W Polsce mamy do czynienia z rynkiem pracownika, co oznacza, że ofert pracy jest więcej niż kandydatów, którzy chcą ją podjąć. Nie zmienia to faktu, że nie każda praca jest dla każdego. O zatrudnieniu decyduje doświadczenie zawodowe, a także wykształcenie. Co więcej, rynek pracy przez czas studiów może ulec zmianie. Nie oznacza to, że nie warto rozpoczynać studiów, lecz decyzję tę należy dobrze przemyśleć.
Zarówno pracodawcy jak i uczelnie zabiegają o kandydatów, szczególnie tych najzdolniejszych. Osoba, która podjęła decyzję, by związać się na kilka lat ze szkołą wyższą, stoi przed kilkoma dylematami. Szczególnie ważne jest to, po jakim kierunku najłatwiej znaleźć pracę oraz jaka specjalizacja zapewni najwyższe zarobki.
Setki tysięcy specjalistów rocznie trafia na polski rynek pracy
Odpowiedzi na te pytania należy szukać w danych Ministerstwa Edukacji i Nauki, dotyczących kształcenia wyższego, a także w statystykach portali z ogłoszeniami pracy. Z raportów wynika, że w ubiegłym roku akademickim blisko 430 tys. osób zostało przyjętych na I rok studiów na uczelniach nadzorowanych przez MEiN. Oznacza to, że za kilka lat (czas ten zależy od tego, czy były to studia I, II stopnia czy jednolite studia magisterskie) na rynek pracy trafi kolejna grupa specjalistów.
Kandydaci na studia najchętniej wybierali: informatykę, psychologię, zarządzanie, prawo oraz kierunek lekarski. Na kolejnych miejscach znalazły się: ekonomia, budownictwo, finanse i rachunkowość, filologia angielska oraz logistyka. Natomiast biorąc pod uwagę liczbę kandydatów na jedno miejsce, najbardziej obleganymi kierunkami w roku akademickim 2022/2023 były: koreanistyka (25,4), informatyka społeczna (24,8), orientalistyka-koreanistyka (24), zielone technologie (22,0), filologia koreańska (17,7).
Dużą popularnością cieszyły się też: informatyka i systemy inteligentne, inżynieria internetu rzeczy, zarządzanie i prawo w biznesie, komunikacja wizerunkowa, sztuczna inteligencja/Artificial Intelligence, mechanika i projektowanie maszyn.
To najczęściej poszukiwana specjalizacja. Co czwarta oferta pracy dla absolwenta tego kierunku
W roku akademickim 2022/2023 najchętniej wybieraną uczelnią przez kandydatów na studia stacjonarne I stopnia i jednolite studia magisterskie (w przeliczeniu na jedno miejsce) była Politechnika Warszawska (7,9). Na podium znalazły się także Politechnika Gdańska (6,9) oraz Politechnika Poznańska (6,8). Ponad 5 kandydatów ubiegało się o jedno miejsce na Politechnice Łódzkiej oraz Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.
A jak wyglądają te statystyki od strony pracodawców? Z raportu „Rynek Pracy Specjalistów I półrocze 2022” wynika, że na pierwszym miejscu wśród najczęściej poszukiwanych specjalizacji, po raz pierwszy w historii badania, znaleźli się specjaliści ds. IT (technika informatyczna, od ang. information technology). Kierowano do nich blisko co czwartą ofertę (24%). Tyle samo ofert skierowanych było do specjalistów ds. sprzedaży – dotychczasowego lidera zestawienia.
Podium zamykają pracownicy obsługi klienta (13% ogłoszeń). Autorzy badania zwracają uwagę, że 36% wszystkich ofert dotyczyło specjalizacji, które określono jako szczególnie związane z kompetencjami cyfrowymi. Obejmują one krytyczne i odpowiedzialne korzystanie z technologii cyfrowych i wykorzystywanie ich do uczenia się, pracy i udziału w życiu społecznym. A kto myśli, że kompetencje te ograniczają się do umiejętności obsługi programów komputerowych, jest w błędzie. Z badań Eurostatu wynika, że tylko 46 proc. dorosłych Polaków między 16. a 74. rokiem życia korzysta z internetu, co było trzecim najniższym wynikiem w Unii Europejskiej.
Po którym kierunku studiów zarabia się najwięcej?
