„Korona królów” – poznaj bohaterów nowego serialu TVP

Kanclerz Zbigniew ze Szczyrzyca herbu Drużyna (Tomasz Sapryk)

Od czasów przejęcia rządów w Krakowie przez Władysława Łokietka rozpoczął się proces kształtowania lub przekształcania dawnych urzędów książęcych w królewskie. Powstała także kancelaria królewska, na której czele w 1328 roku stanął Zbigniew. Był jednym z najbardziej zaufanych ludzi Władysława Łokietka i jego żony Jadwigi. Jako jeden z nielicznych odwiedzał ją w klasztorze sądeckim. Po śmierci Łokietka stał się doradcą Kazimierza Wielkiego

Władysław Garbaty (Jan Wieczorkowski)

Syn Siemowita, księcia dobrzyńskiego i bratanek Władysława Łokietka. Czasem nazywany Włodkiem, a z powodu kalectwa Garbaczem lub Garbatym. W 1327 r. Łokietek przekazał mu w zarząd księstwo łęczyckie. Być może ze względu na kalectwo nie zawarł dobrego pod względem politycznych powiązań małżeństwa, a poślubił najpewniej szlachciankę, siostrę kasztelana sandomierskiego Wilczka. Na potrzeby telenoweli Garbaty marzy czasem o koronie królewskiej, pozostaje jednak lojalny w stosunku do Kazimierza Wielkiego

Elżbieta Łokietkówna (Katarzyna Czapla)

Była czwartym dzieckiem Jadwigi i Władysława Łokietka, w wieku 15 lat została wydana za mąż za króla Węgier – Karola Roberta, któremu urodziła aż pięciu synów, w tym przyszłego króla Polski – Ludwika Andegaweńskiego. W dziesięć lat po ślubie, w wyniku przypuszczalnego romansu Kazimierza Wielkiego z dworką Elżbiety, Klarą Zach, ojciec służki dopuścił się napadu na parę królewską, w którym Elżbieta straciła cztery palce. Od tej pory zwano ją „królową Kikutą”. Była ambitną i inteligentną kobietą. Największą rolę polityczną zaczęła odgrywać po śmierci męża w 1342 roku, umiejętnie rozgrywała mariaże swoich synów i doprowadziła do uznania przez Kazimierza jednego ze swoich potomków, Ludwika, jako ewentualnego następcy tronu polskiego. Po śmierci brata przez pewien czas sprawowała rządy regencyjne w Polsce używając tytułu królowej polskiej. Zmarła w 1380 roku. Pochowano ją w klasztorze klarysek w Starej Budzie. Jej długi wiek i młody wygląd przypisywano wynalezionemu przez nią eliksirowi młodości, który w rzeczywistości był najpewniej lekiem na reumatyzm

Władysław Łokietek (Wiesław Wójcik)

Książę kujawski o mikrym wzroście z pewnością nie należał do faworytów w rywalizacji o tron krakowski (ta rozegrała się po śmierci Leszka Czarnego w 1288 roku). Cierpliwość, niezwykły upór oraz sprzyjające szczęście pozwoliły jednak ojcu Kazimierza Wielkiego osiągnąć sukces. Zdobycie po wielu latach Krakowa i władzy w państwie umożliwiły mu także losy jego znacznie silniejszych rywali – księcia wrocławskiego Henryka IV Probusa, Przemysła II Wielkopolskiego oraz władców Czech, Wacława II i jego syna Wacława III – niemal wszyscy zakończyli swój żywot w tragicznych okolicznościach, porywani, truci i mordowani. Zwieńczeniem długiej walki Władysława była jego koronacja w Krakowie w roku 1320. Po wielu latach rozbicia dzielnicowego udało mu się zjednoczyć znaczną część ziem polskich. Poza władzą Łokietka pozostał jednak Śląsk oraz Mazowsze, a w czasach jego panowania Polska utraciła na rzecz Zakonu Krzyżackiego Pomorze Gdańskie i Kujawy. Swoją politykę Władysław oparł na sojuszu z Węgrami oraz Litwą, jego państwo otoczone było jednak także przez wielu wrogów – Krzyżaków, brandenburskich Wittelsbachów oraz rządzących w Czechach Luksemburgów. Umierając w 1333 r. Władysław pozostawił Kazimierzowi Wielkiemu państwo zagrożone z wielu stron i skonfliktowane z sąsiadami gotowymi zaatakować w każdej chwili. Do tego pozostawała nierozwiązana sprawa polskiej korony, do której pretensje rościł król czeski, Łokietka nazywający tylko „królem Krakowa”. Z tymi problemami Kazimierz zmierzyć musiał się już na początku swojego panowania

