Dotychczas zakazem objęte były nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym drogi, ulice, mosty i place, które upamiętniają lub propagują osoby, organizacje, wydarzenia lub daty symbolizujące ustrój totalitarny. Nowelizacja wprowadza do katalogu także nazwy m.in. szkół, szpitali, instytucji kultury, nazwy osiedli oraz pomniki gloryfikujące ustrój totalitarny.
Zakaz nadawania nazw propagujących ustrój totalitarny dotyczy jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy, za które uważa się w szczególności szkoły i ich zespoły, przedszkola, szpitale, placówki opiekuńczo-wychowawcze, instytucje kultury oraz instytucje społeczne.
Na mocy znowelizowanych przepisów, niedopuszczalne stanie się także wznoszenie pomników propagujących ustrój totalitarny. Pomniki nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować. Ustawodawca, na potrzeby niniejszej ustawy, rozszerza definicję pomników, stanowiąc, że przez pomniki rozumie się również kopce, obeliski, kolumny, rzeźby, posągi, popiersia, kamienie pamiątkowe, płyty i tablice pamiątkowe, napisy i znaki.
Ustawa przewiduje pewne wyłączenia od zakazu, które dotyczą pomników: niewystawionych na widok publiczny, znajdujących się na terenie cmentarzy albo innych miejsc spoczynku, wystawionych na widok publiczny w ramach działalności artystycznej, edukacyjnej, kolekcjonerskiej, naukowej lub o podobnym charakterze, w celu innym niż propagowanie ustroju totalitarnego, wpisanych – samodzielnie albo jako część większej całości – do rejestru zabytków.
Przepisy przejściowe ustawy przewidują termin 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy na dokonanie stosownych zmian nazw lub usunięcie pomników.
Ustawa wydłuża ponadto termin wydania opinii przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz odstępuje od zasady uzyskania zgody właścicieli nieruchomości drogi wewnętrznej na zmianę jej nazwy.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.