30 kwietnia mija 100. rocznica śmierci Brzozowskiego, myśliciela i pisarza, ostro krytykującego konserwatyzm myślowy i cywilizacyjny polskiej kultury początku XX w. Brzozowski ps. Adam Czapiel (1878-1911) był zwolennikiem materializmu dziejowego, wprowadził marksizm do myśli polskiej. Był również krytykiem literackim i teatralnym okresu Młodej Polski. W "Legendzie Młodej Polski" - jego najbardziej znanej pozycji - zwalczał estetyzujące i dekadenckie tendencje Młodej Polski; ponadto krytykował tradycje szlacheckie w ideologii i literaturze, prowadził m.in. kampanię przeciwko Henrykowi Sienkiewiczowi. Był także autorem głośnych powieści o problematyce społeczno-moralnej jak "Wiry", "Płomienie", "Sam wśród ludzi".
Był twórcą oryginalnej koncepcji "filozofii czynu", przekształconej pod wpływem marksizmu w "filozofię pracy". "Przyroda (pojmuję ją jako środowisko niezależne od woli człowieka) ignoruje wszelkie jego chęci i ich wzniosłość, szlachetność itd., zna właściwie tylko jedną moc - siłę mięśni bezpośrednią lub też uzbrojoną we wszelkie instrumenty, maszyny, jakie człowiek wytworzyć może. Stąd nieuchronny wniosek - siła fizyczna przeciwstawiona przez ludzkość przyrodzie jest podstawą wszelkich ideałów" - pisał Brzozowski w jednym z listów do Salomei Perlmutter.
zew, PAP