Królowa Jadwiga (Halina Łabonarska)

Małżeństwo księżniczki kaliskiej z Władysławem Łokietkiem zawarte zostało najprawdopodobniej w 1293 r. w celu umocnienia sojuszu z Przemysłem II Wielkopolskim, stryjecznym bratem Jadwigi. Od tej pory przez czterdzieści lat dzieliła z Łokietkiem usłany wieloma przeszkodami los. Po ucieczce męża z kraju sama przez kilka lat wychowywać musiała dzieci w trakcie pobytu w kujawskim Radziejowie. Ciężkie chwile wynagrodzone zostały jej w 1320 r., gdy koronowana została na królową Polski. Do końca życia wiernie wspierała męża w sprawowaniu władzy. Jadwiga była z pewnością dumną kobietą o silnym charakterze, o czym przekonała się Aldona-Anna. Po śmierci Władysława nie zgodziła się na koronację synowej, twierdząc, że za jej życia tylko ona tytułować może się królową Polski. Ostatecznie uproszona przez ukochanego syna, zgodziła się na koronację jego żony. Sama zaś udała się do klasztoru klarysek w Starym Sączu, gdzie w służbie bożej dopełniła życia

Anna (Marta Bryła)

Aldona (przyjęła wiarę chrześcijańską i przybrała imię Anna) była córką wielkiego księcia litewskiego Giedymina i pierwszą z czterech żon Kazimierza Wielkiego. Jej małżeństwo z polskim królewiczem zawarte w krakowskiej katedrze w 1325 r. było typowym mariażem dynastycznym, który przypieczętował i umocnił zawarte jednocześnie układy polityczne Władysława Łokietka z Giedyminem przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu. Przymierze z pogańską Litwą nie przysporzyło popularności Polsce w chrześcijańskiej Europie. Anna została koronowana wraz z Kazimierzem w 1333 r. Przykrym dla niej zdarzeniem musiało być wówczas zachowanie Jadwigi, wdowy po Władysławie Łokietku, która sprzeciwiła się koronacji synowej, twierdząc, że nie wypada koronować innej królowej, dopóki ona jeszcze żyje. Z trwającego czternaście lat małżeństwa z Kazimierzem urodziły się dwie córki – Elżbieta oraz Kunegunda. Na podstawie kronikarskich relacji Annę wyobrażać można sobie jako kobietę wesołą i pełną życia – lubiącą taniec oraz muzykę. W jej orszaku zawsze przebywali śpiewacy z licznymi instrumentami, co powodować miało podobno zgorszenie wśród wielu jej poddanych. Dodać należy, że imię Aldona nadali jej nowożytni badacze, ale tak zrosło się z jej postacią, że postanowiono użyć go w serialu

Spycimir (Spytek) herbu Leliwa (Sławomir Orzechowski)

Od 1331 roku był kasztelanem krakowskim, czyli najważniejszym urzędnikiem Królestwa Polskiego. Zaufany współpracownik Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego. Rozsądny, chłodny i sprawiedliwy, jest głosem rozsądku na dworze młodego władcy. Uczestniczy prawie we wszystkich ważniejszych poselstwach i rokowaniach prowadzonych przez Kazimierza. Historycznie był ojcem Jaśka z Melsztyna, towarzysza i współpracownika króla. Miał jednak jeszcze syna Rafała, który w telenoweli się nie pojawia, ale w zamian dodano mu córkę, Jagnę, młodą i wykształconą, jak na potomkinie kasztelana przystało

Przemysł Sieradzki (Ireneusz Pastuszak)

Syn księcia inowrocławskiego Siemowita, brata Władysława Łokietka. W 1306 roku otrzymał od niego w zarząd Świecie, jednak szybko je utracił na rzecz Krzyżaków. Od 1324 roku rządził księstwem inowrocławskim, które na prośbę Władysława Łokietka wymienił w 1327 roku na sieradzkie. Nowa ziemia ucierpiała bardzo w wyniku wojen z Zakonem Krzyżackim w 1331 roku. Przemysł zmarł na przełomie 1338/1339 roku, najprawdopodobniej nigdy się nie ożenił i nie miał potomstwa, bowiem po jego śmierci księstwo sieradzkie przeszło w ręce Kazimierza Wielkiego. W telenoweli przebywa czasem na dworze stryja, liczy bowiem na coś więcej niż tylko księstwo sieradzkie z rąk króla

