Dwie godziny na stan wojenny

Zgodnie ze scenariuszem, po zakończeniu lekcji uczeń powinien: znać genezę i okoliczności wprowadzenia stanu wojennego, umieć przedstawić przebieg wydarzeń w kopalni "Wujek" w dniach 12-16 grudnia 1981 r., znać podstawowe pojęcia związane z tematem: NSZZ "Solidarność", stan wojenny, strajk okupacyjny, militaryzacja zakładów pracy, pacyfikacja, internowanie, WRON, ZOMO. Na  realizację tematu należy przeznaczyć dwie godziny lekcyjne.

Inne proponowane w pakiecie scenariusze lekcji to m.in. "Migawki ze stanu wojennego na podstawie opowiadań Marka Nowakowskiego z  tomu +Raport o stanie wojennym+", "Prawo czy bezprawie -  ustawodawstwo stanu wojennego" oraz "Społeczeństwo podziemne czy  społeczeństwo obywatelskie? Cele i formy aktywności społecznej w  rzeczywistości stanu wojennego".

W pakiecie, w zeszycie z materiałami dla nauczycieli znalazła się także licząca ponad 40 pozycji bibliografia oraz przykładowe tematy esejów dla uczniów (np. "Prawda i fałsz w stanie wojennym, czyli o propagandzie i obiegu informacji").

Zeszyt z materiałami dla uczniów zawiera z kolei: kalendarium wydarzeń, słownik pojęć, biogramy i wybór źródeł. Wśród tych ostatnich są m.in. fragmenty relacji i dzienników prowadzonych przez różne osoby w czasie stanu wojennego, a także informacja Wojewódzkiego Sztabu Informacyjnego w Suwałkach o zasadach reglamentacji żywności, protokoły z posiedzeń Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku z 14, 15, 16 i 17 grudnia 1981 r. oraz notatka służbowa oficera Służby Bezpieczeństwa ze spotkania z  tajnym współpracownikiem na temat możliwości aresztowania ukrywającego się Bogdana Borusewicza.

Zeszytom towarzyszy gruba teczka zawierająca 70 tablic z  reprodukcjami dokumentów i zdjęć. Można na nich zobaczyć np. pierwszą stronę "wojennego" numeru "Trybuny Ludu" z 14 grudnia 1981 r., zarządzenie czasowo zawieszające pracę w stoczniach Trójmiasta, plakat propagandowy "Z mroków średniowiecza - krucjata przeciw Polsce" rozklejany na ulicach polskich miast w 1982 r. i  nekrolog Grzegorza Przemyka.

"Stan wojenny (1981-1983) należy do najważniejszych, a zarazem najtragiczniejszych okresów w historii Polski ubiegłego wieku. Do  dzisiaj jego ocena wywołuje żywe dyskusje i spory, zwłaszcza wśród zwolenników i oponentów teorii +mniejszego zła+" - czytamy na  okładce pakietu.

Pakiet "Stan wojenny" należy do wydawanej przez IPN serii "Teki edukacyjne IPN". Wcześniej ukazały się m.in. pakiety poświęcone: stosunkom polsko-ukraińskim w latach 1939-1947, Konspiracyjnemu Wojsku Polskiemu w latach 1945-1948 i Wydarzeniom Czerwcowym. Seria jest odpowiedzią na prośby nauczycieli o wyposażenie w  pomoce umożliwiające przybliżenie uczniom wszystkich, zwłaszcza najtrudniejszych i kontrowersyjnych tematów z najnowszej historii Polski.

sg, pap