Umowa Polski i Stanów Zjednoczonych była już zapowiadana wcześniej, ale do jej oficjalnego podpisania doszło 15 sierpnia, w 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej, a szczegóły Ministerstwo Obrony Narodowej podało dwa dni później.
Umowę podpisali sekretarz stanu USA Mike Pompeo i minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak, a był przy tym prezydent Andrzej Duda. To właśnie po spotkaniu prezydenta Dudy i Donalda Trumpa w 2019 roku padły pierwsze deklaracje o wzmocnieniu amerykańskiej obecności w Polsce. Zgodnie z zapisami umowy w Poznaniu zacznie funkcjonować V Korpus Wojsk Lądowych USA, a Polska rocznie będzie dopłacać Amerykanom około 500 mln zł.
Umowa Polski i USA o obronności. Amerykanie nie zapłacą za wynajem
W umowie pada jasne stwierdzenie, że Amerykanie nie będą płacić za wynajem czy „podobne koszty” podczas stacjonowania w Polsce:
Uznając wzajemne korzyści wynikające z obecności sił zbrojnych USA na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach wspólnych działań obronnych, Rzeczpospolita Polska udostępnia siłom zbrojnym USA bez kosztów wynajmu lub podobnych kosztów uzgodnione obiekty i tereny (...).
Natomiast USA zapłacą „swoją proporcjonalną część” kosztów eksploatacji i utrzymania takich obiektów. Amerykanie są zobowiązani zwrócić Rzeczypospolitej Polskiej wszystkie obiekty i wzniesione na nich budowle.
Umowa Polski i USA o obronności. Jurysdykcja po stronie Amerykanów
W umowie postanowiono, że amerykańscy żołnierze będą podlegać jurysdykcji karnej USA, choć w szczególnych przypadkach Polska może zdecydować inaczej.
Tym samym, Rzeczpospolita Polska, na wniosek Stanów Zjednoczonych i w celu realizacji zobowiązania o wzajemnej obronie, niniejszym korzysta ze swojego suwerennego prawa i zrzeka się pierwszeństwa Rzeczypospolitej Polskiej w sprawowaniu jurysdykcji karnej – czytamy.
Polska może „w przypadkach o szczególnym znaczeniu” wycofać to zrzeczenie, ale musi skierować się do „właściwych władz wojskowych USA” pisemnie nie później niż 30 dni od daty otrzymania informacji, że siły zbrojne USA prowadzą jakieś dochodzenie. „W razie zaistnienia sporu co do jurysdykcji, właściwe władze Stron niezwłocznie podejmują konsultacje w celu rozstrzygnięcia tego sporu” – pada w dokumencie.
Umowa Polski i USA o obronności. Kwestie środowiska i baz
„Strony zgadzają się wykonywać niniejszą Umowę w sposób zgodny z zasadami ochrony środowiska naturalnego Rzeczypospolitej Polskiej oraz ludzkiego zdrowia i bezpieczeństwa” – to pierwszy punkt art. 31 umowy.
Umowa między USA a Polska została zawarta na czas nieokreślony, a wypowiedzenie jej jest możliwe – wtedy jedna ze stron musi to zgłosić pisemnie, a umowa wygaśnie po dwóch latach. W aneksie zawarto listę terenów i obiektów, do których dostęp będą mieć Amerykanie:
- Baza Sił Powietrznych w Łasku
- Poligon w Drawsku Pomorskim
- Poligon w Żaganiu (w tym Centrum Szkolenia Wojskowego oraz kompleksy wojskowe w Żaganiu, Karlikach, Trzebieniu, Bolesławcu i Świętoszowie)
- Kompleks Wojskowy Skwierzyna
- Baza Sił Powietrznych i Kompleks Wojskowy w Powidzu
- Kompleks Wojskowy Poznań
- Kompleks Wojskowy Lubliniec
- Kompleks Wojskowy Toruń
- Poligon w Orzyszu/Bemowie Piskim
- Baza Sił Powietrznych w Mirosławcu
- Poligon w Ustce
- Poligon w Czarnym
- Poligon w Wędrzynie
- Poligon w Biedrusku
- Poligon w Nowej Dębie
- Lotnisko we Wrocławiu (Wrocław-Strachowice)
- Lotnisko w Krakowie-Balicach (Balice)
- Lotnisko w Katowicach (Pyrzowice)
-
Baza Sił Powietrznych w Dęblinie
Czytaj też:
Błaszczak: Potwierdzamy decyzję o utworzeniu w Polsce wysuniętego dowództwa V Korpusu