Wybory samorządowe 2024. Rada gminy – co to jest?

W zbliżających się wyborach samorządowych wybierzemy przedstawicieli do jednostek samorządu terytorialnego. Polacy uprawnieni do głosowania wybiorą wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, a także radnych gmin, powiatów, sejmików województw.

Rada gminy – funkcje

Rada gminy wybierana jest w czasie wolnych, powszechnych i tajnych wyborów samorządowych na 5-letnią kadencję. W zakresie zadań rady gminy leży podejmowanie wszystkich decyzji dotyczących funkcjonowania gminy. Wśród jej zadań wymienia się:

• uchwalanie statutu gminy
• ustalanie wynagrodzenia wójta
• ustalanie kierunków jego działania i przyjmowanie sprawozdań z jego działalności
• powołanie skarbnika gminy na wniosek wójta
• odwołanie skarbnika gminy
• uchwalenie budżetu gmin
• rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu
  
• podejmowanie decyzji dotyczących kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
• podejmowanie uchwał ws. podatków i opłat

Kto może zostać radnym gminy?

Kandydować na radnego w danej gminie może każdy obywatel, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat i zamieszkuje obszar danej gminy. Nie może być pozbawiony praw publicznych ani ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu.

Jak zostać radnym gminy?

Kandydat na radnego powinien w pierwszej kolejności sprawdzić w urzędzie gminy, czy jest wpisany do rejestru wyborców. Jeśli posiada zameldowanie na pobyt stały w konkretnej gminie, będzie wpisany do rejestru wyborców z urzędu.

Jeśli stale zamieszkuje w danej gminie bez zameldowania na pobyt stały, może (po złożeniu odpowiedniego wniosku) zostać dopisany do rejestru wyborców. Do wniosku zawierającego dane osobowe należy złożyć pisemną deklarację, w której wnioskodawca potwierdza swoje obywatelstwo i adres stałego zamieszkania. Po złożeniu wniosku wójt ma 3 dni na wydanie decyzji o wpisaniu do rejestru.

Jak wybierani są radni?

W każdym okręgu wyborczym tworzonym dla wyboru rady w gminie liczącej do 20 tysięcy mieszkańców wybiera się 1 radnego. W gminie liczącej do 20 tys. mieszkańców o wyborze na radnego rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególnych kandydatów. Dla wyboru rady w gminie powyżej 20 tys. mieszkańców tworzy się okręgi wyborcze, w których wybiera się od 5 do 8 radnych.

Czy można jednocześnie startować na radnego gminy i powiatu?

Po nowelizacji ustawy kandydat na radnego rady gminy nie może jednocześnie kandydować na radnego rady powiatu lub radnego sejmiku województwa.

Kiedy wygasa mandat radnego?

Przepisy prawa ściśle definiują sytuacje, w których wygasa mandat radnego. Są to m.in.:

• utrata prawa wybieralności lub nieposiadania go w dniu wyborów
• odmowa złożenia ślubowania
• odmowa pisemnego zrzeczenia się mandatu
• naruszenie zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności
• śmierć