"Jeden z recenzentów napisał o mnie: >Wyszedł na scenę i już nic nie musi<. To widocznie wystarczyło do pozytywnej oceny” – wspominał sam Łapicki (wypowiedź na łamach „Teatru”, 12/08). - Natychmiast przykuwał uwagę. Wystarczyło, że się pojawił – wspomina krytyk teatralny, redaktor naczelny miesięcznika "Teatr" Jacek Kopciński. - Wspaniały aktor o szalenie charakterystycznym emploi, bardzo rzadko dziś spotykanym – to z kolei słowa naczelnego magazynu „Film” Jacka Rakowieckiego.
Wizyta Liv Ulmann
Łapickiego podziwiają nie tylko rodacy. Niedawno, w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej” opublikowanym na początku lipca, artysta opowiedział taką historię: „Gram w teatrze. W przerwie wchodzi do mnie do garderoby taka pani, która pewnie była w UB i konwojowała wszystkich gości zagranicznych. Mówi >Słuchaj, mam tu młodą studentkę z Oslo. Jest tobą zachwycona, chciałaby cię poznać<. >Daj mi święty spokój z Oslo, nie mam czasu. Przeproś i powiedz, że jestem zajęty< - odpowiedziałem, bo byłem już umówiony. Na drugi dzień to samo. Wchodzi ta sama pani: >Ona znowu dzisiaj przyszła, bo ona musi cię poznać<. No dobra. Przyszła do garderoby. Ładna blondynka, nosek zadarty, bardzo miło, oświadcza mi się różnymi komplementami. I poszła. No i po kilku latach zobaczyłem ją znowu. W kinie. To była Liv Ullmann”.
„Mija kolejnych piętnaście lat – opowiadał dalej Łapicki w rozmowie z Magdaleną Żakowską. - Moja córka jest w Paryżu na jakimś przyjęciu u Rubinsteinów. Jest tam też Ullmann. Kiedy dowiedziała się, że to moja córka, napisała do mnie list. Bardzo piękny. Romantyczny. Nie do wiary. A widzieliśmy się w życiu ledwie kilka minut!”.
Wieczór w Krokodylu z Vivien Leigh
Inną znaną zagraniczną gwiazdą, która pojawiła się w biografii Łapickiego była Vivien Leigh. Aktorka, wspólnie z Laurence'em Olivierem, gościła w 1957 r. w Warszawie. Artyści prezentowali „Tytusa Andronikusa” Szekspira, w inscenizacji Petera Brooka. Leigh i Łapicki spędzili razem wieczór w Krokodylu. I, jak głosi plotka, Łapicki ugryzł ikonę kina w palec u nogi. Wspominał ten wieczór w rozmowie z Żakowską. „Zaproponowałem: pójdźmy w Polskę. Ona mówi: z przyjemnością. I poszliśmy. Tańczyliśmy. To była gwiazda >Przeminęło z wiatrem<. Strasznie mi to imponowało”.
Przez lata Łapickiego zaliczano do grona najprzystojniejszych polskich aktorów. Cieszył się wielkim powodzeniem u kobiet. Pytany o przepis na sukces w kontaktach z płcią piękną, odpowiadał: trzeba lubić kobiety, one to wyczuwają. - Był rodzajem przeuroczego uwodziciela – mówi o nim Joanna Szczepkowska. Przypomniała też słynny stolik u Bliklego, przy którym spotykali się Holoubek, Konwicki, Łapicki. - Dziś został przy tym stoliku już tylko Konwicki. To chyba dobrze pokazuje, co naprawdę się stało - zauważyła.
W teatrze i w kinie
Łapicki urodził się 11 listopada 1924 r. w Rydze. Jego ojcem był polski prawnik, profesor prawa rzymskiego na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Łódzkim Borys Łapicki, a pradziadkiem Hektor Łapicki, działacz podczas powstania styczniowego, naczelnik cywilny województwa mińskiego w 1863 r.
Przyszły aktor ukończył znane gimnazjum im. Batorego w Warszawie. Egzamin maturalny złożył na tajnych kompletach w 1942 r. Podczas okupacji rozpoczął też studia w tajnym Polskim Instytucie Sztuki Teatralnej. Na scenie debiutował w 1945 r. w krakowskim teatrze im. Słowackiego, rolą Kosyniera w wystawionym przez Teatr Wojska Polskiego "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego. Trzy lata później związał się z warszawskim zespołem Erwina Axera. Swoje słynne teatralne role kreował później także m.in. na scenach stołecznych teatrów: Dramatycznego, Współczesnego, Narodowego i Polskiego.
