1989

Dodano:   /  Zmieniono: 
Rok 1989 jest bardzo symbolicznym rokiem dla Polski. To również symboliczny rok dla całej Europy. Upada mur berliński, a razem z nim dotychczasowy porządek w Europie. Państwa bloku wschodniego otwierają się na świat. W Polsce mamy legendarne obrady "Okrągłego Stołu" i wybory czerwcowe, w wyniku których powołany zostaje rząd. Powołana do życia "Gazeta Wyborcza" publikuje artykuł "Wasz prezydent, nasz premier", który staje się symbolem tamtego okresu.
16 stycznia dyrektor CBOS, Stanisław Kwiatkowski, podczas drugiej części X plenum KC PZPR, mówi, że według danych jego instytucji od jesieni 1987 do jesieni 1988 liczba zwolenników opozycji zwiększyła się dwukrotnie, a wiarygodność partii spadła. 27 stycznia W Magdalence zostaje ustalony termin obrad Okrągłego Stołu, które rozpoczynają się 6 lutego. 15 lutego Sejm PRL ustanawia 11 listopada Narodowym Świętem Niepodległości. Ustawa wchodzi w życie 21 lutego.

31 marca na obradach XI Plenum KC PZPR Wojciech Jaruzelski mówi o obradach "Okrągłego Stołu":  "Oczekujemy, że zostaną one uwieńczone osiągnięciem porozumienia w sprawach najżywotniejszych dla pomyślności narodu, dla siły ludowego państwa, dla procesów reform w warunkach socjalistycznej demokracji parlamentarnej". 5 kwietnia podpisane zostają porozumienia "Okrągłego stołu". W tym samym miesiącu "Solidarność" ponownie rejestruje swoją działalność, a w czerwcu odbywają się kontraktowe wybory do Sejmu i Senatu. Miesiąc później, 4 lipca, ma miejsce pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu.

19 lipca Zgromadzenie Narodowe wybiera na prezydenta kraju gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Tego samego dnia następuje też zmiana prezydenta na emigracji, co sprawia, że wyjątkowo, jedyny raz w historii Polski, urząd ten sprawuje jednocześnie 3 prezydentów. Po śmierci Kazimierza Sabbata ostatnim prezydentem na uchodźstwie zostaje Ryszard Kaczorowski.

Z wizytami do polski przybywają przedstawiciele zachodnich władz: François Mitterrand, George Bush, Juan Carlos.  W listopadzie z Tadeuszem Mazowieckim spotyka się Michaił Gorbaczow. Polska po 50 latach odnawia też stosunki z Watykanem. Lech Wałęsa z żoną zostają przyjęci na audiencję u Jana Pawła II.

8 maja na rynek wychodzi pierwszy numer "Gazety Wyborczej", której redaktorem jest Adam Michnik. We wrześniu Tadeusz Mazowiecki staje na czele rządu, zostając pierwszym niekomunistycznym premierem w powojennej Polsce. 2 grudnia Wojciech Jaruzelski składa wieniec w katowickiej kopalni "Wujek". A 10 grudnia w Nowej Hucie zostaje zdemontowany pomnik Włodzimierza Lenina. Prezydent podpisuje tzw. plan Balcerowicza.

29 grudnia Sejm PRL zmienia nazwę państwa na Rzeczpospolitą Polską, a kilka dni później, tuż przed nowym rokiem, "republika socjalistyczna" ustępuje miejsca "republice demokratycznej".

Rok 1989 to niewątpliwie rok wielkich przemian politycznych i społecznych, ale też rok kryzysu gospodarczego. Pod koniec sierpnia cena 1 dolara przekracza 10 tys. zł. Kilkakrotnie drożeją artykuły w sklepach. OPZZ wzywa do rozliczenia byłego rządu za pogłębianie kryzysu. Jesienią, rząd Mazowieckiego podpisuje umowę między Polską a Wspólnotami Europejskimi w sprawie handlu i współpracy gospodarczej.

Na ekrany kin wchodzą "Piłkarski poker", "Sztuka kochania" i "Przesłuchanie", a Aneta Kręglicka zdobywa tytuł Miss Świata. W Tarnowie 19 grudnia pada rekord ciepła – termometry wskazują 19 stopni Celsjusza.

W tym samym czasie na świecie z urzędu odchodzi Ronald Regan, który w połowie stycznia wygłasza swoje ostatnie wystąpienie do narodu. W lutym, po prawie 10 latach wojny, wojska radzieckie opuszczają Afganistan. Dwa miesiące później, 9 kwietnia, siły Związku atakują niepodległościową demonstrację gruzińskich studentów. Śmierć ponosi 20 osób. Trwającą od kwietnia demonstrację studentów tłumią też przy pomocy wojska i czołgów, w czerwcu, w Pekinie, na placu Tian’anmen, władze Chin.

Sąd Najwyższy na Węgrzech rehabilituje ofiary represji po 1956 roku, a władze Czechosłowacji uznają za błędną decyzję z 1968 roku, stwierdzając że inwazja na kraj była bezprawna. 9 listopada rozpoczyna się burzenie berlińskiego muru, a rząd NRD podaje się do dymisji. 1 grudnia Gorbaczow zostaje przyjęty na audiencję u papieża. Dzień później rozpoczyna się dwudniowe spotkanie Między Gorbaczowem i Bushem. Ponowne stosunki dyplomatyczne nawiązują Egipt i Syria, prezydentem Czechosłowacji zostaje Václav Havel.

19 czerwca swoją premierę ma „Batman" i „Powrót do przyszłości II”. 17 grudnia w USA wyemitowany jest pierwszy odcinek „Simpsonów”.