Prezydent Lech Kaczyński nie był jedynym politykiem, który po zakończeniu II wojny światowej zginął w tragicznych okolicznościach w czasie pełnienia przez siebie urzędu publicznego. W drugą rocznicę katastrofy smoleńskiej Wprost.pl postanowił przypomnieć o piętnastu politykach, którzy w drugiej połowie XX i pierwszej dekadzie XXI wieku zginęli na posterunku w dramatycznych okolicznościach.
1948 - Mohandas Karamchand Gandhi
Gandhi zwany "Mahatmą", czyli "wielką duszą", był duchowym przywódcą indyjskiego ruchu narodowowyzwoleńczego, jednym z ojców niepodległości Indii i twórcą pacyfistycznej doktryny biernego oporu. Zginął 30 stycznia 1948 r. zastrzelony w drodze na spotkanie modlitewne w New Delhi. Zabójca Gandhiego - indyjski nacjonalista i fundamentalista Nathuram Godse - został skazany na śmierć i powieszony w 1949 r.
1961 - Dag Hammarskjöld
Szwedzki dyplomata i sekretarz generalny ONZ w latach 1953-1961 przyczynił się m.in. do rozwiązania kryzysu sueskiego w 1956 r. Zginął w katastrofie lotniczej 18 września 1961 r. nad dżunglami dzisiejszej Zambii. Samolot z Hammarskjöldem na pokładzie został strącony przez myśliwiec należący do tajnych służb RPA. Szwed został pośmiertnie uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla.
1963 - Ngo Dinh Diem
Pierwszy prezydent Wietnamu Południowego . W 1955 r. obalił cesarza Bảo Đạia, rozpoczynając jedną z najbardziej krwawych dyktatur w historii regionu. Początkowo wspierany przez USA, stracił poparcie po zakończonym brutalnymi represjami konflikcie z buddystami. W wyniku operacji CIA dyktatura Diema została obalona. Sam dyktator zdołał zbiec ze stolicy Wietnamu Południowego, ale został znaleziony martwy w kościele w Chợ Lớn 2 listopada 1963 r.
1963 - John Fitzgerald Kennedy
35 prezydent Stanów Zjednoczonych. Za jego prezydentury miała miejsca nieudana operacja zwana "Inwazją w Zatoce Świn", mająca na celu obalenie reżimu Fidela Castro na Kubie. Zginął zastrzelony przez snajpera 22 listopada 1963 r. na ulicach Dallas podczas inauguracji swojej kampanii wyborczej. Domniemany zabójca, Lee Harvey Oswald, były żołnierz Marines, został postrzelony dwa dni później przez gangstera Jacka Ruby'ego i zmarł w szpitalu w Dallas w wyniku odniesionych obrażeń. Do dziś nie wiadomo kto był zleceniodawcą zamachu, o który oskarża się dziś ZSRR, Fidela Castro, a nawet… CIA.
1965 - Malcolm X
Amerykański działacz na rzecz praw obywatelskich, członek muzułmańskiej organizacji Nation of Islam. Początkowo zwolennik czarnego separatyzmu, po przejściu na islam i odbyciu pielgrzymki do Mekki porzucił hasła czarnej supremacji i utworzył Organizację Jedności Afroamerykańskiej walczącą o równouprawnienie Afroamerykanów w Stanach Zjednoczonych. Zginął 21 lutego 1965 r. zastrzelony przez nieznanych sprawców podczas wiecu w nowojorskim Harlemie. W nakręconym w 1992 r. filmie biograficznym "Malcolm X" w reżyserii Spike’a Lee w rolę tytułową wcielił się Denzel Washington.
1968 - Martin Luther King
Amerykański pastor kościoła baptystów, działacz na rzecz równouprawnienia ludności afroamerykańskiej, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. W 1963 r. został uhonorowany tytułem "Człowieka Roku" magazynu "Time". Zwolennik pokojowej doktryny biernego oporu i autor słynnego przemówienia rozpoczynającego się od słów "Miałem sen...", wygłoszonego podczas wiecu w Waszyngtonie 28 sierpnia 1963 r. Zginął zastrzelony 4 kwietnia 1968 r. w Memphis. Zamachowiec, James Earl Ray, został skazany na karę 99 lat pozbawienia wolności.
