Wyższe wykształcenie jest celem wielu młodych ludzi, którzy chcą zdobyć dogłębną wiedzę w danej dziedzinie i szukają sposobu na przyszłą karierę zawodową. W przypadku zawodów regulowanych takich jak zawody medyczne, prawnicze, zawód architekta i inne, wyższe studia są wręcz wymogiem.
Polskie uczelnie oferują szeroki wybór różnorodnych możliwości kształcenia w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, ścisłych, przyrodniczych, medycznych oraz technicznych. Na przykład Uniwersytet Warszawski, największa polska uczelnia, oferuje ponad 200 kierunków studiów, a co roku w rekrutacji bierze tutaj udział ponad 30 tysięcy osób.
Psychologia, zarządzanie, orientalistyka, filologia angielska
W roku 2023, gdy kandydatów na studia na UW było ponad 35 tysięcy (dokonali oni 66 tysięcy rejestracji), najbardziej popularne pod względem liczby kandydatów na jedno miejsce były kierunki – lekarski, koreanistyka, filologia angielska, psychologia oraz japonistyka. Natomiast ze względu na liczbę chętnych na pierwszym miejscu znalazła się psychologia, a na następnych – zarządzanie, ekonomia, informatyka i ekonometria, filologia angielska oraz zarządzanie finansami i rachunkowość.
Także na Uniwersytecie Szczecińskim największą popularnością w ostatnich latach cieszyły się – psychologia, prawo, filologia angielska, zarzadzanie, finanse i rachunkowość.
Na tej uczelni popularne są także kierunki prowadzone w języku angielskim, obecnie jest ich osiem – Business Management, Economics and IT Applications, International Economics, Baltic Region Studies, Borders and Boundaries Studies, Global Communication, Social Sciences, Hydrobiology
-Spodziewamy się, że także w tym roku, na wzór poprzednich lat, wysokim zainteresowaniem będą się cieszyły flagowe kierunki studiów, czyli psychologia, prawo, kierunek lekarski czy filologia angielska lub japonistyka. Wysoka frekwencja na Dniu Otwartym UJ potwierdza, że również w tym roku studia na Uniwersytecie Jagiellońskim cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem kandydatów. Statystyki również pokazują, że rok do roku w UJ otrzymujemy podobną liczbę zgłoszeń kandydatów na studia. W 2023 roku odnotowaliśmy 37 807 zgłoszeń na studia pierwszego stopnia i jednolite magisterskie i 7053 zgłoszenia na studia drugiego stopnia – informuje Adam Koprowski, rzecznik prasowy Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu najwięcej osób chce studiować psychologię, prawo, filologię angielską, zarządzanie i prawo w biznesie oraz dziennikarstwo i komunikację społeczną. Tak było podczas rekrutacji 2023/2024, kiedy odnotowano prawie 50 tysięcy zapisów na wszystkie rodzaje studiów, a pod względem liczby kandydatów na jedno miejsce największą popularnością cieszyły się takie kierunki jak psychologia, filologia koreańska, zarządzanie i prawo w biznesie, filologia norweska oraz filologia angielsko-chińska. Uczelnia ta oferuje studia na około 200 kierunkach i specjalnościach.
E-biznes, ekobiznes i komunikacja
Wychodząc naprzeciw potrzebom rynku uczelnie otwierają nowe kierunki, dające możliwość zdobycia poszukiwanych przez pracodawców umiejętności. Na przykład Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu obok tradycyjnie cieszących się dużym powodzeniem kierunków, takich jak finanse i rachunkowość, zarządzanie, czy analityka gospodarcza, w 2023 roku zaproponował nową ofertę kierunków, w tym e-Biznes, ekobiznes, komunikacja społeczna, management accounting, prawo gospodarcze, rachunkowość i podatki, nieruchomości i gospodarka przestrzenna czy też zarządzanie projektami.
Na Uniwersytecie Szczecińskim wśród nowo otwartych ostatnio kierunków największym zainteresowaniem cieszył się business intelligence w gospodarce, a także komunikacja i psychologia w biznesie.
