Święto Ofiarowania Pańskiego upamiętnia zgodne z żydowskim prawem przedstawienie Jezusa w świątyni przez Maryję i Józefa. Wydarzenie to, opisane w Ewangelii według św. Łukasza, miało miejsce 40 dni po narodzinach Chrystusa i było związane z zakończeniem okresu oczyszczenia Maryi. W świątyni nowo narodzonego Mesjasza rozpoznali prorokini Anna i starzec Symeon.
W tradycji katolickiej święto ma podwójne znaczenie – z jednej strony wskazuje na Jezusa jako „Światłość świata”, z drugiej podkreśla rolę Maryi, która ofiarowała swojego Syna Bogu. W Polsce szczególny nacisk kładzie się na postać Matki Bożej, stąd popularna nazwa uroczystości – Święto Matki Bożej Gromnicznej – podkreśla portal Interia.
Symbolika gromnicy
Nieodłącznym elementem obchodów tego dnia jest gromnica – specjalna świeca, której nazwa pochodzi od słowa „grom”. W tradycji ludowej przypisywano jej moc ochronną, wierzono, że chroni domostwa przed burzami, pożarami i różnego rodzaju nieszczęściami. Jej płomień miał także odpędzać złe moce i zapewniać duchową ochronę rodzinie.
W ludowych wierzeniach gromnica miała szczególne znaczenie – zapalano ją podczas burz, modlitw, a także w chwili śmierci bliskiej osoby, wierząc, że jej światło pomoże duszy przejść do życia wiecznego.
Poświęcenie gromnic odbywa się podczas specjalnego obrzędu w trakcie mszy świętej. Wierni przynoszą je do kościoła, gdzie są błogosławione, a następnie zapalane. W wielu domach wciąż praktykowany jest zwyczaj kreślenia płomieniem gromnicy znaku krzyża nad drzwiami, co symbolizuje błogosławieństwo i ochronę nad mieszkańcami.
Tradycje ludowe i zwyczaje
Przez wieki gromnica pełniła ważną rolę w życiu codziennym i jej znaczenie wykraczało daleko poza obrzędy religijne. Wierzono, że jej światło odstrasza złe duchy i chroni przed nieszczęściami.
Podczas burz umieszczano ją w oknach, prosząc o Bożą opiekę nad domem. Popularna była również praktyka kreślenia dymem z gromnicy znaków krzyża na drzwiach, belkach sufitowych i piecach, co miało zabezpieczać gospodarstwo przed kataklizmami.
Wielką wagę przywiązywano także do gromnicy w obliczu śmierci – zapalano ją przy konającym, wierząc, że jej blask rozświetli mu drogę do życia wiecznego.
Przysłowia związane ze Świętem Matki Bożej Gromnicznej
Obchody święta od wieków były związane z obserwacją przyrody i próbami przewidywania pogody. Ludowe przysłowia często odnosiły się do zmian atmosferycznych, które mogły wpływać na życie rolników i pasterzy. Oto niektóre z nich:
- „Gdy w Gromnicę słońce świeci, to przyjdą większe mrozy i śnieżyce”.
- „Jasna Gromnica – zła orędownica”.
- „Gdy w Gromnicę z dachów ciecze, zima jeszcze się przewlecze”.
Dla gospodarzy był to także dzień szczególnej obserwacji zwierząt – ich zachowanie miało zwiastować nadchodzące zmiany pogodowe.
2 lutego 2025 – obowiązkowa msza święta
Chociaż Święto Matki Bożej Gromnicznej nie jest w Polsce świętem nakazanym, w 2025 roku przypada w niedzielę. Oznacza to, że wszyscy wierni są zobowiązani do uczestnictwa we mszy świętej, zgodnie z przykazaniem kościelnym dotyczącym świętowania niedzieli.
Podczas liturgii odbywa się obrzęd poświęcenia świec, a wierni przynoszą swoje gromnice do kościoła. Jest to szczególny moment, podkreślający duchowe znaczenie światła Chrystusa i przypominający o Jego obecności w życiu chrześcijan.
Tradycja Święta Matki Bożej Gromnicznej pozostaje żywa i wciąż kultywowana w Polsce, a symbolika gromnicynadal odgrywa istotną rolę zarówno w praktykach religijnych, jak i w wierzeniach ludowych.
Czytaj też:Chciał się wyspowiadać, ale mu to nie wyszło. Zamiast tego okradł klasztor
Czytaj też:
Ksiądz odmówił politykowi komunii. Przeszkadzało mu, że jest gejem