1978 - Harvey Milk
Pierwszy amerykański polityk otwarcie przyznający się do orientacji homoseksualnej wybrany do Rady Miasta San Francisco. Swoje stanowisko sprawował przez 11 miesięcy - z jego inicjatywy podjęto uchwały zakazujące dyskryminacji gejów i lesbijek w mieście. Zginął 27 listopada 1978 r. zastrzelony przez innego członka Rady Miasta San Francisco, Dana White'a. W 2008 r. nakręcono nagrodzony dwoma Oskarami film "Obywatel Milk" (reż. Gus Van Sant) - w roli tytułowej wystąpił Sean Penn.
1986 - Olof Palme
Dwukrotny premier Szwecji, przewodniczący Szwedzkiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej. 28 lutego 1986 r. został postrzelony na ulicy w centrum Sztokholmu, kiedy wracał późnym wieczorem z kina w towarzystwie żony - zmarł następnego dnia w wyniku odniesionych obrażeń. Morderstwo Palmego stało się dla Szwedów narodową traumą. W sprawie wszczęto największe śledztwo w najnowszej historii Szwecji. Okoliczności śmierci premiera do dziś nie zostały wyjaśnione.
1989 - Nicolae Ceauşescu
Rumuński dyktator komunistyczny w latach 1967-1989. Nazywany "Wodzem" i "Geniuszem Karpat" był zwolennikiem systemu stalinowskiego opartego o kult dyktatora i terror tajnej policji (w Rumunii była to Securitate). Został obalony w wyniku rewolucji w 1989 r. - wyrokiem sądu wojskowego Ceauşescu oraz jego żona Elena zostali skazani na śmierć i rozstrzelani 25 grudnia 1989 r.
1996 - Dżochar Dudajew
Były generał sowieckiego lotnictwa, pierwszy prezydent Czeczenii. Korzystając z puczu Giennadija Janajewa obalił władze Czeczenii i zaczął kierować republiką. 1 listopada 1991 r. ogłosił niepodległość Czeczeńskiej Republiki Iczkerii. Był propagatorem antysowieckiego dżihadu - 31 marca 1992 r. odmówił podpisania umowy o powołaniu Federacji Rosyjskiej. Służby rosyjskie kilkakrotnie w latach 1991-1994 organizowały zamachy na życie Dudajewa. Rosjanom udało się zlikwidować samozwańczego prezydenta dopiero 21 kwietnia 1996 r. – Dudajew zginął trafiony pociskiem rakietowym, po tym jak został namierzony dzięki temu, że tuż przed śmiercią skorzystał z telefonu satelitarnego. Imieniem Dudajewa nazwano rondo w Warszawie na skrzyżowaniu Alei Jerozolimskich i ulicy Popularnej.
2003 - Anna Lindh
Szwedzka polityk Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej, minister środowiska w latach 1994-1998 i minister spraw zagranicznych w latach 1998-2003. 11 września 2003 r. została ugodzona nożem w centrum handlowym w Sztokholmie - zmarła następnego dnia w wyniku odniesionych ran. Zabójca - serbski imigrant Mihajlo Mihajlović - wyznał, że zamach był zemstą za bierną postawę Szwecji w czasie amerykańskich nalotów na Serbię w 1999 r. Szwedzki Sąd Najwyższy skazał Mihajlovića na dożywocie.
2004 - Boris Trajkowski
Premier Macedonii w latach 1999-2004 - zginął w wypadku lotniczym 26 lutego 2004 r. w drodze na konferencję ekonomiczną w Bośni i Hercegowinie. Prawdopodobną przyczyną wypadku był wynikający z błędnych informacji uzyskanych od wieży kontroli lotów tzw. kontrolowany lot ku ziemi - nieumyślne sprowadzenie przez pilota sprawnej maszyny do poziomu ziemi lub wody. Trajkowski został odznaczony pośmiertnie przez Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
2007 - Benazir Bhutto
Premier Pakistanu w latach 1988–1990 i 1993–1996, córka zamordowanego przez juntę wojskową w 1979 roku prezydenta Pakistanu Zulfikara Alego Bhutto. 18 października 2007 r. po raz pierwszy dokonano zamachu na jej życie, z którego jednak wyszła bez szwanku – w ataku zginęło jednak ponad 130 cywilów. Kolejny, tym razem już skuteczny zamach na Bhutto przeprowadzono 27 grudnia 2007 r. Liderka opozycji w czasie jazdy kuloodpornym samochodem w Rawalpindi wychyliła się przez otwór w dachu, by pozdrowić tłum zwolenników - wówczas zamachowiec oddał w jej kierunku dwa strzały, po czym zdetonował ładunek wybuchowy. Oprócz premier i zamachowca-samobójcy śmierć poniosło ok. 20 osób. Bezpośrednią przyczyną śmierci Bhutto było pęknięcie czaszki spowodowane upadkiem na lewarek podnoszący dach samochodu, którym premier jechała.
