Prowadzący w szwedzkiej telewizji publicznej SVT cykliczny program "Kobra" Kristofer Lundström wybrał się do Polski, aby zobaczyć, jak nasz kraj radzi sobie z traumą po katastrofie prezydenckiego samolotu w Smoleńsku. Dziennikarz z kamerą odwiedził Warszawę, Gdańsk i Łódź. Rozmawiał m.in. z twórczynią filmu "Solidarni 2010" Ewą Stankiewicz, reżyserką Agnieszką Holland oraz prezenterem radiowym Michałem Figurskim. Do jakich Szwed doszedł wniosków?
"Polska notuje największy wzrost gospodarczy w Europie, ma jednak kłopot z własną tożsamością" - tłumaczył szwedzkim widzom Kristofer Lundström. Problem ten, według niego, uwidoczniła tragedia smoleńska, odkrywając głębokie podziały w polskim społeczeństwie. Ich symbolem stał się "zwykły, drewniany krzyż" ustawiony po katastrofie przed Pałacem Prezydenckim.
W reportażu pokazane zostały fragmenty filmu Ewy Stankiewicz i Jana Pospieszalskiego "Solidarni 2010". W kontekście katastrofy padają słowa "zamach" oraz, że "to źle pachnie". Dokumentalistka opowiedziała szwedzkiej telewizji, że w Polsce "od 20 lat był festiwal nienawiści i to weszło do normy społecznej". "Stąd pod krzyżem młodzi ludzie potrafili kopać staruszki modlące się" - stwierdziła reżyserka. W jej opinii byli zachęcani do tego przez media, a odbywało się to przy społecznej aprobacie.
Kristofer Lundström odwiedził Agnieszkę Holland, która trzy lata temu nakręciła serial telewizyjny "Ekipa". W ostatnim odcinku filmu polski prezydent ginie w katastrofie lotniczej. Szwedów zdziwiło, że reżyserka przewidziała nie tylko tragiczny wypadek, ale również jego przyczynę. "W serialu prezydent zginął, gdyż chciał pokazać, że jest większym patriotą od młodszego i nowocześniejszego premiera" - powiedziała Agnieszka Holland.
Szwedzki reporter stwierdził, że "Polacy często nie potrafią zawierać kompromisów". Jego zdaniem wynika to z naszej historii, kiedy to przez lata musieliśmy walczyć z niemiecką lub rosyjską okupacją. Lundström nawiązuje także do nowszej historii, część reportażu została nakręcona w Stoczni Gdańskiej.
Tam artysta Grzegorz Klaman, znany z instalacji warsztatu Lecha Wałęsy w sztokholmskim Muzeum Nobla, opowiedział o rozpadzie idei solidarności po upadku komunizmu. "W momencie, kiedy nie ma tragicznego przeżycia, są tylko różne poglądy i stanowiska, a Polacy uwielbiają cierpieć, to jest spoiwo" - powiedział artysta.
Z reportażu Szwedzi mogli dowiedzieć się, że jest jednak w Polsce młode pokolenie, które przestaje odwoływać się tylko do tragicznej przeszłości. Dziennikarz nazywa je postsolidarnościowym. W programie pokazane zostały wygłupy Kuby Wojewódzkiego i Michała Figurskiego, których tematem jest walka o krzyż przed Pałacem Prezydenckim.
Traumatyczną historią nie zajmują się też artyści w łódzkich pofabrycznych galeriach. Swoją sztuką "prowokują ludzi, aby myśleli inaczej", a także muzycy z alternatywnego zespołu Cool Kids of Death - twórcy hasła "pokolenie nic". Wokalista Krzysztof Ostrowski symbolicznie kończy reportaż o Polsce pisząc przekleństwo "fuck off" na billboardzie z Janem Pawłem II.
Zdjęcia: skan z programu "Kobra" poświęconego Polsce. Telewizja SVT, listopad 2010.
W reportażu pokazane zostały fragmenty filmu Ewy Stankiewicz i Jana Pospieszalskiego "Solidarni 2010". W kontekście katastrofy padają słowa "zamach" oraz, że "to źle pachnie". Dokumentalistka opowiedziała szwedzkiej telewizji, że w Polsce "od 20 lat był festiwal nienawiści i to weszło do normy społecznej". "Stąd pod krzyżem młodzi ludzie potrafili kopać staruszki modlące się" - stwierdziła reżyserka. W jej opinii byli zachęcani do tego przez media, a odbywało się to przy społecznej aprobacie.
Kristofer Lundström odwiedził Agnieszkę Holland, która trzy lata temu nakręciła serial telewizyjny "Ekipa". W ostatnim odcinku filmu polski prezydent ginie w katastrofie lotniczej. Szwedów zdziwiło, że reżyserka przewidziała nie tylko tragiczny wypadek, ale również jego przyczynę. "W serialu prezydent zginął, gdyż chciał pokazać, że jest większym patriotą od młodszego i nowocześniejszego premiera" - powiedziała Agnieszka Holland.
Szwedzki reporter stwierdził, że "Polacy często nie potrafią zawierać kompromisów". Jego zdaniem wynika to z naszej historii, kiedy to przez lata musieliśmy walczyć z niemiecką lub rosyjską okupacją. Lundström nawiązuje także do nowszej historii, część reportażu została nakręcona w Stoczni Gdańskiej.
Tam artysta Grzegorz Klaman, znany z instalacji warsztatu Lecha Wałęsy w sztokholmskim Muzeum Nobla, opowiedział o rozpadzie idei solidarności po upadku komunizmu. "W momencie, kiedy nie ma tragicznego przeżycia, są tylko różne poglądy i stanowiska, a Polacy uwielbiają cierpieć, to jest spoiwo" - powiedział artysta.
Z reportażu Szwedzi mogli dowiedzieć się, że jest jednak w Polsce młode pokolenie, które przestaje odwoływać się tylko do tragicznej przeszłości. Dziennikarz nazywa je postsolidarnościowym. W programie pokazane zostały wygłupy Kuby Wojewódzkiego i Michała Figurskiego, których tematem jest walka o krzyż przed Pałacem Prezydenckim.
Traumatyczną historią nie zajmują się też artyści w łódzkich pofabrycznych galeriach. Swoją sztuką "prowokują ludzi, aby myśleli inaczej", a także muzycy z alternatywnego zespołu Cool Kids of Death - twórcy hasła "pokolenie nic". Wokalista Krzysztof Ostrowski symbolicznie kończy reportaż o Polsce pisząc przekleństwo "fuck off" na billboardzie z Janem Pawłem II.
Zdjęcia: skan z programu "Kobra" poświęconego Polsce. Telewizja SVT, listopad 2010.
