"Byłem w Pradze na jego urodzinach i widziałem już człowieka bardzo kruchego i ciężko chorego. Poruszał się z trudem, choć umysł jego pracował znakomicie - wspomina Adam Michnik na łamach "Gazety Wyborczej". Michnik porównuje Havla do, zmarłych już, Jacka Kuronia, Bronisława Geremka, czy Czesława Miłosza: Tak dochodziły do nas straszne wieści o śmierci tych wielkich, którzy torowali drogę do wolności i nakreślali piękno ludzkiej kondycji w czasie plugawym. Każdy z nich uczył, jak "żyć w prawdzie", jak pozostawać tej prawdzie wiernym" - pisze Michnik.
"Jego życie było jak scenariusz filmowy"
"Jego życie było jak scenariusz filmowy czy cały dramat, zaś jego pisarstwo było realizacją obowiązku intelektualisty, który nie chce złożyć ukłonu Cezarowi" - wspomina przyjaciela Adam Michnik. I dodaje, że Havel - pisarz i dysydent, żył wbrew powszechnemu wtedy zakłamaniu. Działał w opozycji, a jednocześnie był płodnym pisarzem. Michnik przypomina wypowiedź zmarłego prezydenta z 1983 roku, w której Havel porównywał dysydentów z artystami. "Dysydenci (...) mówią za tych, którzy milczą. I narażają własną skórę tam, gdzie inni nie odważają się jej narażać. (...) Każda prawdziwa sztuka jest dysydencka (...). Bo czy każdy artysta nie jest ostatecznie tym właśnie, kto sam siebie naraża?", zastanawiał się Havel. Adam Michnik uważa, że nikt, tak jak Havel, nie opisał "gnijącego komunizmu" oraz nie sformułował esencji "myślenia i postępowania dysydentów w Europie Środkowej i Wschodniej".
Skromność i duma
"Dzieło i życie Vaclava Havla to synteza skromności i dumy, nieugiętego heroizmu z autoironicznym sarkazmem. Był wolny od pychy, nienawiści i fanatyzmu. Zarazem był zbuntowany przeciw dyktaturze i stereotypom własnej epoki; był też w stałym sporze z konformizmem swych rodaków" - ocenia redaktor naczelny "Wyborczej". Michnik sądzi, że Havel nie by "ani lewicowy, ani prawicowy", gdyż szacunek dla tradycji i moralności łączył z "duchem wiecznego kontestatora". "Odrzucał pokusę wolności na emigracji, wybierając wieloletnie i wielokrotne więzienia; był szlachetny i tolerancyjny, analizował "anatomię nienawiści" i piętnował "dziką lustrację" - wylicza przymioty zmarłego przyjaciela Adam Michnik.
Havel - polityk
Jak podkreśla Michnik, Havel był zdecydowanym wrogiem nacjonalizmu i wszelkich dyktatur. Redaktor naczelny"Wyborczej" przyznaje, że, gdy na fali aksamitnej rewolucji w 1989 roku, Havel został wybrany prezydentem Czechosłowacji, to "było czego zazdrościć". Michnik uważa jednak, że Vaclav Havel nie pasował do współczesnej polityki. "Niedawno wyznał mi z uśmiechem: od kiedy przestałem być prezydentem, moja popularność szybko wzrasta" - ujawnia Michnik. Havel był dla Adama Michnika zaprzeczeniem cwaniactwa, intryganctwa i karierowiczostwa. "Był on zarazem homo politicus i homo religiosus. Z tej perspektywy spoglądał na życie i na śmierć" - kończy Adam Michnik
Vaclav Havel zmarł 18 grudnia 2011 roku w wieku 75 lat. Był ostatnim prezydentem Czechosłowacji, a zarazem pierwszym Republiki Czeskiej.
Czytaj więcej we Wprost.pl:
Vaclav Havel nie żyje"Dzięki niemu komunizm nie wydziedziczył nas z Europy". Tusk o Havlu
Komorowski o śmierci Havla: straciliśmy przyjaciela. On czynił świat lepszym
Wałęsa o Havlu: to był wielki przywódca. Należał mu się Nobel
Premier Czech o Havlu: był naszym symbolem
"Z bólem żegnamy przyjaciela Polski". MSZ o śmierci Havla
Macierewicz wspomina Havla. "To był wielki Europejczyk"
Merkel: Niemcy wiele zawdzięczają Havlowi
"Polityk wielu sukcesów i dramatów". Kwaśniewski o Havlu
Sala im. Vaclava Havla w PE? Polscy eurodeputowani chcą uczcić pamięć czeskiego prezydenta
"Mistrz demokracji i wolności" - Barroso o Havlu
"Chorąży aksamitnej rewolucji nie żyje". Kondolencje z Hiszpanii
Prezydent Niemiec pisze do żony Havla: chylę czoła przed pani mężem
Buzek: Europa bez Havla nie jest już taka sama
Miller o Havlu: rozumiał czym jest Europa
Madeleine Albright o Havlu: ambasador ludzkiego sumienia
"Europa straciła mędrca. Francja nie zapomni o Havlu""Polacy pisali: Havel na Wawel. Świat zazdrościł prezydenta Czechom"
nf, "Gazeta Wyborcza"