2008 - Jörg Haider
Prawicowy polityk austriacki, dwukrotny premier Karyntii. Przeciwnik członkostwa Austrii w Unii Europejskiej oraz wejścia Austrii do strefy euro. Przez przeciwników był oskarżany o populizm, rasizm i ksenofobię. Jego wejście do rządu kanclerza Schüssela skutkowało nałożeniem przez UE sankcji na Austrię (było to jedyne tego typu działanie w historii Unii). Haider zginął 11 października 2008 r. w wypadku samochodowym - jadąc z prędkością 142 km na godzinę służbowym Volkswagenem Phaetonem uderzył w betonowy słup. Samochód koziołkował, a premier Karyntii zginął na miejscu.
2010 - polska delegacja z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele
Rankiem 10 kwietnia 2010 r. rządowy Tu-154 rozbił się w okolicach wojskowego lotniska w Smoleńsku. W katastrofie zginęło 96 osób - m.in. prezydent RP Lech Kaczyński z małżonką, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, polscy parlamentarzyści, generałowie, duchowni oraz przedstawiciele ministerstw i instytucji państwowych. Znajdująca się na pokładzie Tu-154M delegacja udawała się na uroczystości związane z obchodami 70 rocznicy zbrodni katyńskiej. Przyczyną katastrofy były najprawdopodobniej złe warunki atmosferyczne i błąd pilota, choć pojawiają się także teorie o zamachu na życie prezydenta Kaczyńskiego. Wypadek w Smoleńsku był drugą pod względem liczby ofiar katastrofą w historii polskiego lotnictwa.
Gandhi zwany "Mahatmą", czyli "wielką duszą", był duchowym przywódcą indyjskiego ruchu narodowowyzwoleńczego, jednym z ojców niepodległości Indii i twórcą pacyfistycznej doktryny biernego oporu. Zginął 30 stycznia 1948 r. zastrzelony w drodze na spotkanie modlitewne w New Delhi. Zabójca Gandhiego - indyjski nacjonalista i fundamentalista Nathuram Godse - został skazany na śmierć i powieszony w 1949 r.
1961 - Dag Hammarskjöld
Szwedzki dyplomata i sekretarz generalny ONZ w latach 1953-1961 przyczynił się m.in. do rozwiązania kryzysu sueskiego w 1956 r. Zginął w katastrofie lotniczej 18 września 1961 r. nad dżunglami dzisiejszej Zambii. Samolot z Hammarskjöldem na pokładzie został strącony przez myśliwiec należący do tajnych służb RPA. Szwed został pośmiertnie uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla.
1963 - Ngo Dinh Diem
Pierwszy prezydent Wietnamu Południowego . W 1955 r. obalił cesarza Bảo Đạia, rozpoczynając jedną z najbardziej krwawych dyktatur w historii regionu. Początkowo wspierany przez USA, stracił poparcie po zakończonym brutalnymi represjami konflikcie z buddystami. W wyniku operacji CIA dyktatura Diema została obalona. Sam dyktator zdołał zbiec ze stolicy Wietnamu Południowego, ale został znaleziony martwy w kościele w Chợ Lớn 2 listopada 1963 r.
