Tak tworzyła się polska kardiologia: wystawa na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym

Kim był Mściwój Semerau-Siemanowski? O postaci tego wybitnego internisty i kardiologa opowiadał na otwarciu wystawy prof. Krzysztof J. Filipiak, kardiolog, hipertensjolog, specjalista chorób wewnętrznych i farmakolog kliniczny z WUM:

– Ponad 100 lat temu, na początku roku akademickiego 1918/1919 w II Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Warszawskiego w Szpitalu św. Ducha przy ul. Elektoralnej dr Mściwój Semerau-Siemanowski podjął pracę jako adiunkt. W tej klinice rozwijał metody czynnościowych badań serca i układu krążenia, włączył badanie elektrokardiograficzne (EKG) do rutynowych badań pacjentów. Badanie EKG zostało wynalezione zaledwie kilkanaście lat wcześniej – mówił prof. Filipiak.

Już w latach 20. XX wieku Mściwój Semerau-Siemanowski prowadził wykłady poświęcone diagnostyce i terapii chorób układu krążenia. Nie był wówczas jeszcze nawet samodzielnym pracownikiem naukowym. Już jednak w 1924 r. zorganizował Oddział Chorób Wewnętrznych w nowym Szpitalu św. Łazarza na ul. Książęcej. Przez wiele lat kierował tym oddziałem. – Był to pierwszy w Polsce oddział specjalizujący się w chorobach układu krążenia, z osobną pracownią analityczną, radiologiczną, elektrokardiograficzną, hematologiczną oraz spoczynkowej przemiany materii. W ośrodku powstał też pokój do badań eksperymentalnych na zwierzętach. Pracownie wyposażył częściowo własnym kosztem. Prowadził też pierwsze w Polsce, dwutygodniowe szkolenia podyplomowe dla lekarzy z kardiologii – mówił prof. Filipiak.

Klinika prowadzona przez Mściwoja Semerau-Siemanowskiego stała się jednym z najbardziej znanych ośrodków naukowych i leczniczych w Europie. W czasie wojny Mściwój Semerau-Siemanowski początkowo pracował w szpitalu św. Łazarza. Po odmowie podpisania volkslisty został zawieszony w pracy w szpitalu i przez pewien czas prowadził tylko prywatną praktykę. Następnie znów pracował w szpitalu św. Łazarza, tym razem mieszczącym się przy ul. Leszno. Prowadził tajne nauczanie dla studentów, pomagał Żydom w getcie, ukrywał osoby poszukiwane przez gestapo. W powstaniu warszawskim spotkała go osobista tragedia - stracił dwóch synów. Po upadku postania warszawskiego podjął pracę jako lekarz w filii obozu pruszkowskiego.

Po wojnie kierował Katedrą i Kliniką Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Łódzkiego i Katedrą i Kliniki Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Gdańsku. Do Warszawy wrócił w roku 1948, zaczął kierować II Katedrą i Kliniką Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Warszawskiego. –15 stycznia 1950 roku w II Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Warszawskiego powołano Sekcję Kardiologiczną Towarzystwa Internistów Polskich, pod kierownictwem prof. Mściwoja Semerau-Siemanowskiego. W skład sekcji, poza przewodniczącym, weszli trzej uczniowie i współpracownicy Mistrza: Jerzy Jakubowski, Dymitr Aleksandrow i Edward Żera – mówił prof. Filipiak.

Inne zasługi prof. Mściwoja Semerau-Siemanowskiego wymienia prof. Grzegorz Opolski (w katalogu wystawy): miał ogromny wkład w poznanie mechanizmów i znaczenia klinicznego migotania przedsionków (był autorem pierwszych polskich prac poświęconych tej chorobie); wprowadził polski termin „ruch maneżowy” opisujący mechanizm elektrofizjologiczny leżący u podłoża migotania przedsionków; na podstawie badania EKG wyodrębnił postać napadową migotania przedsionków. Dwukrotnie był prezesem Polskiego Towarzystwa Internistów Polskich - (1931-36, 1949-51). Zmarł w 1953 r., a rok później z Sekcji Kardiologicznej Towarzystwa Internistów Polskich utworzyło się Polskie Towarzystwo Kardiologiczne.

Wystawa pokazuje prof. Mściwoja Semerau-Siemanowskiego jako człowieka, lekarza, naukowca; pokazuje również jego kontynuatorów.

Wystawę „1920-2020: Sto lat nowoczesnego nauczania interny w Warszawie. Mściwój Semerau-Siemianowki – ojciec współczesnej kardiologii” można oglądać w Centrum Dydaktycznym WUM, ul. Ks. Trojdena 2a, I piętro. Wystawa została objęta patronatem prof. Mirosława Wielgosia, rektora WUM, a zorganizowana przez Muzeum Historii Medycyny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Otwarciu wystawy towarzyszył wykład prof. Krzysztofa J. Filipiaka „Warszawskie Szkoły Kardiologiczne – historia badań nad sercem i naczyniami w Warszawski Uniwersytet Medyczny”

Czytaj też:
Wkrótce nowy program profilaktyki chorób serca – „Sercu na ratunek”. Kto może się zgłosić?