Przyjęcie opinii to część rozpoczętej w styczniu procedury ochrony państwa prawa w związku z kryzysem wokół Trybunału Konstytucyjnego. Frans Timmermans od stycznia powadzi rozmowy z polskimi władzami, których celem jest sprawdzenie, czy praworządność w Polsce jest zagrożona.
W środę Komisja Europejska zadecydowała, że do 23 maja polskie władze mają czas na dokonanie "istotnego postępu" w rozwikłaniu tych kwestii dotyczących Trybunału Konstytucyjnego, co do których zastrzeżenia zgłosiła Komisja Europejska. Zaznaczono, że jeżeli politycy nie wykorzystają tego czasu zgodnie z życzeniem KE, wówczas wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans wyda ostateczną opinię. Będzie to oznaczało równocześnie rozpoczęcie działań zmierzających do drugiej fazy procedury praworządności.
Opinia wiceszefa KE trafi następnie do Warszawy. Od tego momentu rząd Beaty Szydło będzie miał dwa tygodnie, by odnieść się do niej. Kolejnym krokiem będzie dalsze szukanie dialogu ws. TK. W tym wypadku nie ma żadnego limitu czasowego. Po tym Komisja Europejska będzie mogła przejść do drugiego etapu procedury praworządności. Jest nim wydanie rekomendacji - konkretnych zaleceń zmian, które rząd miałby wprowadzić.
Wizyta Timmermansa
Przypomnijmy, w związku z kryzysem konstytucyjnym w Polsce oraz wszczętą przez Komisję Europejską procedurą oceniającą Polskę odwiedził wiceszef KE Frans Timmersmans. Polityk po spotkaniu z ministrem spraw zagranicznych zaznaczył, że odwiedził Warszawę w ramach dialogu, który jest prowadzony z Polską odnośnie ochrony praworządności. W tej samej sprawie w Polsce przebywał przewodniczący Rady Europy Thorbjoern Jagland.
– Zostałem poinformowany, że została podjęta przez wszystkie strony próba, by rozpocząć dialog, by znaleźć wyjście z tego kryzysu. Komisja Europejska uczyni wszystko w swojej mocy, aby wesprzeć prowadzenie tego dialogu, a także by stymulować wypracowanie rozwiązania dla problemu. Uważam, że jest to kwestia istotna i nagląca, ponieważ jestem przekonany, że każdy kraj członkowski UE musi działać zgodnie z procedurami praworządności – tłumaczył podczas poprzedniej wizyty wiceszef Komisji Europejskiej.
Rezolucja i dalsze działania PiS
Od tego czasu Sejm wybrał nowego sędziego TK większością głosów posłów PiS oraz kilku przedstawicieli ugrupowania Kukiz'15. Wcześniej została przyjęta krytyczna wobec polskich władz rezolucja Parlamentu Europejskiego.
Trzy etapy
Ocena
Komisja analizuje informacje, które pozwalają jej stwierdzić, czy istnieją przesłanki, iż pojawia się zagrożenie systemowe dla państwa prawa. Kraj otrzymuje szansę na złożenie stosownych wyjaśnień.
Zalecenia
Jeżeli nie udało się dojść wcześniej do porozumienia, Komisja Europejska wydaje zalecenia dla danego państwa. Może on zostać poproszony o rozwiązanie problemów we wskazanym terminie oraz poinformowanie o działaniach podjętych w tym celu.
Monitorowanie
W kolejnym etapie Komisja Europejska monitoruje to, jak państwa wykonuje jej zalecenia. Jeżeli dane państwo nie wywiązuje się z zobowiązań, mogą na nie zostać nałożone sankcje z artykułu 7. Traktatu o Unii Europejskiej.