim, że w dziejach świata są daty-symbole, których nie mogą zatrzeć "ani przemijający czas, ani podjęte przez człowieka działania". - Data 17 września 1939 roku winna być stale obecna nie tylko w naszej świadomości, lecz także w świadomości innych narodów ku przestrodze, by przyszłe pokolenia nigdy nie doświadczyły wojennego cierpienia. Ponad dwie dekady temu rozpoczęliśmy nowy rozdział historii, w którym nie może zabraknąć pamięci o Golgocie Wschodu. Na nas współczesnych spoczywa więc ogromny obowiązek przekazania tej pamięci kolejnym pokoleniom. Pamięci o polskich żołnierzach stających do nierównej walki z miażdżącymi siłami obu najeźdźców, aby nigdy tego symbolicznego pomnika nie pokryła patyna zapomnienia - podkreślił Schetyna.
Następnie przedstawiciele Kościołów katolickiego, prawosławnego, ewangelickiego i Gminy Muzułmańskiej odmówili modlitwę ekumeniczną. Odczytano także list naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha. Później został odczytany apel poległych i zabrzmiała salwa honorowa. Na zakończenie uroczystości pod pomnikiem, gdzie zaciągnięto wartę honorową i stanęły liczne poczty sztandarowe, wieńce złożyli przedstawiciele organizacji kombatanckich oraz m.in. prezydenta, Sejmu, Senatu, prezesa Rady Ministrów oraz prezydent Warszawy.
17 września 1939 roku Armia Czerwona wkroczyła na tereny II Rzeczpospolitej, położone na wschód od linii Narew-Wisła-San. Był to efekt paktu Ribbentrop-Mołotow, podpisanego 23 sierpnia 1939 roku w Moskwie, który ustalał "strefy interesów Niemiec i ZSRR" na terytorium Polski. Po napaści ZSRR na Polskę aresztowano ponad 200 tys. Polaków - oficerów, policjantów, ziemian i prawników. Wszystkim obywatelom II Rzeczpospolitej narzucono obywatelstwo radzieckie. Masowe wywózki na Syberię objęły około 1 mln 350 tys. Polaków; około 22,5 tys. oficerów i policjantów zostało uśmierconych w Katyniu, Charkowie i Miednoje.
zew, PAP