W ocenie przewodniczącego Rady Ochrony Zabytków Jacka Purchli, jedną z kluczowych kwestii opieki nad Pomnikami Historii jest efektywne zarządzanie tym dziedzictwem. - Chodzi tu zarówno o kwestie organizacyjne, jak i wspieranie inicjatyw społecznych mających na celu opiekę nad zabytkami. Ważne jest także szerokie wprowadzenie edukacji i wychowania w duchu poszanowania tradycji oraz powszechna świadomość dziedzictwa i konieczności jego ochrony. Istotną kwestię stanowi również promocja zabytków oraz poszukiwanie alternatywnych form finansowania dziedzictwa historycznego - podkreślił Purchla.
Wśród działań zaproponowanych dla upowszechnienia wiedzy o Pomnikach Historii uczestniczący w debacie dyrektor Zamku Królewskiego Andrzej Rottermund wymienił m.in. specjalne oznakowanie obiektów noszących to miano z podkreśleniem nadania go w drodze rozporządzenia prezydenckiego. - Pod uwagę należy wziąć także ustanowienie przyznawanej przez prezydenta nagrody za najlepszą promocję takiego obiektu, stworzenie strony internetowej przybliżającej wiedzę o Pomnikach Historii oraz program wydawniczy związany z popularyzacją turystyczną obiektów znajdujących się na tej liście - zaznaczył Rottermund.
Prezydent może uznać za Pomnik Historii zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury. Określa także w wydanym rozporządzeniu jego granice. Wniosek do prezydenta o wpisanie obiektu na listę Pomników Historii składa minister kultury i dziedzictwa narodowego po uzyskaniu opinii Rady Ochrony Zabytków. Od 1994 roku, od kiedy tytuł jest przyznawany, na listę trafiły 43 obiekty m.in. zespół klasztorny na Jasnej Górze, pole bitwy pod Grunwaldem oraz historyczne zespoły Krakowa i Warszawy (z Traktem Królewskim i Wilanowem). Minister kultury może również przedstawić Komitetowi Dziedzictwa Światowego UNESCO wniosek o wpisanie Pomnika Historii na Listę Światowego Dziedzictwa.PAP, arb