Wybierając kierunek studiów, należy pamiętać o zarobkach, na jakie możemy liczyć po ich ukończeniu. Pomocny przy wyborze jest ogólnopolski system monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych (ELA). Zamieszczone tam dane pozwalają stworzyć ranking, który bierze pod uwagę wybrane kryteria. Dowiemy się z niego m.in., że spośród studiów stacjonarnych na najwyższe wynagrodzenie brutto mogą liczyć absolwenci tych kierunków:
- Informatyka analityczna (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) – 10 190,18 zł
- Informatyka i Systemy Informacyjne (Politechnika Warszawska) – 8852,69 zł
- Ratownictwo medyczne (Uczelnia Państwowa im. Jana Grodka w Sanoku) – 8615,04 zł
- Informatyka (Uniwersytet Warszawski) – 8359,26 zł
- Informatyka Stosowana (Politechnika Warszawska) – 8173,7 zł
Podobnie pod kątem specjalizacji, lecz lepiej ze względu na wysokość zarobków przedstawia się ranking studiów II stopnia:
- Informatyka (Uniwersytet Wrocławski) – 15 494,98 zł
- Informatyka (Uniwersytet Warszawski) – 11 947,76 zł
- Informatyka (Politechnika Gdańska) – 11 830,69 zł
- Teleinformatyka (Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie) – 11 519,56 zł
- Informatyka (Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych) – 11 259,21 zł
Która politechnika najlepsza? Tak wypadamy na tle świata
O tym, jak na tle świata wypadają polskie politechniki świadczyć może najnowszy ranking research.com, obejmujący 550 jednostek specjalizujących się w Inżynierii Mechanicznej i Lotniczej. Znalazło się tam sześć polskich uczelni. Są to Politechnika Łódzka (237. miejsce), następnie Politechnika Lubelska (250.), Politechnika Opolska (259.), Politechnika Białostocka (329.), Akademia Górniczo-Hutnicza (467.) i Politechnika Gdańska (529.).
Nieco inaczej przedstawia się sytuacja na rynku lokalnym. W pierwszej dziesiątce ubiegłorocznego rankingu Perspektywy znalazły się kolejno Politechnika Warszawska, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Politechnika Gdańska, Politechnika Wrocławska, Politechnika Łódzka, Politechnika Śląska, Politechnika Poznańska, Politechnika Lubelska, Politechnika Częstochowska i Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki.
Po tych studiach znajdziesz pracę. Nie tylko informatyka
Istotnym kryterium jest także czas znalezienia pracy etatowej. Z danych ELA wynika, że bezpośrednio po zakończeniu studiów zatrudnienie znajdują m.in. absolwenci informatyki, zarządzania, genetyki i biologii eksperymentalnej, stosunków międzynarodowych, games studies, architektury wnętrz i inżynierii produkcji.
Co, jeśli matematyka nie jest naszą najmocniejszą stroną i nie chcemy wiązać przyszłości z uczelnią techniczną? W dziedzinie nauk humanistycznych na najwyższe zarobki mogą liczyć absolwenci filologii niderlandzkiej (6956,08 zł), filologii szwedzkiej (6771,81 zł) i skandynawistyki (6427,03 zł). Szybko pracę znajdą osoby, które skończą takie kierunki jak games studies, filologia słowiańska, czy archeologia.
Z kolei najwyższe wynagrodzenie brutto w dziedzinie nauk społecznych otrzymają absolwenci finansów i rachunkowości (10 661,26 zł), Quantitative Finance (9323 zł), finansów, inwestycji i rachunkowości (9136,45 zł), analizy danych – big data (8858,81 zł) oraz metod ilościowych w ekonomii i systemów informacyjnych (8572,62 zł). Najszybciej zatrudnienie w tej dziedzinie znajdą osoby po zarządzaniu, europeistyce, ekonomii, politologii i stosunkach międzynarodowych.
Ponad siedemdziesiąt nowych kierunków studiów. To odpowiedź na potrzeby rynku
Z tych danych płynie wniosek, którego nie widać na pierwszy rzut oka. Duże zainteresowanie wymienionymi specjalizacjami może przysłonić ofertę studiów z innych dziedzin. W ubiegłym roku uruchomiono ponad siedemdziesiąt nowych kierunków. Wśród nich znalazła się sztuczna inteligencja, ogrodnictwo miejskie i arborystyka, gospodarka odpadami i recykling oraz nanoinżynieria. 16 z nich prowadzonych jest w języku angielskim.
O tym jakie kierunki pojawią się w ofercie poszczególnych uczelni zdecyduje liczba chętnych. Dlatego teraz, w okresie rekrutacji, warto zapoznać się z propozycjami politechnik i uniwersytetów. W tegorocznej rekrutacji oferta Uniwersytetu Jagiellońskiego wzbogaciła się o dwa kierunki na studiach II stopnia. Nowością jest filologia ukraińska będąca propozycją skoncentrowaną na praktyce przekładu oraz kompetencjach, które stanowią o jakości tłumaczeń. Wśród nowości jest też elektroradiologia na Wydziale Nauk o Zdrowiu. Celem tych studiów jest wykształcenie nowej kadry dla potrzeb opieki zdrowotnej kraju, a zwłaszcza szeroko pojętej diagnostyki obrazowej i elektromedycznej oraz radioterapii i medycyny nuklearnej.