Niemierza z Gołczy herbu Mądrostki (Piotr Gawron Jedlikowski)

Niemierza, jeden z zaufanych rycerzy Kazimierza. Na Wawelu poznał i poślubił córkę kasztelana sieciechowskiego Pełki z Rzochowa, z którą miał dwie córki, Elżbietę i Pachnę. Za swoje zasługi w 1350 roku otrzymał podkomorstwo sandomierskie. Tak naprawdę Niemierza poślubił Cudkę w 1339 roku, ale na potrzeby telenoweli przyspieszono ich małżeństwo

Pełka z Rzochowa (Krzysztof Wrona)

Kasztelan sieciechowski i sądecki, zaufany człowiek Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego. Syn Michała, urzędnika Łokietka, mąż Małgorzaty i ojciec Cudki, dwórki Anny, pierwszej żony Kazimierza Wielkiego. Pomimo tego, że jego małżeństwo z Małgorzatą trwało długo, na potrzeby telenoweli został wdowcem z małą córką i jest najbardziej poturbowanym bohaterem. Otrzymał również kasztelanię kaliską, bo w tych latach był na niej wakat i klucz wsi, aby nie czuł się pokrzywdzony za wszystkie rany, które odniósł w służbie Kazimierza

Cudka (Paulina Lasota)

Piękna córka kasztelana sieciechowskiego i sądeckiego Pełki z Rzochowa. Będąc dwórką królowej Anny poznaje i poślubia rycerza Kazimierza Wielkiego Niemierzę z Gołczy, z którym ma dwie córki – Elżbietę, żonę Wojciecha z Bożegodaru i Pachnę, żonę Paszka Trestki. Tyle faktów, ale legenda przypisuje jej romans z Kazimierzem Wielkim, znanym wszak ze słabości do kobiet, oraz urodzenie mu dwóch synów, Pełki i Niemierzy

Bolko II Mały (Andrzej Popiel)

Był synem księcia świdnickiego Bernarda i Kunegundy Łokietkówny. Po śmierci ojca w 1326 r. objął rządy w bardzo trudnym momencie, kiedy na Śląsku trwała ekspansja czeska. Bolko przez wiele lat opierał się Luksemburgom zarówno zbrojnie, jak i prowadząc aktywną politykę dyplomatyczną. Dobre stosunki łączyły go z Kazimierzem Wielkim, cesarskim dworem Wittelsbachów, a także rządzącymi na Węgrzech Andegawenami i rodziną Habsburgów, z której pochodziła żona Bolka – Agnieszka. Chroniony przez liczne sojusze Bolko stał się ostatnim niezależnym oraz najpotężniejszym księciem na Śląsku, który nigdy nie dał narzucić sobie obcej zwierzchności. Oprócz zdolności dyplomatycznych znany był także z twardych rządów, potrafił siłą zmusić do posłuszeństwa swoich poddanych. Umierając w 1368 r. Bolko nie miał jednak komu przekazać swojego księstwa, gdyż z wieloletniego małżeństwa z Agnieszką nie doczekał się potomka. Pogodzony ostatecznie z królem czeskim Karolem IV, wydał za niego swoją bratanicę Annę, dzięki czemu Luksemburgowie nabyli prawa do księstwa świdnicko-jaworskiego

Kunegunda Łokietkówna (Anna Grycewicz)

Była najstarszym dzieckiem Władysława Łokietka i Jadwigi. Jej ojciec szukając sprzymierzeńca, który mógłby na Śląsku stanowić przeciwwagę w stosunku do wrogich mu Piastów głogowskich, zawarł sojusz z księciem świdnickim Bernardem i około 1310 r. dał mu Kunegundę za żonę. Z małżeństwa urodziło się liczne potomstwo: dwóch synów, Bolko i Henryk oraz trzy córki – Konstancja, Elżbieta i Beata. Po śmierci Bernarda w 1326 r. Kunegunda wyszła ponownie za mąż za księcia saskiego Rudolfa I. Zmarła najprawdopodobniej w 1333 r. i pochowana została kościele franciszkańskim w Wittenberdze