„Cocolitzli” zabiło Azteków. Miliony ludzi umierały w męczarniach

Odkryto przyczynę choroby, która nawiedziła południowy Meksyk wraz z przybyciem Hiszpanów w XVI wieku. Nazwano ją „cocoliztli” co w języku nahuatl, używanym przez Indian, oznacza „pomór” lub „zarazę”. Ustalono, że była to najprawdopodobniej tyfusowa gorączka jelitowa. W latach 1545-1550 chorowało na nią i zmarło około 80 proc. populacji stanowiącej imperium Azteków. Objawami „cocolitzli” była wysoka gorączka, bóle głowy oraz krwawienie z nosa, ust oraz oczodołów. Osoba zarażona umierała w ciągu trzech lub czterech dni.

Odkrycia dokonali 15 stycznia naukowcy z Uniwersytetu w Tybindze w Niemczech. Wykluczono, że pomór mogły wywołać mogły wywołać ospa, odra, świnka lub grypa. – Cocolitzli szalejąca przez pięć lat to jedna z wielu epidemii, które wybuchły po przybyciu Europejczyków. Ta jednak stanowi drugą, z trzech najbardziej wyniszczających cywilizacje Mezoameryki – powiedziała Ashild Vagene, pracująca na uczelni. – Przyczyna zarazy przez cały wiek była przedmiotem badań a teraz mogliśmy ją poznać dzięki badaniom DNA – dodała.

Przed 1545 rokiem na terenie zajętym przez Hiszpanów wystąpiła epidemia czarnej ospy, która uśmierciła od pięciu do ośmiu milionów ludzi. Kolejny ogromny atak zarazy miał miejsce pomiędzy 1576 a 1578. Zginęła wtedy połowa ówczesnych mieszkańców południowego Meksyku i Gwatemali. Przyczynę pomoru z połowy XVI wieku odkryto dzięki zebraniu próbek DNA z 29 szkieletów ofiar. Znaleziono w nich ślady bakterii salmonella entricia, która wywołuje gorączkę jelitową oraz dur brzuszny. Była ona obecna w średniowiecznej Europie i została do Ameryki przywleczona za pośrednictwem żywności oraz zwierząt przewiezionych przez Hiszpanów.

– Przebadaliśmy wszystkie bakteryjne patogeny i wirusy DNA, dla których dostępne są dane genomowe, a salmonella enterica była jedynym wykrytym zarazkiem. – powiedział współautor badań Alexander Herbig z Uniwersytetu w Tybindze. – Możliwe jednak, że niektóre patogeny były albo niewykrywalne, albo zupełnie nieznane. Nie możemy powiedzieć z całą pewnością, że salmonella enterica była przyczyną epidemii cocoliztli, ale uważamy, że należy ją uznać za mocnego kandydata – stwierdził inny członek zespołu Kirsten Bos.