"Marsz Żywych" uczci pamięć martwych

Uczestnicy przejdą trzykilometrowym szlakiem spod bramy z napisem "Arbeit macht frei" na terenie byłego niemieckiego obozu KL Auschwitz przed pomnik ofiar obozu w byłym KL Auschwitz II-Birkenau, gdzie odbędą się główne uroczystości.

Marsz po dźwięku szofaru

19 kwietnia od wczesnych godzin przedpołudniowych grupy młodych Żydów z  ponad 30 krajów i Polaków będą zwiedzali najpierw ekspozycję obozową. Zobaczą między innymi stałą ekspozycję poświęconą martyrologii ponad 400 tysięcy Żydów węgierskich, blok 11 zwanym Blokiem Śmierci i jego dziedziniec, na którym znajduje się Ściana Straceń. Przed nią w czasie wojny Niemcy rozstrzeliwali więźniów, głównie Polaków.

Sygnałem do wymarszu będzie dźwięk szofaru, rogu baraniego. Hebrajczycy dęli w niego podczas religijnych ceremonii. Szofaru używano także w bitwach. Obecnie trąbienie rozpoczyna okres pokuty, którego kulminacją jest Jom Kippur, czyli Dzień Pojednania. Dęcie w szofar jest wołaniem do Boga o miłosierdzie dla jego stworzeń.

21. marsz

Uczestnicy Marszu w kolumnie przejdą na teren byłego Auschwitz II - Birkenau, gdzie odbędą się główne uroczystości. Kulminacyjnym momentem będzie zmówienie kadiszu, jednej z najważniejszych modlitw w judaizmie, oraz żałobnej modlitwy El male rachamim. Na zakończenie odśpiewana zostanie "Hatikva" (Nadzieja), hymn Izraela.

Marsze Żywych odbywają się od 1988 roku. Organizowane są tradycyjnie w  Dniu Pamięci o Zagładzie (Jom HaSzoa), który został ustanowiony 12 kwietnia 1951 roku przez izraelski parlament - Kneset. Jego data związana jest z powstaniem w getcie warszawskim. Pierwotnie nazwa święta brzmiała Jom HaSzoa U'Mered HaGetaot (Dzień Pamięci o Zagładzie i  Powstaniu w Getcie). Później dzień ten określano jako Jom HaSzoa Ve Hagevurah (Dzień Pamięci o Zagładzie i Bohaterstwie). Obecnie mówi się po prostu o Dniu Pamięci o Zagładzie.

Data Dnia Pamięci w kalendarzu gregoriańskim jest ruchoma. Wynika to  stąd, że kalendarz żydowski jest kalendarzem księżycowym. Przypada zawsze 27 dnia miesiąca Nisan, który w tym roku nastąpi 18 kwietnia.

W pierwszym marszu wzięło udział około 1,5 tysięcy Żydów. Od roku 1996 Marsze Żywych odbywają się corocznie. Największy z dotychczasowych Marszów odbył się w 2005 roku; roku 60. rocznicy wyzwolenia Auschwitz. Uczestniczyło w nim około 20 tysięcy osób. Poprowadzili go premierzy: Polski - Marek Belka i Izraela - Ariel Szaron. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele 50 państw, między innymi premier Węgier Ferenc Gyurcsany i noblista Elie Wiesel.

Prezydenci i premierzy

W Marszach Żywych dotychczas uczestniczyli także: dwukrotnie prezydent Aleksander Kwaśniewski, prezydenci Izraela - Ezer Weizman i  Mosze Kacaw, a także premierzy Polski - Jerzy Buzek, i Izraela -  Benjamin Netanjahu. W 2006 roku uczestnikiem Marszu był Szymon Peres, a  rok później Rafi Eitan, który dowodził akcją ujęcia jednego z  największych zbrodniarzy nazistowskich - Adolfa Eichmanna.

Niemiecki obóz zagłady

Niemiecki obóz Auschwitz powstał w 1940 roku. Dwa lata później uruchomiony został Auschwitz II-Birkenau, który stał się miejscem masowej zagłady Żydów. Auschwitz III stanowiła sieć podobozów. Niemcy zgładzili w obozie ponad 1,1 mln osób. Większość stanowili Żydzi, około 960 tysięcy. Dokładna data rozpoczęcia masowej zagłady Żydów w Auschwitz nie jest znana. Najwcześniejszą ustaloną datą przybycia transportu Żydów do Auschwitz jest 15 lutego 1942 roku.

Najliczniejszą grupę Żydów deportowanych do Auschwitz stanowili obywatele Węgier, państwa sojuszniczego III Rzeszy. Od maja do lipca 1944 roku do obozu przywieziono 437 402 osoby. Drugą pod względem liczebności była społeczność żydowska z terenów II Rzeczypospolitej. Historycy muzeum szacują, że było to około 300 tysięcy osób. W Auschwitz Niemcy mordowali Żydów z wszystkich okupowanych przez siebie krajów Europy, a także z państw satelickich, jak Słowacja. W Auschwitz Niemcy mordowali także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i przedstawicieli innych narodów.

ja, PAP