Podstawą prawną do utworzenia 20-osobowej Rady była uchwalona w marcu br. ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Rada ma pełnić funkcję nadzorczo-doradczą wobec organizacji pożytku publicznego. Pierwsza kadencja potrwa 2 lata, kolejne - 3 lata. Na początku będzie zajmowała się nadzorowaniem wdrażania ustawy o działalności pożytku publicznego, wypracuje także rozwiązania podatkowe dla organizacji pozarządowych w przyszłości, bo - jak wyjaśnił wicepremier Hausner - "te rozwiązania, które będą obowiązywały w roku 2004, są przejściowe". Rada będzie też opiniowała różnego rodzaju akty prawne; m.in. będzie uczestniczyła w wypracowaniu stanowiska organizacji pozarządowych na temat rządowego projektu ustawy o pomocy społecznej.
W skład Rady wchodzi po pięciu przedstawicieli administracji rządowej i samorządowej oraz dziesięciu przedstawicieli organizacji pozarządowych. Za udział w posiedzeniach Rady nie będą oni pobierali wynagrodzenia, będą otrzymywali diety i zwrot kosztów podróży.
Rzecznik praw obywatelskich Andrzej Zoll mówił podczas konferencji prasowej po inauguracyjnym posiedzeniu Rady, że celem transformacji w Polsce jest budowa społeczeństwa obywatelskiego, a więc społeczeństwa ludzi aktywnych, świadomych swoich praw i obowiązków. Jak zaznaczył, wejście w życie ustawy o działalności pożytku publicznego jest dobrym krokiem w tym kierunku.
Prezes Stowarzyszenia na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych Jakub Wygnański powiedział, że będzie dążył, by w pracach Rady uczestniczyli wszyscy ci, którzy się do niej nie dostali, tak, aby Rada była forum dyskusji i pracy wszystkich organizacji pozarządowych.
Przedstawiciele administracji samorządowej podkreślali, że ustawa o działalności pożytku publicznego ma dla nich równie istotne znaczenie jak ustawa o samorządach. Dlatego będą starali się aktywnie uczestniczyć w pracach Rady.
Ustawa o działalności pożytku publicznego tworzy ramy dla działalności wolontariatu - określa m.in, jakie są zobowiązania wobec wolontariuszy oraz tworzy szereg uprawnień podatkowych dla organizacji pozarządowych. Obejmuje m.in. działalność charytatywną, ochronę zdrowia, promocję zatrudnienia, aktywizację zawodową, wspomaganie przedsiębiorczości, naukę, edukację, oświatę, wychowanie, ekologię, porządek i bezpieczeństwo publiczne, pomoc ofiarom klęsk żywiołowych oraz integrację europejską.
Zgodnie z regulacją działalność publiczna może być prowadzona m.in. przez osoby prawne (o ile jest to ich celem statutowym), kościoły i związki wyznaniowe oraz jednostki samorządu terytorialnego. Organizacje pożytku publicznego, które otrzymają taki status rejestrując się w Krajowym Rejestrze Sądowym, są obowiązane do składania dorocznego sprawozdania ze swojej działalności.
W Polsce zarejestrowanych jest ok. 41 tys. pozarządowych organizacji skupiających wolontariuszy. W 15 centrach wolontariatu zrzeszonych jest 6,5 tys. wolontariuszy, z czego 65 proc. stanowi młodzież.
em, pap