1963 - John Fitzgerald Kennedy
35 prezydent Stanów Zjednoczonych. Za jego prezydentury miała miejsca nieudana operacja zwana "Inwazją w Zatoce Świn", mająca na celu obalenie reżimu Fidela Castro na Kubie. Zginął zastrzelony przez snajpera 22 listopada 1963 r. na ulicach Dallas podczas inauguracji swojej kampanii wyborczej. Domniemany zabójca, Lee Harvey Oswald, były żołnierz Marines, został postrzelony dwa dni później przez gangstera Jacka Ruby'ego i zmarł w szpitalu w Dallas w wyniku odniesionych obrażeń. Do dziś nie wiadomo kto był zleceniodawcą zamachu, o który oskarża się dziś ZSRR, Fidela Castro, a nawet… CIA.
1965 - Malcolm X
Amerykański działacz na rzecz praw obywatelskich, członek muzułmańskiej organizacji Nation of Islam. Początkowo zwolennik czarnego separatyzmu, po przejściu na islam i odbyciu pielgrzymki do Mekki porzucił hasła czarnej supremacji i utworzył Organizację Jedności Afroamerykańskiej walczącą o równouprawnienie Afroamerykanów w Stanach Zjednoczonych. Zginął 21 lutego 1965 r. zastrzelony przez nieznanych sprawców podczas wiecu w nowojorskim Harlemie. W nakręconym w 1992 r. filmie biograficznym "Malcolm X" w reżyserii Spike’a Lee w rolę tytułową wcielił się Denzel Washington.
1968 - Martin Luther King
Amerykański pastor kościoła baptystów, działacz na rzecz równouprawnienia ludności afroamerykańskiej, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. W 1963 r. został uhonorowany tytułem "Człowieka Roku" magazynu "Time". Zwolennik pokojowej doktryny biernego oporu i autor słynnego przemówienia rozpoczynającego się od słów "Miałem sen...", wygłoszonego podczas wiecu w Waszyngtonie 28 sierpnia 1963 r. Zginął zastrzelony 4 kwietnia 1968 r. w Memphis. Zamachowiec, James Earl Ray, został skazany na karę 99 lat pozbawienia wolności.
1978 - Harvey Milk
Pierwszy amerykański polityk otwarcie przyznający się do orientacji homoseksualnej wybrany do Rady Miasta San Francisco. Swoje stanowisko sprawował przez 11 miesięcy - z jego inicjatywy podjęto uchwały zakazujące dyskryminacji gejów i lesbijek w mieście. Zginął 27 listopada 1978 r. zastrzelony przez innego członka Rady Miasta San Francisco, Dana White'a. W 2008 r. nakręcono nagrodzony dwoma Oskarami film "Obywatel Milk" (reż. Gus Van Sant) - w roli tytułowej wystąpił Sean Penn.
1986 - Olof Palme
Dwukrotny premier Szwecji, przewodniczący Szwedzkiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej. 28 lutego 1986 r. został postrzelony na ulicy w centrum Sztokholmu, kiedy wracał późnym wieczorem z kina w towarzystwie żony - zmarł następnego dnia w wyniku odniesionych obrażeń. Morderstwo Palmego stało się dla Szwedów narodową traumą. W sprawie wszczęto największe śledztwo w najnowszej historii Szwecji. Okoliczności śmierci premiera do dziś nie zostały wyjaśnione.
1989 - Nicolae Ceauşescu
Rumuński dyktator komunistyczny w latach 1967-1989. Nazywany "Wodzem" i "Geniuszem Karpat" był zwolennikiem systemu stalinowskiego opartego o kult dyktatora i terror tajnej policji (w Rumunii była to Securitate). Został obalony w wyniku rewolucji w 1989 r. - wyrokiem sądu wojskowego Ceauşescu oraz jego żona Elena zostali skazani na śmierć i rozstrzelani 25 grudnia 1989 r.
1996 - Dżochar Dudajew
Były generał sowieckiego lotnictwa, pierwszy prezydent Czeczenii. Korzystając z puczu Giennadija Janajewa obalił władze Czeczenii i zaczął kierować republiką. 1 listopada 1991 r. ogłosił niepodległość Czeczeńskiej Republiki Iczkerii. Był propagatorem antysowieckiego dżihadu - 31 marca 1992 r. odmówił podpisania umowy o powołaniu Federacji Rosyjskiej. Służby rosyjskie kilkakrotnie w latach 1991-1994 organizowały zamachy na życie Dudajewa. Rosjanom udało się zlikwidować samozwańczego prezydenta dopiero 21 kwietnia 1996 r. – Dudajew zginął trafiony pociskiem rakietowym, po tym jak został namierzony dzięki temu, że tuż przed śmiercią skorzystał z telefonu satelitarnego. Imieniem Dudajewa nazwano rondo w Warszawie na skrzyżowaniu Alei Jerozolimskich i ulicy Popularnej.
