Patoreakcja. W oficjalnym tłumaczeniu Pawłowicz „starą wiedźmą”, a Jakimowicz „skończonym aktorem”

„Patoreakcja” rapera Maty, która jest odpowiedzią na komentarze po „Patointeligencji” jego poprzednim głośnym utworze, ma już ponad 3 mln odtworzeń w portalu YouTube. Wytwórnia SBM Label postanowiła przygotować oficjalne tłumaczenie piosenki, które ma pomóc w zrozumieniu polskich kontekstów przez anglojęzycznych słuchaczy.

Przekład przygotował inny raper związany z SB Maffiją, czyli Trzy-sześć. Angielski tekst został dołączony jako oficjalne napisy, które można wyświetlić, odtwarzając piosenkę w portalu YouTube (wystarczy kliknąć ikonę na lewo od ustawień odtwarzania).

„Patho-feedback”

Sam tytuł „Patoreakcji” został przetłumaczony dość wiernie jako „Patho-feedback”. Jednak wiele z tłumaczonych fraz zostało przełożonych nie w dosłowny sposób, a w taki, który ma jak najlepiej oddać polską rzeczywistość po angielsku.

W tłumaczeniu matura to amerykańskie egzaminy SAT, a polski bananowiec to angielska „biała trufla” („white truffle”). Całkowicie niezrozumiałe zwłaszcza dla amerykańskiego odbiorcy byłoby z pewnością stwierdzenie „dzielić Polskę na pół jak zabór pruski”, dlatego w angielskiej wersji jest mowa o dzielącej kraj… II wojnie światowej.

Oczywiście w przekładzie nie ma też nazw własnych. Dotyczy to m.in. mediów. Polsat to po prostu „TV”, zamiast „Faktu” jest „tabloid”, a wers „Radio ZET czeka pod szkołą na ostatni dzwonek”, przetłumaczono jako „pismaki z radia czekają jak sępy pod moją szkołą”.

Jeśli chodzi o samą szkołę, to nazwy „Batory” w tłumaczeniu nie znajdziemy. Zastąpiło ją bezbarwne „moje liceum”. „Żabka” i „Biedronka” to „sklepy i markety”. Co ciekawe pozostawiono nazwę ulicy „Emilii Plater”, ale już Marymont to „bogata dzielnica miasta”, a „Powązki” – „miejski cmentarz”. Z innych geograficznych nazw to „Pomorze” i „Śląsk” zmieniono na Północ i Południe („The North” i „The South”).

Krystyna Pawłowicz „starą, prawicową wiedźmą”, a Jacek Kurski znika z przekładu

Jednak największe zmiany dotyczą polskich nazwisk i pseudonimów, których Mata wymienia w swoim tekście całą masę. Tłumacz najwyraźniej wyszedł z założenia, że anglojęzyczni odbiorcy nie tylko będą mieli kłopot ze zorientowaniem się, kim są osoby wymienione w „Patoreakcji”, to pewnie i trudno będzie im znaleźć o nich informacje po angielsku.

I dlatego, w jednym z najbardziej kontrowersyjnych fragmentów piosenki, w którym Mata rapuje „I każdy normalny to w sumie zrozumiał... / oprócz Krystyny Pawłowicz”, nazwisko sędzi Trybunału Konstytucyjnego zastąpiono w tłumaczeniu słowami „oprócz starej, prawicowej wiedźmy” („some right-wing old hag”). Warto przypomnieć, że sama Pawłowicz odniosła się do tego fragmentu na Twitterze i zablokowała kilkadziesiąt osób, które o nim pisały.

Komentator TVP Info Jarosław Jakimowicz w przekładzie został określony jako „skończony aktor” („washed-up actor”). „Media pisowskie chciałyby zając się MATĄ seniorem” przetłumaczono jako „govorment media go all in, trying to get under my dad’s skin”

Natomiast do głośnego wersu „J***ć Telewizją Polską” dodano „i jej kłamstwa” („Fuck national TV and it’s lies!!!”, co prawdopodobnie ma w większym stopniu wytłumaczyć zarzuty, które stawia młody raper publicznemu nadawcy.

Z kolei nazwisko prezesa TVP Jacka Kurskiego w ogóle zniknęło z piosenki i nie jest nawet opisane innymi słowami. Zamiast obraźliwego sformułowania „Jacek Kurski ch*j ci w dziąsło” zostało „A huge d*ck up all your behinds”.

Gwiazda programów kulinarnych i mnóstwo dziennikarzy

Nazwiska innych znanych w Polsce postaci również zniknęły z tekstu tłumaczenia zastąpione określeniem ich zajęcia, czy tego z czego są znani. Dotyczy to m.in. raperów: Żabson został przetłumaczony jako „elita nowej szkoły rapu” („new school elite”), Włodi to Prawdziwy Gangster Rapu („rap OGs”), a Peja to olschoolowiec („oldschooler”). Natomiast znany na YouTubie kanał Masno to „YouTube freaks”

W tekście pada też wiele nazwisk polskich dziennikarzy, które również nie zostały przetłumaczone. I tak zamiast Roberta Makłowicza czytamy o „ programów kulinarnych” („cooking show stars”), zamiast Kuby Wojewódzkiego są „gwiazdy talk show” („talk show stars”), Superniania to gwiazda programów dla rodziców, „dziennikarze Rudzki i Tomasz Ćwiąkało” to po prostu „sławni dziennikarze i komentatorzy sportowi”, a zamiast nazwiska Gosia Halber w tłumaczeniu jest „dziennikarka”

Jedyne polskie nazwiska które pozostały w tekście Olga Tokarczuk i Rafał Sonik, czyli osoby, które mogą być jeśli nie znane za granicą, to przynajmniej łatwo sprawdzone w internecie. Pozostały też nazwiska i pseudonimy zagranicznych gwiazd.

Błąd w tłumaczeniu?

W pewnym momencie w tłumaczeniu znalazł się także fragment, który może być błędem. Chodzi o tekst „Tydzień do świąt, a ja mam singla / Wyżej na Top 50 Spotify niż Last Christmas”. Rzeczywiście „Patointeligencja” królowała na listach przebojów tuz przed świętami Bożego Narodzenia w 2019 roku.

Natomiast tłumacz pisze o świętach wielkanocnych („Easter”). Wydaje się, ze w ten sposób chciał się odwołać do tego, że obecna „Patoreakcja” ma premierę na tydzień przed świętami wielkanocnymi. Ale tym samym bardzo mocno zmieniono kontekst całej piosenki.