Upadek komunizmu bez "Solidarności" i papieża

Broniąc się przez zarzutami polskich władz, KE zastrzegła jednocześnie, że spot nie jest dokumentalnym filmem historycznym, ale "artystycznym wkładem, jednym z wielu innych, w obchody 20. rocznicy upadku żelaznej kurtyny".

Ambasador RP przy UE Jan Tombiński w oficjalnym liście do KE zażądał w poniedziałek poprawek spotu. Zwrócił m.in. uwagę na lapsus, jakim było wykorzystanie migawek z demonstracji zwolenników powstałej w 1993 roku "Gazety Polskiej", co ma ilustrować lata stanu wojennego w Polsce.

"Otrzymaliśmy polska skargę i ją analizujemy. Jeśli część spotu to rzeczywiście zdjęcia z lat 90., zostanie to zmienione" - powiedział PAP Hennon który jest rzecznikiem odpowiedzialnej za strategię komunikacji społecznej komisarz Margot Wallstroem.

Pytany, czy w spocie zostanie uwzględniona "Solidarność", dodał, że "najprawdopodobniej tak". Zastrzegł jednak, że ostatecznie musi to zostać uzgodnione z twórcami spotu, bo tak przewiduje umowa.

Podkreślił, że spot "nie jest filmem dokumentalnym", tylko krótkim artystycznym spotem o urodzonym w 1989 roku chłopcu, równolatku przemian demokratycznych w regionie. Dodał, że projekt spotu był wysłany do zaopiniowania przedstawicielstwom KE we wszystkich zainteresowanych krajach członkowskich.

"Nie zmieniamy opinii, że to bardzo doby klip" - podkreślił Hennon.

"To raczej niezły artystyczny wkład w obchody" - dodał na codziennym briefingu KE w poniedziałek główny jej rzecznik Johannes Laitenberger. "Chcę podkreślić, że zarówno przewodniczący KE Jose Barroso i wiceprzewodnicząca Wallstroem wielokrotnie i przy wielu okazjach składali hołd Polsce za walkę o wolność i demokrację, a w szczególności roli +Solidarności+ i roli Jana Pawła II" - dodał.

Oprócz klipu, z okazji 20-lecia upadku komunizmu Komisja Europejska wydała też płytę "Dźwięki rewolucji. Kolekcja piosenek, które doprowadziły do upadku żelaznej kurtyny". Wśród 20 utworów znalazły się na niej "Mury" Jacka Kaczmarskiego i "Ballada o Janku Wiśniewskim". KE przygotowała też wystawę fotograficzną "Europa zjednoczona i wolna", która do 4 czerwca jest prezentowana w głównej siedzibie w Brukseli, a potem będzie prezentowana w innych krajach.

W liście przekazanym komisarz Wallstroem, ambasador Tombiński krytykuje "niesprawiedliwy i nieprofesjonalny" spot, pisząc o "uproszczonej wizji" historii, jaką on prezentuje.

Wśród "oczywistych błędów", skrótów myślowych i pominięć wymienia: wykorzystanie wizerunku generała Wojciecha Jaruzelskiego wprowadzającego stan wojenny bez wzmianki o "kimkolwiek z długiej listy znanych na całym świecie legend największego wolnościowego, antykomunistycznego ruchu w Polsce, w tym papieża Jana Pawła II i jego uniwersalnego przesłania wolności i pojednania".

Ambasador wytyka także brak informacji o pokojowych rozmowach Okrągłego Stołu, które nazywa "archetypem ideału UE".

Najwięcej zastrzeżeń Tombiński ma jednak do "nieuzasadnionego uproszczenia", jakim jest akcentowanie symboliki upadku muru berlińskiego w listopadzie 1989 r.

"Wybór scen i wykorzystanych materiałów prowadzi do wniosku, że film odzwierciedla minione 20 lat wyłącznie z perspektywy NRD" - ubolewa ambasador, zwracając uwagę na wydarzenia, które nastąpiły wcześniej: "Berlin 53, Budapeszt 56, Praga 68, Gdańsk 70 i 80".

"Faktem jest, że upadek muru berlińskiego był jednym z ostatnich akordów w łańcuchu wydarzeń, które nastąpiły w Europie Środkowej i Wschodniej przed listopadem 1989, choć w tym samym roku" - zwraca uwagę. Tombiński pisze, że bez demokratycznych ruchów w krajach regionu, rozmów Okrągłego Stołu, wyborów 4 czerwca i powstania pierwszego niekomunistycznego rządu w Polsce upadek muru berlińskiego nie byłby możliwy.

"Uproszczona wersja zaprezentowana w klipie może prowadzić do niepotrzebnych kontrowersji, których należałoby uniknąć podczas kampanii przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Z tego powodu stanowczo domagam się odpowiednich zmian w jakichkolwiek materiałach, które mają być dystrybuowane, publikowane i rozpowszechniane przez Komisję Europejską z okazji 20. rocznicy upadku komunizmu w Europie" - pisze ambasador Tombiński.

pap, keb