2 listopada to Dzień Zaduszny, w Kościele Katolickim połączony z uroczystością Wszystkich Świętych. Dziś ma on charakter bardziej nostalgiczny niż kiedyś, tego dnia Polacy kontynuują odwiedzanie grobów swoich bliskich. Jeszcze pod koniec XIX wieku w Polsce przywiązywano do niego ogromną wagę – tego dnia nie odwiedzano się po zmroku, nikt nie wybierał się również w podróż, ponieważ wierzono, że na drogach straszą umarli.
Geneza Dnia Zadusznego
Dzień Zaduszny wywodzi się jeszcze z czasów przedchrześcijańskich. Słowianie Zachodni czy Germanie organizowali różne obrzędy na cześć umarłych, większość z nich odbywała się właśnie jesienią. Obrzędy wiązały się z wiarą w życie pozagrobowe, w to, że zmarli nie odchodzą całkowicie, ale czuwają nad żyjącymi, przynosząc im pomyślność lub nieszczęście. Wiara ta wyglądała różnie w zależności od kultury.
Dzień Zaduszny w Kościele Katolickim
W XV wieku w Hiszpanii zaczęto odprawiać w Dzień Zaduszny po trzy msze. Praktyka ta przyjęła się początkowo w Hiszpanii i Portugalii, a w kolejnych stuleciach w innych krajach katolickich. Tego dnia w kościele odprawiane jest również oficjum oraz procesja, często łączona w wypominkami. Te ostatnie mają w Polsce długą tradycję – ich opis znajdziemy już w Kazaniach gnieźnieńskich.
Dzień Zaduszny w polskiej tradycji
Dzień Zaduszny ma długą tradycję w polskiej obrzędowości. W nocy z 1 listopada na 2 listopada wierzono, że dusze wychodzą z czyśćca i błąkają się po ziemi. W noc zaduszkową nie wychodzono z domów, unikano również długich podróży, by nie natknąć się na błąkające się dusze. W niektórych regionach w nocy z 1 na 2 listopada zamykano karczmy i unikano świętowania. Wierzono, że duchy zmarłych wracają do miejsc, w których żyły i ukazują się potomnym.
O tradycyjnych obrzędach związanych z zaduszkami wiemy sporo m.in. z "Dziadów" Adama Mickiewicza. W przeszłości w Dzień Zaduszny organizowano uczty na cześć zmarłych w domach lub na grobach, by zapewnić sobie ich przychylność. Obrzędy te nazywano dziadami. Bogaci gospodarze zapraszali na uczty biedotę, wierząc, że być może to ich przodkowie powrócili na ziemię w postaci żebraków i dziadów.
Czy zaduszki 2 listopada to święto?
Dzień Zaduszny, obchodzony 2 listopada, ma charakter odświętny, ale jest to zwykły dzień pracy. To oznacza, że tego dnia nie przypada dzień wolny, osoby dorosłe udają się do firm, w których są zatrudnione, a uczniowie do szkół. Przyjęło się jednak, że w tym szczególnym dniu uczniowie mogą odwiedzać znajdujące się w pobliżu szkół mogiły żołnierzy lub powstańców, a także cmentarze.
Czytaj też:
Pogoda na Wszystkich Świętych. Zmiana aury w listopadzie
Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy tygodnika Wprost.
Regulamin i warunki licencjonowania materiałów prasowych.