Sejm uchwalił zmiany o ochronie informacji niejawnych

Za ustawą opowiedziało się 263 posłów, 142 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. Obecnie nie tylko ABW, ale także Służba Kontrwywiadu Wojskowego pełnią rolę tzw. krajowej władzy bezpieczeństwa, które według zasad NATO odpowiadają w kraju członkowskim za ochronę tajemnic. Po zmianach funkcję krajowej władzy bezpieczeństwa ma pełnić szef ABW, natomiast jej zadania wobec podmiotów sfery wojskowej będą nadal wykonywane za pośrednictwem szefa SKW.

Według ustawy możliwość stosowania klauzuli "ściśle tajne" ma być ograniczona do nielicznych informacji, "których ujawnienie spowodowałoby wyjątkowo poważne szkody dla Polski, a które dotyczą polityki międzynarodowej i  obronności państwa, czynności operacyjno-szkoleniowych służb wywiadu i  kontrwywiadu, bądź też mają bezpośrednie znaczenie dla niepodległości i porządku konstytucyjnego RP". Większość informacji stanowiących dziś tajemnicę służbową, z wyjątkiem odnoszących się do interesu państwa, przestałaby być chroniona na podstawie tej ustawy.

Wprowadzona ma być możliwość określenia z góry (niezależnie od  klauzuli tajności danego dokumentu) daty lub wydarzenia, po którym nastąpiłoby zniesienie lub zmiana klauzuli tajności. Przewidziano też możliwość odrębnego klauzulowania poszczególnych części dokumentu. Jedynym rodzajem informacji podlegającej ochronie bez względu na upływ czasu, są dane identyfikujące funkcjonariuszy służb wykonujących czynności operacyjno-rozpoznawcze oraz osoby udzielające im pomocy.

Zgodnie z prawem, tajemnice państwowe są udostępniane osobom "dającym rękojmię zachowania tajemnicy". Służby specjalne wydają im. tzw. poświadczenia bezpieczeństwa (lub odmawiają tego) po postępowaniu sprawdzającym wobec danej osoby, która musi w tej procedurze ujawnić m.in. ewentualne nałogi, kontakty ze  służbami specjalnymi i wiele innych prywatnych danych. Ustawa odstępuje od  niektórych pytań specjalnej ankiety wypełnianej przez osobę sprawdzaną - tych, na które odpowiedź "nie ma istotnego znaczenia dla oceny dawania rękojmi zachowania tajemnicy".

Ustawa ma też odejść od rozbudowanych wykazów informacji niejawnych na rzecz jednoznacznego zobowiązania wytwórców informacji do kierowania się nowymi definicjami poszczególnych klauzul.

Ustawa wprowadza możliwość odwołania się od decyzji wytwórcy dokumentu o nadaniu klauzuli tajności do ABW lub SKW, a  w przypadku sporu z jedną z tych służb - do premiera. Dotychczas odbiorca mógł tylko apelować do wytwórcy o zmianę nieprawidłowej klauzuli. Normująca obecnie ochronę tajemnic ustawa z 1999 r. była nowelizowana już 23 razy. Mimo to, jak wskazywali autorzy projektu, wiele dotychczasowych rozwiązań jest przestarzałych i niefunkcjonalnych.

PP / PAP