W filmach Łapicki grał od drugiej połowy lat czterdziestych. Do jego najbardziej znanych kreacji należą te u Tadeusza Konwickiego – pijak Pietuch w „Salcie” (1965) i Andrzej, czterdziestolatek odbywający symboliczną podróż w przeszłość w „Jak daleko stąd, jak blisko” (1972). W tym drugim Łapicki wystąpił razem z aktorkami: Mają Komorowską, Anną Dymną i Alicją Jachiewicz. „Bez przerwy kładłem się tam z jakąś dziewczyną do łóżka” – wspominał później.
Pamiętne są też jego role w filmach Andrzeja Wajdy, m.in. reżyser Andrzej we „Wszystko na sprzedaż” (1968), Poeta w „Weselu” (1972), Trawiński w „Ziemi obiecanej” (1974), oraz rola oskarżyciela w „Epilogu norymberskim” Jerzego Antczaka (1970). Widzowie mogli go również oglądać np. w komedii kryminalnej Jana Batorego „Lekarstwo na miłość” (1965), gdzie wystąpił jako czarujący kapitan MO, tytułowe lekarstwo na miłość dla granej przez Kalinę Jędrusik głównej bohaterki, i w serialu „Przygody pana Michała” (1969), w roli romantycznego Ketlinga.
Wieczny amant
- Nigdy nie zatracił gracji amanta - ani na scenie, ani w filmie. Mało kto potrafił jak on operować słowem, gestem – podkreślił Kopciński. Polska publiczność pamięta Łapickiego także jako lektora Polskiej Kroniki Filmowej. Został nim w 1947 r., zajmował się czytaniem tekstów do propagandowych kronik. „Bycie lektorem peerelowskiej Kroniki Filmowej wypominano mi wiele razy. Mimo iż powtarzałem wielokrotnie, że mi wstyd i że żałuję” – powiedział wiele lat później („Rzeczpospolita”, listopad 2004).
Swoje 85. urodziny, w 2009 r., Andrzej Łapicki świętował na scenie – w Teatrze Narodowym grał w „Iwanowie” w reżyserii Jana Englerta. Był to powrót Łapickiego do aktorstwa po 12 latach, w połowie lat 90. artysta postanowił bowiem zrezygnować z grania. Osobny rozdział w życiu Łapickiego stanowiła działalność polityczna. Od 1989 do 1991 r. był posłem na Sejm z ramienia Solidarności. Po latach przyznał jednak: „Nigdy nie czułem się politykiem. Dlatego z Sejmu wróciłem na scenę” (w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej”, kwiecień 2008).
"Dałem sobie prawo do myślenia o przyszłości"
W 2009 r. małżeństwo Łapickiego z młodszą o 60 lat Kamilą Mścichowską stało się jednym z ulubionych tematów kolorowej prasy. - W sędziwym wieku dałem sobie prawo do myślenia o przyszłości – komentował swoją decyzję Łapicki w wywiadzie dla "Polityki" (listopad 2009). - Ludzi przeraża w życiu to, że ono jest niepowtarzalne. Może i jest, ale ja pomyślałem: dobrze, a ja zrobię bombę i sobie je powtórzę – mówił.
- Dożył wspaniałego wieku. Myślę, że był w tym swoim długim życiu szczęśliwy – powiedziała o Łapickim aktorka Magdalena Zawadzka, która znała go od lat 60. - Przy wspaniałej technice aktorskiej był równocześnie człowiekiem - w najlepszym tego słowa znaczeniu - przedwojennym, z wdziękiem, klasą i urokiem osobistym – tak Łapickiego zapamięta Rakowiecki. Kopciński zwrócił zaś uwagę: „Miał duży dystans zarówno do granych przez siebie bohaterów, jak i do życia. Konserwatyzm w podejściu do sztuki łączył z ciepłym humorem. (…) Był młody duchem aż do końca”.
Andrzej Łapicki zmarł w 21 lipca w swoim domu w Warszawie. Miał 87 lat.
ja, PAP