Kierunki techniczne na topie
Powodzeniem wśród kandydatów cieszą się także studia techniczne. Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni oferuje studia cywilne na takich kierunkach jak między innymi nawigacja, hydrografia morska, informatyka, mechanika i budowa maszyn czy mechatronika, oraz studia wojskowe. Na tych drugich otwarte zostały w ostatnich lata nowe kierunki, takie jak systemy informacyjne w bezpieczeństwie oraz logistyka na Wydziale Dowodzenia i Operacji Morskich a także nowe specjalności – prace podwodne oraz elektroautomatyka okrętowa na wydziale Mechaniczno-Elektrycznym.
Na krakowskiej AGH z prawie 70 dostępnych kierunków są takie, na które trudniej się dostać. Kryterium przyjęć na studia jest wynik egzaminu maturalnego.
-Na jego podstawie obliczany jest tzw. wskaźnik rekrutacyjny. To wynik uzyskany przez naszych kandydatów decyduje o tym, czy na wybrany przez siebie kierunek uda im się zakwalifikować. W poprzednich latach próg punktowy oscylował wokół 900 punktów, na 100 możliwych do zdobycia na maturze (progi punktowe zmieniają się co roku i są zależne od poziomu zdanych matur w całym kraju) – informuje Anna Żmuda-Muszyńska, rzeczniczka prasowa, Centrum Komunikacji i Marketingu Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.
Na tej uczelni w roku 2023 najwięcej kandydatów startowało na kierunek – informatyka i systemy inteligentne, był on również na drugim miejscu pod względem liczby osób na jedno miejsce (10,85). Drugi kierunek cieszący się powodzeniem to informatyka, a kolejne to automatyka i robotyka oraz informatyka społeczna na Wydziale Humanistycznym. Na ten ostatni kierunek było 10,58 chętnych na jedno miejsce. Najwięcej kandydatów na jedno miejsce (11,32) startowało na kierunek inżynieria i analiza danych na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska.
Dużym powodzeniem cieszą siętakże – informatyka stosowana, informatyka techniczna, cyberbezpieczeństwo, ekologiczne źródła energii czy teleinformatyka.
Uczelnie ustalają także dodatkowe kryteria przyjęć. Na niektórych kierunkach studiów na UJ obowiązują dodatkowe kryteria formalne, czyli – zależnie od kierunku – wymóg uzyskania odpowiednio wysokiego wyniku matury z biologii, chemii, matematyki lub fizyki.
-Warto przed wzięciem udziału w rekrutacji zapoznać się z tymi wymogami w systemie IRK. Poza tym w przypadku międzywydziałowych indywidualnych studiów humanistycznych oraz programu zarządzanie międzynarodowe – podwójny dyplom z zarządzania kandydaci mierzą się z rozmową kwalifikacyjną sprawdzającą predyspozycje do podjęcia studiów – informuje Adam Koprowski.
Nie tylko wiedza, ale także doświadczenie
Z najnowszego badania firmy Hays Poland wynika, że tylko 68 procent polskich specjalistów i menedżerów pracuje lub pracowało w obszarze związanym z kierunkiem studiów, a prawie jedna trzecia nie ma doświadczenia w branży, którą zgłębiali na studiach.
Wynika to z faktu, że absolwenci uczelni często nie posiadają wystarczających umiejętności praktycznych lub nie potrafią przełożyć wiedzy na kontekst biznesowy, co utrudnia im rozpoczęcie kariery zawodowej. Zdarza się, że mają nierealne wyobrażenia na temat przyszłej pracy i zderzenie z rzeczywistością bywa bolesne.
Dlatego ważne jest łączenie nauki i pracy, na przykład poprzez praktyki czy staże odbywane już w trakcie studiów. Daje to absolwentom doświadczenie, a tym samym większe szanse na zatrudnienie. Sprawia też, że wiedzą, czego oczekiwać po zatrudnieniu zgodnym z wybranym wykształceniem.