Łącznie na nadchodzący rok akademicki najstarsza polska uczelnia przygotowała niemal 17 tys. miejsc na 273 kierunkach. Rekrutacja potrwa do 9 lipca. W ubiegłym roku na najbardziej oblegany kierunek – psychologię (Wydział Filozoficzny) przypadało 21 kandydatów na jedno miejsce. Na ekonomię i filologię orientalną – japonistykę – 16, a na kierunek lekarsko-dentystyczny oraz finanse, bankowość, ubezpieczenia – 12.
25 kierunków i ponad 130 specjalności na SAN
Z kolei w ofercie Społecznej Akademii Nauk znalazło się 25 kierunków i ponad 130 specjalności o charakterze artystycznym, ekonomicznym, humanistycznym, medycznym, prawnym, społecznym oraz technicznym. Na uwagę w portfolio SAN zasługuje bezpieczeństwo narodowe i bezpieczeństwo wewnętrzne, logistyka, organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej czy prawo.
Także Uniwersytet Gdański poszerzył w tym roku swoją ofertę o osiem nowych kierunków. Są to informatyka o profilu praktycznym (I stopień); zarządzanie instytucjami służby zdrowia (I stopień); produkcja form audiowizualnych (I stopień); ubezpieczenia – studia interdyscyplinarne – (II stopień); telemedycyna i projekty w ochronie zdrowia (Health care technology) (niestacjonarne, II stopień); geografia społeczno-ekonomiczna z elementami GIS (II stopień); geografia fizyczna z geoinformacją (II stopień) oraz Criminology and criminal justice – (I stopień, w języku angielskim). Pełna oferta uczelni to ponad 80 kierunków.
Doradztwo strategiczne i archeomteria – gdzie studiować?
W ramach tegorocznej rekrutacji na studia I stopnia na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu pojawiła się m.in. archeomteria. Absolwenci tego kierunku zdobywają wiedzę dotyczącą analityki chemicznej artefaktów archeologicznych oraz ich charakterystyki i umiejętności prowadzenia badań naukowych. Z kolei Uniwersytet Rzeszowski ma w swojej ofercie 9 nowych kierunków, w tym optometrię.
Kolejna nowość pojawiła się w ofercie Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Uczelnia prowadzi kierunek o nazwie doradztwo strategiczne. Oferowany program ma rozwinąć strategiczne myślenie, pozyskać umiejętności podejmowania szybkich, ale skutecznych decyzji, doskonalenia procesów i modeli biznesowych, inicjowania oraz wdrażania zmian i innowacji.
Co jeśli nie studia? Atrakcyjna oferta szkół policealnych
Nie można zapominać też o osobach chcących zdobyć konkretny zawód, nie decydując się na studia. Do nich skierowana jest oferta szkół policealnych. To placówki edukacyjne absolwentów liceum ogólnokształcącego lub profilowanego, technikum lub szkoły branżowej II stopnia, bądź szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne. Co ważne, by rozpocząć tam naukę nie jest konieczne zdanie matury.
W ofercie szkoły Copernicus znajdziemy takie kierunki jak: technik usług kosmetycznych (2 lata), technik usług pocztowych i finansowych (1 rok), technik administracji (2 lata), technik bezpieczeństwa i higieny pracy (1,5 roku), technik ochrony fizycznej osób i mienia (2 lata), a także florysta, technik archiwista i opiekun w domu pomocy społecznej.
Z kolei szkoła Cosinus prowadzi nauczenie m.in. na kierunkach: administrator produkcji filmowej i telewizyjnej, asystent kierownika produkcji filmowej, asystentka stomatologiczna, informatyka, opiekun medyczny, podolog, rachunkowość czy technik elektroniki i informatyki medycznej.
Na uwagę zasługuje także oferta szkół policealnych TEB, które oferują aż 13 kierunków związanych z informatyką. Wśród nich administrowanie sieci komputerowych i serwerów, cyberbezpieczeństwo i programowanie. Pracodawcy nie zawsze wymagają dyplomu ukończenia studiów, by zaoferować pracę. Niekiedy zaangażowanie i doświadczenie nabyte w szkole policealnej może zadecydować o naszej przyszłości.