Unia Europejska zmieni się w superpaństwo? Co zawiera niemiecko-francuska propozycja

Jak piszą Jean-Marc Ayrault, szef MSZ Francji i Frank-Walter Steinmeier, szef MSZ Niemiec, Unia Europejska traci nie tylko członka, ale też państwo założycielskie oraz uczestnika wspólnej historii. Szefowie dyplomacji zapewniają, że przyjmują tę decyzję z żalem. "Tworzy ona nową sytuację i pociągnie za sobą konsekwencje i dla Zjednoczonego Królestwa, i dla Unii Europejskiej" - wskazują ministrowie i zapewniają wsparcie w procesie negocjacji, których celem będzie ułożenie przyszłości UE i Londynu".

"Brytyjski przypadek jest wyjątkowy. Musimy także przyjąć do wiadomości, że wsparcie i oddanie naszemu wspólnemu projektowi osłabło w ciągu ostatniej dekady w części naszych społeczeństw" - zauważają ministrowie i postulują pogłębioną refleksję nad przyszłością Europy. Jednocześnie zapewniają, że kwestią nie jest to, czy UE przetrwa, ale to, jak będzie dalej funkcjonowała.

"Francja i Niemcy czują odpowiedzialność za wzmocnienie solidarności i jedności wewnątrz Unii Europejskiej" - twierdzą ministrowie. Steinmeier i Ayrault przekonują, że potrzebne są ze strony UE nowe odpowiedzi na wyzwania teraźniejszości, którym sprostać będzie musiała zarówno na swoim terenie, jak i poza nim. "Z tego względu Niemcy i Francja będą promować bardziej koherentną (spójną) i bardziej asertywną Europę na światowej scenie".

Odpowiedź na wyzwania

"Europa musi się skupić na głównych wyzwaniach - zapewnić bezpieczeństwo swoich obywateli w obliczu rosnących zewnętrznych i wewnętrznych zagrożeń, ustanowić stabilne ramy współpracy do radzenia sobie z migracją i napływem uchodźców; przyspieszyć europejską ekonomię poprzez promowanie konwergentnego , stałego i nastawionego na tworzenie nowych miejsc pracy wzrostu oraz postępować w tworzeniu Unii Gospodarczej i Walutowej". Jednocześnie, ministrowie zauważają, że dla tak powaznych problemów nei ma szybkich rozwiązań.

"Unia Europejska musi stawić czoła pogarszającym się warunkom bezpieczeństwa i bezprecedensowemu poziomowi zagrożenia" - zauważają szefowie dyplomacji Francji i Niemiec w rozdziale poświęconym bezpieczeństwu, wśród największych zagrożeń wymieniając zewnętrzne kryzysy oraz terroryzm. "Bezpieczeństwo członków UE jest głęboko rozproszone, podczas gdy zagrożenia oddziałują na kontynent jako całość; każde zagrożenie dla poszczególnego państwa członkowskiego, jest też zagrożeniem dla pozostałych".

"Unia bezpieczeństwa"

"W tym kontekście Francja i Niemcy powracają do wspólnej wizji Europy jako unii bezpieczeństwa, opartej na solidarności i wzajemnej pomocy pomiędzy krajami członkowskimi w celu wsparcia wspólnego bezpieczeństwa i polityki obronnej". Ministrowie wymieniają "osiągnięcia, które zasługują na uznanie i mogą stanowić inspirację". Wśród nich wskazują m.in. porozumienie z Mińska, sprawę programu nuklearnego Iranu oraz zaangażowanie na rzecz rozwiązywania konfliktów w m.in. w Libii.

Ministrowie zauważają, że potrzebna jest współzależność między wewnętrznym i zewnętrznym bezpieczeństwem ze względu na to, że "największe i najbardziej destabilizujące ryzyko płynie ze współdziałania zewnętrznych zagrożeń i wewnętrznej słabości". "Aby odpowiedzieć na te wyzwania Niemcy i Francja proponują European Security Compact, który "łączy wszystkie aspekty bezpieczeństwa i obronności na europejskim poziomie i dlatego też prowadzi do realizacji obietnicy wzmocnienia bezpieczeństwa obywateli UE".

Pierwszym krokiem miałyby być regularne spotkania Rady ds. Zagranicznych (Foreign Affairs Council) i Rady Europejskiej, podczas których członkowie mieliby się wymieniać wiadomościami na tematy bezpieczeństwa. Ważną rolę miałby tutaj odgrywać także wywiad UE oraz zewnętrzne ekspertyzy. Ministrowie postulują konieczność ustanowienia wspólnych priorytetów dla polityki zagranicznej i bezpieczeństwa państw UE, zgodnych z europejskimi interesami, określają je mianem Globalnej Strategii Unii Europejskiej.

Unijna armia?

Szefowie dyplomacji Francji i Niemiec twierdzą, że UE powinna mieć możliwość bardziej skutecznego radzenia sobie z kryzysami, które jej zagrażają. "UE powinna mieć możliwość planowania i przeprowadzania w sposób bardziej efektywny cywilnych i wojskowych operacji, ze wsparciem stałego dowództwa cywilno-wojskowego". Niemcy i Francja proponują powołanie sił szybkiego reagowania oraz rozważenie powołania marynarki wojennej.

Polityka azylowa

Kolejnym punktem projektu Niemiec i Francji jest wspólna polityka azylowa i migracyjna. "Jesteśmy przekonani, że nadszedł najwyższy czas, by działać na rzecz stworzenia zintegrowanej europejskiej polityki azylowej, migracyjnej oraz w kwestii uchodźców" - piszą ministrowie. Ich zdaniem konieczne jest powstanie "pierwszego na świecie międzynarodowego systemu straży granicznej i przybrzeżnej".

Szefowie dyplomacji przypominają, że osoby poszukujące azylu, które docierają do UE mają prawo być traktowane zgodnie z zapisami Konwencji Genewskiej. Pomóc w standaryzacji i tworzeniu procedur przyjmowania azylantów miałoby stworzenie Europejskiej Agencji Azylowej

"Sytuacja, w której ciężar migracji jest w sposób nierówny ponoszony przez ograniczoną liczbę państw jest niewłaściwy. W pierwszej kolejności system dubliński musi zostać ulepszony, by możliwe było radzenie sobie z tymi nadzwyczajnymi okolicznościami za pomocą mechanizmu zakładającego wiążący i stały podział migrantów pomiędzy państwa członkowskie” - piszą szefowie dyplomacji. Niemcy i Francja zaznaczają, że "jeżeli będzie to konieczne, są w stanie razem z grupą podobnie myślących partnerów przeprowadzić ten proces".

Zdaniem Niemiec i Francji konieczne jest stworzenie European Immigration Act, który miałby stanowić ramy prawne do przyjmowania migrantów, celem byłoby polepszenie dotychczas wypracowanych narzędzi. Pomocne dla zapewnienia bezpieczeństwa na granicach miałoby być wprowadzenie jednolitego systemu walutowego.

Euro dla wszystkich?

Niemcy i Francja postulują także konieczność zwiększenia wzrostu gospodarczego krajów UE za pomocą Unii Gospodarczej i Walutowej. Szefowie dyplomacji wskazują, że by pokonać kryzys, konieczne jest wejście strefy euro w nowy etap ekonomicznej konwergencji. W praktyce oznaczać to będzie nacisk na te kraje, które nie przyjęły jeszcze euro, by w miarę możliwości jak najszybciej podjęły tę decyzję.