Aby sprostać tym potrzebom, placówki edukacyjne podejmują współpracę z pracodawcami. Na przykład Uniwersytet Szczeciński podpisuje umowy z firmami, takimi jak Global Logic czy Home.pl, z Archiwum Państwowym i Państwową Inspekcją Pracy.
Studenci Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, najchętniej wybieranej uczelni ekonomicznej w kraju, korzystają z projektów dydaktycznych ukierunkowanych na budowanie relacji student-nauka-biznes i mają dostęp do technologii informatycznych dzięki możliwości odbywania zajęć w Centrum Symulacji Procesów Biznesowych.
-Wprowadziliśmy rozwiązania, których nie ma żadna inna polska uczelnia biznesowa, to znaczy specjalności wykorzystujące nowoczesne metody i narzędzia jak VR, grywalizacja, wirtualne laboratorium finansowe – wyjaśnia Jolanta Nowacka, rzecznik prasowy rektora Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Także na AGH praktyka studencka to obowiązkowa część programu na wszystkich kierunkach studiów, co wynika z profilu uczelni.
- Aspekt kształcenia praktycznego jest w naszym przypadku niezwykle istotny. Kształcimy w obszarach gdzie praktyka jest niezbędna. Każdy z naszych wydziałów ma bardzo dużą sieć kontaktów ze współpracującymi firmami, przedsiębiorstwami, biznesem. Nasi studenci realizują praktyki, które po studiach czy nawet jeszcze w trakcie, procentują pierwszą pracą czy wartościowymi stażami – mówi Anna Żmuda-Muszyńska.
Połączenie wiedzy zdobytej podczas studiów z praktyką zawodową to także cel projektu „Uniwersytet Szczeciński – wsparcie kierunków studiów z branż kluczowych dla rozwoju gospodarki”, w ramach którego kierunki ważne dla rozwoju branż Pomorza Zachodniego realizowane są także praktycznie poprzez warsztaty, staże czy wyjazdy studyjne. Na przykład na kierunku green economy (zielona gospodarka) studenci podczas studiów uczestniczą w czterech wizytach studyjnych w krajowych i zagranicznych firmach wyróżniających się rozwiązaniami z tego zakresu. W programie studiów przewidziane są zajęcia z praktykami, osobami z branży. Studenci odbywają miesięczny staż w firmach wykorzystujących rozwiązania z zielonej gospodarki, za który dostają wynagrodzenie.
Umiejętności równie ważne jak dyplom
W przyszłej pracy na równi z wiedzą zdobytą podczas kilku lat nauki, liczą się także umiejętności menedżerskie, umiejętności w zakresie IT, sprzedażowe czy też uniwersalne kompetencje „miękkie”. Uczelnie coraz częściej uwzględniają takie zagadnienia w programach nauczania.
Na przykład Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu oferuje na wszystkich kierunkach moduły przedmiotów humanistycznych i społecznych, które rozbudowują kompetencje społeczne. Uczelnia ta proponuje także ścieżki rozwoju kompetencji miękkich w ramach programu Szkoły Liderów Lokalnych, oraz Disign thinking, programy tutorskie i mentoringowe w zakresie rozwoju zespołowego i osobistego. Między innymi dedykowany pracy zespołowej jest nowy kierunek komunikacja społeczna.
W dotychczasowych edycjach realizowanego przez uczelnię Biznesowego Indywidualnego Programu Studiów wzięło udział prawie 120 osób. W tym roku odbędzie się jego siódma edycja.
- Celem BIPS jest wspieranie rozwoju studentów poprzez dostosowanie procesu nauczania do ich indywidualnych potrzeb i aspiracji poprzez tworzenie kultury edukacyjnej opartej na relacji „mistrz-uczeń". Studenci pracują nad projektem biznesowym pod opieką tutora z UEW i wybranego mentora z biznesu. W zindywidualizowanych ścieżkach nacisk położony jest na rozwój kluczowych umiejętności współpracy, takie jak praca zespołowa, kreatywność, rozwiązywanie problemów, myślenie krytyczne i obsługa nowych technologii, co wspierane jest dopasowanymi warsztatami. Każda edycja BIPS pomaga studentom dostosować swoje studia do swoich zainteresowań zgodnie z zasadami uczelni i trwa rok – od stycznia do grudnia – informuje dr hab. Bogusław Półtorak, prof. UEW – prodziekana ds. kształcenia.