2003 - Anna Lindh
Szwedzka polityk Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej, minister środowiska w latach 1994-1998 i minister spraw zagranicznych w latach 1998-2003. 11 września 2003 r. została ugodzona nożem w centrum handlowym w Sztokholmie - zmarła następnego dnia w wyniku odniesionych ran. Zabójca - serbski imigrant Mihajlo Mihajlović - wyznał, że zamach był zemstą za bierną postawę Szwecji w czasie amerykańskich nalotów na Serbię w 1999 r. Szwedzki Sąd Najwyższy skazał Mihajlovića na dożywocie.
2004 - Boris Trajkowski
Premier Macedonii w latach 1999-2004 - zginął w wypadku lotniczym 26 lutego 2004 r. w drodze na konferencję ekonomiczną w Bośni i Hercegowinie. Prawdopodobną przyczyną wypadku był wynikający z błędnych informacji uzyskanych od wieży kontroli lotów tzw. kontrolowany lot ku ziemi - nieumyślne sprowadzenie przez pilota sprawnej maszyny do poziomu ziemi lub wody. Trajkowski został odznaczony pośmiertnie przez Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.
2007 - Benazir Bhutto
Premier Pakistanu w latach 1988–1990 i 1993–1996, córka zamordowanego przez juntę wojskową w 1979 roku prezydenta Pakistanu Zulfikara Alego Bhutto. 18 października 2007 r. po raz pierwszy dokonano zamachu na jej życie, z którego jednak wyszła bez szwanku – w ataku zginęło jednak ponad 130 cywilów. Kolejny, tym razem już skuteczny zamach na Bhutto przeprowadzono 27 grudnia 2007 r. Liderka opozycji w czasie jazdy kuloodpornym samochodem w Rawalpindi wychyliła się przez otwór w dachu, by pozdrowić tłum zwolenników - wówczas zamachowiec oddał w jej kierunku dwa strzały, po czym zdetonował ładunek wybuchowy. Oprócz premier i zamachowca-samobójcy śmierć poniosło ok. 20 osób. Bezpośrednią przyczyną śmierci Bhutto było pęknięcie czaszki spowodowane upadkiem na lewarek podnoszący dach samochodu, którym premier jechała.
2008 - Jörg Haider
Prawicowy polityk austriacki, dwukrotny premier Karyntii. Przeciwnik członkostwa Austrii w Unii Europejskiej oraz wejścia Austrii do strefy euro. Przez przeciwników był oskarżany o populizm, rasizm i ksenofobię. Jego wejście do rządu kanclerza Schüssela skutkowało nałożeniem przez UE sankcji na Austrię (było to jedyne tego typu działanie w historii Unii). Haider zginął 11 października 2008 r. w wypadku samochodowym - jadąc z prędkością 142 km na godzinę służbowym Volkswagenem Phaetonem uderzył w betonowy słup. Samochód koziołkował, a premier Karyntii zginął na miejscu.
2010 - polska delegacja z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele
Rankiem 10 kwietnia 2010 r. rządowy Tu-154 rozbił się w okolicach wojskowego lotniska w Smoleńsku. W katastrofie zginęło 96 osób - m.in. prezydent RP Lech Kaczyński z małżonką, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, polscy parlamentarzyści, generałowie, duchowni oraz przedstawiciele ministerstw i instytucji państwowych. Znajdująca się na pokładzie Tu-154M delegacja udawała się na uroczystości związane z obchodami 70 rocznicy zbrodni katyńskiej. Przyczyną katastrofy były najprawdopodobniej złe warunki atmosferyczne i błąd pilota, choć pojawiają się także teorie o zamachu na życie prezydenta Kaczyńskiego. Wypadek w Smoleńsku był drugą pod względem liczby ofiar katastrofą w historii polskiego lotnictwa.