"Czaty" Józefa Brandta trafiły do warszawskiego Muzeum Narodowego

Licytacja obrazu w jednym z bostońskich domów aukcyjnych została wstrzymana w maju na wniosek Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dotychczasowi posiadacze „Czatów”, zdecydowali się zwrócić obraz stronie polskiej. 15 czerwca w Waszyngtonie płótno zostało przekazane ministrowi kultury Bogdanowi Zdrojewskiemu.

W piątek przekazanie obrazu odbyło się w warszawskim muzeum, z udziałem ministra kultury Bogdana Zdrojewskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Bogusława Winida oraz dyrektor Muzeum Narodowego - Agnieszki Morawińskiej.

Podczas uroczystości minister kultury Bogdan Zdrojewski ocenił, że odzyskiwanie przez Polskę zaginionych dzieł sztuki jest coraz sprawniejszym procesem, dzięki współpracy resortu kultury z MSZ i współudziale administracji zagranicznych.

"Stale śledzimy najważniejsze aukcje za granicą, ale monitorujemy również licytacje w mniejszych ośrodkach. Dzięki temu możemy osiągać efekty, o których można powiedzieć w niektórych przypadkach, że są one spektakularne" - mówił minister.

Jak zauważył, przykładem rekordowego tempa w odzyskiwaniu dzieł sztuki przez Polskę jest właśnie obraz "Czaty" Brandta - proces ten trwał zaledwie cztery tygodnie. "To jest na razie najkrótszy czas, w którym udało się nam odzyskać zaginione dzieło. Dla przykładu przypomnę, że odzyskanie dwóch obrazów Juliana Fałata zajęło nam cztery lata" - zauważył Zdrojewski.

Obraz, należący do zbiorów przedwojennego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, był elementem stałej ekspozycji galerii. W listopadzie 1939 r. zarządzeniem niemieckich władz okupacyjnych, przeniesiono go do Muzeum Narodowego w Warszawie, skąd prawdopodobnie został skradziony w czasie Powstania Warszawskiego, przez stacjonujące w gmachu oddziały niemieckie.

Po zakończeniu działań wojennych, rozpoczęto poszukiwania zaginionego obrazu. "Czaty" to kolejne dzieło zaginione w okresie II wojny światowej, które w ciągu ostatnich miesięcy wraca do kraju. Dzięki staraniom polskiego ministerstwa kultury odzyskano m.in. "Pomarańczarkę" Aleksandra Gierymskiego i "Murzynkę" Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej i dzieła Juliana Fałata "Przed polowaniem w Rytwianach" i "Naganka na polowaniu w Nieświeżu".

Józef Brandt (1841-1915) – był przedstawicielem tzw. szkoły monachijskiej w malarstwie polskim. Tworzył głównie obrazy rodzajowo-batalistyczne i historyczne o tematyce związanej z walkami kozackimi, tatarskimi i wojnami szwedzkimi XVII w. Chętnie malował konie w galopie, rozpędzone bryki, sceny wyjazdów na polowania. Po mistrzowsku przedstawiał pełne temperamentu i zawadiackiej fantazji sceny z życia mieszkańców Ukrainy i Podola. Jego obrazy są chętnie nabywane przez kolekcjonerów i uzyskują dobre ceny na polskim i światowym rynku sztuki.

em, pap