Szwajcaria zrehabilitowała "sprawiedliwych". "W czasie wojny byliśmy zbyt neutralni"

- Wszyscy ci ludzie już nie żyją - powiedział o zrehabilitowanych sekretarz komisji Alexandre Schneebeli. - W większości przypadków ich nazwiska zostały opublikowane. To bardzo ważne dla tych, których sprawa dotyczyła i ich bliskich - dodał sekretarz komisji działającej pod  kontrolą szwajcarskiego parlamentu. Schneebeli zaznaczył, że wiele przypadków nieznanych czy zapomnianych udało się wydobyć na światło dzienne w ciągu minionych ośmiu lat. Dodał, że udało się "ujawnić ważną kartę w historii kraju napisaną przez ludzi wcześniej nieznanych".

Wśród zrehabilitowanych jest 59 Szwajcarów, 34 Francuzów, 24 Włochów, sześciu Niemców (w tym Alzatczycy), trzech Polaków, jeden Czech, Węgier, Hiszpan i sześciu bezpaństwowców. Osoby te pomagały Żydom z pobudek humanitarnych, patriotycznych, a niekiedy też za pieniądze oferowane przez uciekinierów.

Według historyków kilkuset Szwajcarów utraciło pracę, zostało skazanych na karę grzywny lub więzienia za pomoc w ucieczce ofiarom nazizmu, w tym Żydom, lub za nielegalne ukrywanie uciekinierów. Ówcześni sędziowie uważali, że takie poczynania są sprzeczne z neutralnością Szwajcarii. Po roku 1938 Szwajcaria stopniowo zamykała swoje granice w obawie przed zalewem uchodźców. Mimo to w latach II wojny światowej przyjęła około 300 tys. uciekinierów z okupowanych przez nazistów krajów Europy - w tym samym czasie wydaliła ponad 20 tys. emigrantów, głównie Żydów. Komisja historyków orzekła w roku 2001, że polityka Szwajcarii w latach nazizmu - od r. 1939 do 1945 - była "nadmiernie restrykcyjna".

PAP, arb