Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) opublikowała „Ewaluację Polskiej Strategii Kosmicznej” na lata 2017 – 2030. Z dokumentu dowiadujemy się, że w kosmicznym wyścigu Polska pozostaje daleko w tyle. Do końca 2023 roku nie zostały jeszcze zrealizowane cele wyznaczone do realizacji do 2020 roku. Główne przyczyny zaniedbania to niedostateczne zaangażowanie finansowe oraz brak konsekwentnej realizacji długoterminowych planów. Niepowodzenia te pokazują, że mimo ambitnych założeń, brak odpowiedniego wsparcia i zarządzania ograniczał skuteczność działań na rzecz rozwoju polskiego sektora kosmicznego.
Stopień realizacji celów Polskiej Strategii Kosmicznej
Jednym z głównych celów była znacząca obecność Polski w programach Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Zobowiązanie do zwiększenia składki do poziomu 150%–200% składki obowiązkowej wydawało się potężnym krokiem naprzód. Jednak mimo wzrostu składki w 2023 roku, Polska nadal pozostaje daleko za założonymi planami. To pokazuje nie tylko brak finansowego zaangażowania, ale i brak strategicznego podejścia do inwestycji w technologie przyszłości.
Zaniedbania w tej dziedzinie polegają na na braku opracowania i wdrożenia Krajowego Programu Kosmicznego, co ogranicza możliwości strategicznego rozwoju sektora. Jak zaznaczono w raporcie kluczowe jest szybkie wdrożenie Krajowego Programu Kosmicznego oraz zwiększenie udziału w programach opcjonalnych ESA. W raporcie zaznaczono, że zwiększenie składki w programach opcjonalnych na lata 2023 – 2025 do kwoty 251 mln euro pozwoli na zrealizowanie tego wskaźnika w roku 2024.
Dokument wciąż w ministerialnych szufladach
Krajowy Program Kosmiczny, który miał być kluczowym instrumentem wspierającym rozwój sektora, nie został do tej pory formalnie przyjęty przez Radę Ministrów. Mimo kolejnych prób i opracowań, dokument ten wciąż tkwi w ministerialnych szufladach. Czy jest to wynik biurokratycznej nieefektywności, czy może braku priorytetów w agendzie rządowej?
Kolejny cel szczegółowy do 2020 roku zakłada rozwój aplikacji satelitarnych, co ma być wkładem w budowę gospodarki cyfrowej. Do tej pory utworzono stację odbioru danych satelitarnych z systemu Copernicus oraz repozytorium danych satelitarnych. POLSA prowadziła działania edukacyjne i promocyjne, wspierające wykorzystywanie danych satelitarnych w administracji publicznej. Jednak i tutaj pojawiło się zaniedbanie. Nie uruchomiono usługi Galileo PRS w Polsce. POLSA wskazuje, że należy kontynuować rozwój Narodowego Systemu Informacji Satelitarnej oraz wdrożyć usługę Galileo PRS.
Kosmiczne bezpieczeństwo Polski
Następną kwestią jest rozbudowa zdolności w obszarze bezpieczeństwa i obronności państwa z wykorzystaniem technologii kosmicznych i technik satelitarnych. Powstały narodowy system satelitarnej obserwacji Ziemi oraz system świadomości sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej. W tej kwestii też pojawiły się zaniedbania. Nie zapewniono pełnej dostępności usług satelitarnych systemów łączności i nawigacji oraz, co istotne, rozwój technologii rakietowych pozostaje ograniczony. POLSA podkreśla, że należy wzmocnić działania związane z zapewnieniem dostępności usług satelitarnych oraz rozwijać technologie rakietowe.
Jeśli chodzi o cel „Stworzenie sprzyjających warunków do rozwoju sektora kosmicznego w Polsce”, to tutaj także nie ma zaskoczenia. Nie opracowano projektu ustawy o Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych, a poziom prywatnych inwestycji jest niewystarczający. Natomiast udało się utworzyć inkubator przedsiębiorczości ESA oraz prowadzono w tym kierunku działania informacyjno-promocyjne. Wskazówkami dotyczącymi przyszłej realizacji PSK jest przyjęcie rozwiązań prawnych regulujących działalność sektora oraz zwiększenie poziomu prywatnych inwestycji.
Obawa przed zmarnowaniem potencjału Polski w kosmosie
Z kolei pozytywnie wygląda stopień realizacji założeń dotyczących „Budowy kadr dla potrzeb polskiego sektora kosmicznego”. Powstały nowe kierunki kształcenia wyższego, rozwinięto programy staży i praktyk oraz wspierano konkursy i projekty studenckie. Do poprawy został udział polskiego personelu w organizacjach międzynarodowych. POLSA podkreśla potrzebę kontynuacji rozwoju programów edukacyjnych.
Polska Strategia Kosmiczna została zaprojektowana, aby umieścić Polskę na kosmicznej mapie świata jako silnego i innowacyjnego gracza. Jednak niezdecydowane działania, brak realizacji kluczowych projektów i nieadekwatne finansowanie rzucają cień na te aspiracje. Poprzedni rząd zostawił po sobie mieszankę niedokończonych projektów i niezrealizowanych obietnic, które nowa administracja będzie musiała pilnie adresować, aby nie zmarnować potencjału Polski w kosmosie.
Podsumowanie ogólnych wniosków i rekomendacji, oraz analizy celów PSK oraz kierunków interwencji.
Czytaj też:
Loty balonem w kosmos. Biuro podróży chce zabrać turystów do stratosfery jeszcze w tej dekadzieCzytaj też:
Nie tylko Czochralski i Łukasiewicz. Ciekawe odkrycia polskich naukowców z ostatnich latCzytaj też:
Ogromna rzeźba na środku pustyni dostępna dla turystów. „City” widać nawet z kosmosu