We wtorek o 12:00 w Warszawie rozpoczęły się uroczystości 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. Politycy zebrali się na placu Bohaterów Getta Warszawskiego na Muranowie. Wśród zgromadzonych były m.in. pary prezydenckie – polska i niemiecka.
Obchody rozpoczęły się od przemówienia Mariana Turskiego, byłego więźnia Auschwitz i historyka, który przytoczył fragment poematu „Kontratak” Władysława Szlengla, polskiego poety pochodzenia żydowskiego. Turski przytoczył historię Heleny Kuczeb, obecnej na uroczystościach. – Wówczas 11-letnia dziewczynka. Jej dwaj starsi bracia trafili na plac dwie przecznice stąd, zanim zostali wywiezieni do komór gazowych, tacy jak oni przeżywali kilka dni – powiedział.
Marian Turski mówił, że 125 lat temu w reakcji na antysemicką aferę Dreyfusa, Emil Zola wykrzyczał „J'accuse” – oskarżam. –Jestem głęboko przekonany, że dzisiaj stąd, z Warszawy powinno zostać powtórzone to wezwanie „J'accuse”. Musimy się przeciwstawić antysemityzmowi, łamaniu praw człowieka, agresji na ziemi sąsiada, zakłamywaniu historii, nieposzanowaniu interesów i woli mniejszości – mówił.
– Mam obowiązek powtórzyć wezwanie. Ludzie, nie bądźcie obojętni na zło, bądźcie czujni, nienawiścią bardzo łatwo zgromadzić popleczników (...) Dlatego tych, którzy sieją nienawiść, J’accuse, oskarżam – powiedział. Zebrani przyjęli te słowa owacjami na stojąco.
Turski przypomniał, że obóz zagłady Auschwitz wyzwoliła armia sowiecka i jest wdzięczny tym, którzy wyzwolili go z niemieckich obozów.
– Ale czy mogę być obojętny, czy mogę milczeć, gdy dzisiaj armia rosyjska dokonuje agresji na sąsiada i zaboru jego ziem? (…) Czy mogę milczeć, gdy widzę los Buczy, a wiem, jak Niemcy unicestwili polski Michniów, białoruski Chatyń? – pytał.
W obchodach udział wzięli także m.in. prezydent Izraela Isaac Herzog, premier Mateusz Morawiecki, Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Kasprzyk, prezes IPN Karol Nawrocki, abp. Kazimierz Nycz oraz naczelny rabin Polski Michael Schudrich.
Powstanie w getcie warszawskim wybuchło 18 kwietnia 1943 r. Miało być stłumione w 3 dni, a trwało blisko miesiąc. Najważniejsze fakty o największym zbrojnym zrywie Żydów w czasie II wojny światowej przypominamy tutaj.
Czytaj też:
80. rocznica wybuchu powstania w getcie. Morawiecki: Rozpaczliwy krzyk o prawo do życiaCzytaj też:
80. rocznica powstania w getcie warszawskim: Trzech prezydentów, żonkile, wystawy i koncerty