Prezydent odznaczył działaczy opozycji demokratycznej

Podczas poniedziałkowej uroczystości w ogrodach Pałacu Prezydenckiego Komorowski podziękował działaczom Komitetu Obrony Robotników za "mądrą odwagę". - Doczekaliśmy chwili, gdy za dobre czyny nie zamykają, a nagradzają. Całe środowisko, wszyscy ludzie zaangażowani w działalność opozycyjną na rzecz polskiej niepodległości i demokracji myśleliśmy, że raczej niekoniecznie doczekamy podziękowań, splendorów. Raczej każdy z nas liczył się, że przyjdzie mu zapłacić za pozostanie przy własnych poglądach i pozostanie wiernym własnym przekonaniom - powiedział Komorowski.

Prezydent podkreślił, że obchodząc rocznicę powstania KOR-u, świętujemy rocznicę "początku dobrych zmian, odważnych zmian. I chciałem za tę mądrą odwagę serdecznie podziękować. Bo odważni potrafiliśmy być bardzo często. Być odważnym w sposób mądry, taki, który otwiera nowe perspektywy, a nie tylko ugruntowuje stare marzenia - to było zadanie naszego pokolenia" - dodał Komorowski.

Prezydent odznaczył 44 osoby za "wybitne zasługi dla niepodległości RP, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w kraju". Wśród odznaczonych byli twórcy i współpracownicy opozycji przedsierpniowej, przedstawiciele grup opozycyjnych, m.in. Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Konfederacji Polski Niepodległej, Ruchu Młodej Polski, Studenckich Komitetów Solidarności.

Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczeni zostali m.in.: Stefan Kozłowski, Aleksander, Eugeniusz i Nina Smolar oraz Jacek Taylor. Pośmiertnie Krzyż Komandorski nadano Anatolowi Lawinie. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski otrzymali m.in.: Andrzej Friszke, Michał Tarkowski, Janusz Weiss, Andrzej Terlecki, Henryk Woźniakowski, a Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski: Janusz Anderman, Czesław Apiecionek, Krystyna Lityńska.

23 września 1976 r. formalnie powstał Komitet Obrony Robotników (KOR) - jedno z najważniejszych ugrupowań, które stało się intelektualną i organizacyjną podstawą dla pierwszych za "żelazną kurtyną" wolnych związków zawodowych i ruchu solidarnościowego. W opinii historyków, KOR był reakcją na represje, które w 1976 r. spotkały robotników z Radomia, Ursusa i Płocka. Głównym celem Komitetu było niesienie pomocy prawnej i finansowej represjonowanym przez peerelowskie władze robotnikom i ich rodzinom.

Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela - druga jawnie działająca organizacja opozycyjna - powstał 25 marca 1977 r., działał na rzecz poszanowania praw człowieka i obywatela w Polsce. Ruch nie miał określonej struktury ani władz. Powoływał punkty konsultacyjno-informacyjne, tworzył kluby dyskusyjne, wydawał niezależne pisma, organizował manifestacje, głodówki i akcje ulotkowe. Na skutek sporów personalnych od 1978 r. działalność ROPCiO zaczęła tracić na znaczeniu. Ostatecznie zanikła po 13 grudnia 1981 r.

Konfederacja Polski Niepodległej została założona 1 września 1979 r., jako pierwsza nielegalna partia polityczna w PRL. Twórcą i wieloletnim liderem KPN był Leszek Moczulski. Pierwszy - rozbity przez SB - kongres partii odbył się w 1980 r. W latach 80. działała w podziemiu, a w 1991 wprowadziła znaczącą reprezentację do Sejmu.

Ruch Młodej Polski powstał w 1979 roku, a wśród jego założycieli był Aleksander Hall. Młodopolacy działali głównie w środowisku studenckim i młodzieży licealnej. Byli związani z duszpasterstwem akademickim prowadzonym przez jezuitów i dominikanów. Podczas strajków sierpniowych, wspierali protestujących, organizowali m.in. nabożeństwa w stoczni, głodówki protestacyjne, demonstracje z okazji rocznic 11 listopada i 3 maja.

Geneza powstania Studenckich Komitetów Solidarności sięga wydarzeń z 7 maja 1977 r., kiedy w bramie kamienicy przy ulicy Szewskiej 7 w Krakowie znaleziono ciało krakowskiego studenta i działacza opozycji Stanisława Pyjasa. Jego śmierć wstrząsnęła środowiskiem opozycji - organizowano czarne procesje, msze żałobne, rozdawano ulotki. Podczas czarnej procesji 15 maja powołano Studencki Komitet Solidarności (SKS), który miał zainicjować prace nad stworzeniem autentycznej i niezależnej reprezentacji studentów. SKS domagał się wyjaśnienia okoliczności śmierci Pyjasa. Wkrótce podobne komitety powstały w innych miastach.

pap, ps