W ramach projektów zintegrowanych rozwoju uczelni przeprowadzone zostały również pilotaże modyfikacji programów studiów w formie wirtualnych laboratoriów, które pozwalały studentom na wybór projektowych ścieżek rozwoju w ramach wybranych kierunków studiów. Na kierunku finanse i rachunkowość przeprowadzony został pilotaż zajęć w formie „Wirtualnego Laboratorium Finansowego", w ramach, którego studenci kierunku na 12 przedmiotach mieli możliwość wyboru formy zajęć na projekty badawcze i/lub wdrożeniowe w oparciu o przygotowane dedykowane oprogramowanie we współpracy z nauczycielami akademickim biorącymi udział w projekcie.
Przykłady kierunków studiów na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie szczególnie występuje łączenie nauki z praktyką, to socjologia interwencji społecznych, profilaktyka społeczna i resocjalizacja oraz pedagogika, między innymi trener kompetencji miękkich. Studia o profilu praktycznym to optometria, sztuki społeczne czy organizacja rynku pracy, a takie, których program jest połączony z obowiązkową praktyką, to na przykład kierunek lekarski, prawo. historia i kultura Żydów czy helwetologia, czyli studia szwajcarskie. Ten ostatni kierunek został utworzony dzięki współpracy z Ambasadą Szwajcarii oraz Szwajcarską Izbą Handlową.
Rozwój kompetencji „miękkich”
Kierunek, na którym studenci Uniwersytetu Warszawskiego przygotowują praktyczne projekty, to na przykład Sustainable Development w Uniwersyteckim Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem.
- Łączenie studiów z praktyką, rozwijanie kompetencji przyszłości, z uwzględnieniem kompetencji miękkich dotyczących współpracy z innymi, w tym kompetencji poznawczych, społecznych oraz duża elastyczność w tym obszarze, stanowią istotne elementy kształcenia na Uniwersytecie Warszawskim, zostały zawarte w Strategii UW i wpisują się w jeden z 4 kluczowych filarów – „Wszechstronne kształcenie". Są standardem na wszystkich kierunkach uniwersyteckich – informuje dr Anna Modzelewska, rzecznik prasowy UW.
Kompetencje miękkie są pożądane u absolwentów wszelkich kierunków studiów. Dlatego w ramach projektów realizowanych w Uniwersytecie Jagiellońskim organizowane były kursy przeznaczone dla wszystkich studentów, nakierowane właśnie na rozwój kompetencji pożądanych przez pracodawców, takich jak autoprezentacja czy praca zespołowa. Ofertę szkoleń rozwijających te kompetencje przez cały rok do studentów kieruje Biuro Karier.
Kompetencje takie ważne są także w zawodach inżynierskich. Absolwenci uczelni technicznych pracują obecnie w rozbudowanych zespołach, często międzynarodowych, interdyscyplinarnych. Studenci nabywają przydatnych do tego umiejętności podczas studiów, działając w kołach naukowych, realizują projekty, które wymagają od nich pracy zespołowej, skutecznego poszukiwania partnerów z biznesu czy przemysłu, umiejętności przedsiębiorczego działania, aby udało się zrealizować projekt do końca. Tak jest na AGH, gdzie także uczelniany samorząd organizuje różne szkolenia i warsztaty z umiejętności, które mogą być przydatne inżynierom.
Akademickie Biuro Karier Uniwersytetu Szczecińskiego prowadzi warsztaty dotyczące rozwoju kompetencji miękkich (radzenie sobie ze stresem, organizacja czasu pracy), warsztaty z wystąpień publicznych prowadzone przez telewizję uniwersytecką UNIWIZJA, a także przygotowywane przez kilka jednostek uczelnianych i samorząd studencki tygodniowe warsztaty Personal Brending Week, podczas których studenci kształtują swoją markę osobistą pod okiem ekspertów.