1992

Dodano:   /  Zmieniono: 
W 1992 roku próba przeprowadzenia lustracji najwyższych urzędników państwowych kończy się tzw. nocą teczek. W piętnaście godzin od ujawnienia listy Macierewicza Lech Wałęsa doprowadza do odwołania rządu Jana Olszewskiego.
Przyjęta 28 maja uchwała lustracyjna nakazywała ministrowi spraw wewnętrznych ujawnienie nazwisk agentów Służb Bezpieczeństwa zajmujących wysokie stanowiska w państwie. 4 czerwca Antoni Macierewicz doręczył Konwentowi Seniorów Sejmu RP listę nazwisk 64 członków rządu, posłów i senatorów, którzy - wg zachowanych zapisów archiwalnych z czasów PRL - byli ewidencjonowani przez UB/SB jako ich tajni współpracownicy. Dodatkowa lista, zawierała dane dotyczące 2 osób o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa (w tym nazwisko ówczesnego prezydenta Lecha Wałęsy).

Prezydent po otrzymaniu tzw. listy Macierewicza złożył wniosek o natychmiastowe odwołanie premiera Jana Olszewskiego i jego rządu. W 15 godzin od dostarczenia listy Sejm odwołał rząd Olszewskiego. Na stanowisko premiera powołany został Waldemar Pawlak. Niecałe dwa tygodnie później Trybunał Konstytucyjny orzekł niezgodność uchwały lustracyjnej z konstytucją.

Po nieudanych próbach konstrukcji rządu przez Waldemara Pawlaka na stanowisko premiera zostaje powołana pierwsza w historii Polski kobieta – Hanna Suchocka. 11 lipca tworzy ona koalicyjny rząd złożony z siedmiu partii politycznych.

Rok 1992 to także wejście w życie Małej Konstytucji, która miała być prawną manifestacją ostatecznego odejścia Polski od tzw. konstytucjonalizmu socjalistycznego. Jak zaznaczono we wstępie miała ona także usprawnić działalność naczelnych władz państwa.

Sprecyzowała prerogatywy prezydenta i wprowadziła zasadę kontrasygnaty premiera lub właściwego ministra dla aktów prezydenta. Rząd powoływany był przez prezydenta, ale wymagane było uzyskanie wotum zaufania w Sejmie. Rada Ministrów zyskała możliwość wydawania dekretów z mocą ustawy. Prezydent miał możliwość skrócenia kadencji parlamentu, gdy ten uchwali wotum nieufności dla premiera i nie powoła nowego. Znosiła również prawo prezydenta do rozwiązania parlamentu, gdy ten przyjmie ustawę uniemożliwiającą prezydentowi wykonywanie obowiązków. Mała Konstytucja obowiązywała do 1997 roku.

Rok 1992 to także powstanie partii Przymierze Samoobrona, która miała być polityczną reprezentacją Związku Zawodowego "Samoobrona". 12 czerwca przewodniczącym partii zostaje Andrzej Lepper. Po pięciu dniach dochodzi do pierwszej blokady dróg zorganizowanej przez Związek Zawodowy Rolnictwa Samoobrona.

Na świecie rok 1992 to przede wszystkim eskalacja konfliktu na terenie byłej Jugosławii. Wojna domowa w Bośni i Hercegowinie, była najbardziej krwawym konfliktem w Europie od zakończenia II wojny światowej.

7 lutego doszło do podpisania Traktatu z Maastricht. Do końca roku w poszczególnych krajach przeprowadzane są referenda, w których obywatele pytani są o chęć przystąpienia do Unii Europejskiej.

W czasie, gdy w byłej Jugosławii trwał krwawy konflikt, w Czechosłowacji doszło do pokojowego rozwiązania konfliktu. 20 lipca prezydent Václav Havel podał się do dymisji. W miesiąc później premierzy Václav Klaus i Vladimír Mečiar podpisali w Brnie umowę o podziale Czechosłowacji z dniem 1 stycznia 1993.
31 marca 1992 roku 19 autonomicznych republik powstałych w wyniku rozpadu ZSRR podpisało w Moskwie układ o federacji z Rosją. Umowy nie podpisały jedynie Czeczenia i Tatarstan.

W roku 1992 w Polsce otworzono pierwszą restaurację McDonald's. Powstała także pierwsza sieć telefonii komórkowej w kraju. 1992 to także data rozpoczęcia nadawania przez Polsat, pierwszą komercyjną stację telewizyjną. 3 grudnia 1992 po raz pierwszy wysłano wiadomość SMS.