Koniec Kościoła w Szwecji

Nie ma to jak polski kościółek w małym miasteczku, barokowy, z „zapachem kamieni i wieczności”, z kryptami, skarbonkami, cudownymi obrazami, amorkami, złoceniami i marmurową kazalnicą. No i oczywiście zapachem kadzidła. Z ławkami, których drewno aż się świeci, tak jest wypolerowane wieloletnim klęczeniem i siedzeniem. Kościół, w którym witraże nie wpuszczają zbyt wiele światła, co sprzyja aurze tajemniczości. Rozpad protestanckiego Kościoła zaczął się, moim zdaniem, właśnie od zmian w estetyce. Tajemnicze tradycyjne wnętrza zostały zamienione na nowoczesne sale konferencyjne. Ksiądz, którym mogła być na przykład atrakcyjna kobieta na szpilkach i w ostrym makijażu, chodził i zbierał na tacę z czytnikiem kart kredytowych. Opłatek był w wersji normalnej oraz dla bezglutenowców. W kącie kościoła stało coś jak wyspa dla dzieci, basen wypełniony czerwonymi kulkami, w których mogły się bawić, palma, łóżeczko do przewijania niemowląt. Jak w Ikei. Wszystko w tym kościele było dla człowieka, pod człowieka, nie dla Boga. Raz brałem udział w takiej bardzo specyficznej mszy w Sztokholmie. Urządzało ją jakieś towarzystwo gejów i lesbijek oraz jeszcze inne lewicowo-squatowe elementy. Wszyscy przyjeżdżali do kościoła na rowerach i parkowali przed nim na specjalnym parkingu. Mszę odprawiały dwie siwe lesbijki. Na ścianach wywieszono kiczowate obrazy przedstawiające Chrystusa (uderzająco podobnego do Brata Pitta z jego najlepszych czasów) w towarzystwie gejów i lesbijek, bo – jak mi wyjaśniono – gdyby dziś Jezus zszedł na Ziemię, to właśnie z tymi grupami, jak najbardziej uciskanymi i marginalizowanymi, by się zadawał. Z nimi by palił trawkę na squacie. Tylko zaczęła się msza, tablety i smartfony poszły w ruch. Jedni grzebali w internecie, inni nagrywali filmiki, większość robiła zdjęcia i zamieszczała na Facebooku. Potem siwe lesbijki chodziły z czytnikiem kart i zbierały na tacę. Oczywiście z kącika do przewijania niemowląt ciągle dochodziły płacze, a dziewczyna przede mną wyjęła pierś i zaczęła karmić dziecko. Zatęskniłem za mętnym barokiem, opresyjnym katolicyzmem, zapachem kadzidła i piekła, zmienianymi sukienkami Matki Boskiej Częstochowskiej, groźnymi wizjami rzucanymi z kazalnicy. Po prostu za dużo we mnie było Polaka, aby zaakceptować sacrum w wydaniu tak politycznie poprawnym, bezopresyjnym i nowoczesnym. Patrzyłem na szafki z Ikei i komputer stojący na ołtarzu, patrzyłem na nowoczesne składane, plastikowe krzesła, na których siedzieliśmy, i byłem w biurze. W biurze Boga. W tym biurze Bóg był nowoczesnym urzędnikiem unijnym, politycznie poprawnym, rozpatrującym wnioski i imigrację do nieba, gdzie jest mniejsze bezrobocie i pieczywo dla bezglutenowców, dokładna segregacja śmieci i kąciki z deskami do przewijania niemowląt na każdym kroku. I przypomniał mi się wiersz Zbigniewa Herberta „Potęga smaku”, traktujący oczywiście o czymś zupełnie innym, choć zasada pozostaje ta sama: To wcale nie wymagało wielkiego charakteru [...] w gruncie rzeczy była to sprawa smaku.

Ostatecznie zaczęło się od podważenia zasady decorum. Potem kościoły zaczęły pustoszeć. Zostały sprzedane. Zamienione na domy handlowe. Bo świeckie były już od dawna. Pomyślmy o tym, kiedy osiedlowy ksiądz zbiera pieniądze na kolejny kościół przypominający – jak to mówił Różewicz – poczekalnię na lotnisku. �