Budżet, którym dysponuje ZUS w 2015 r., wynosi 3,43 mld zł. To dużo, ale trzeba pamiętać, że Zakład obsługuje ponad 24 mln osób. Mimo zwiększania co roku zadań, koszty jego działalności maleją – od 2010 roku o 4 proc.
Żeby uzmysłowić sobie zakres zadań ZUS, wystarczy podać kilka faktów. Miesięcznie Zakład pobiera składki na ubezpieczenia społeczne za 14,5 mln osób, zapisuje je na indywidualnych kontach (w tym także na subkoncie), przyznaje i wypłaca emerytury i renty dla 7,2 mln osób, ustala uprawnienia, nalicza i wypłaca ponad 20 różnych świadczeń, pobiera składkę na II filar ubezpieczenia emerytalnego i przekazuje ją do otwartych funduszy emerytalnych (OFE). ZUS pobiera też składkę na ubezpieczenie zdrowotne za ponad 24 mln ubezpieczonych i przekazuje ją do Narodowego Funduszu Zdrowia, gromadzi składkę na Fundusz Pracy, z którego finansowane są świadczenia m.in. na rzecz bezrobotnych, a także składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
To wszystko powoduje konieczność utrzymywania i ciągłego aktualizowania baz danych, wykonywania milionów operacji księgowych. Wiąże się również z wydawaniem milionów decyzji m.in. w sprawie waloryzacji czy obliczenia kapitału początkowego, przyznawania emerytur, rent, zasiłków. Realizacja tych wszystkich zadań kosztuje.
ZUS obniża koszty
Chociaż liczba zadań realizowanych przez ZUS w ostatnich latach konsekwentnie wzrasta, nakłady finansowe przeznaczane na działanie instytucji spadają. Budżet Zakładu w 2015 r. jest niższy o 100 mln zł od budżetu z roku 2008 i równy zaplanowanemu budżetowi roku ubiegłego. Co więcej, od roku 2010 koszty ZUS spadły o 4,1 proc., mimo że w tym czasie nastąpiła podwyżka stawki VAT, a skumulowana inflacja w latach 2010-2014 wyniosła 9,2 proc. Tylko koszty zakupu usług obcych od 2010 r. zmniejszyły się o niemal 280 mln zł. Jak więc ZUS obniża koszty?
Na przykład skutecznie negocjując nowe stawki za poszczególne usługi. Do 2012 r. za przelew jednego świadczenia Zakład płacił 0,49 zł, zaś po zawarciu nowej umowy przekazywanie indywidualnych świadczeń na rachunki w banku lub w kasie oszczędnościowo-kredytowej jest bezpłatne. Roczne oszczędności z tego tytułu to 30 mln zł. Z kolei wynegocjowanie nowych stawek za obsługę korespondencji tylko w 2013 r. dało oszczędności blisko 9 mln zł, zaś w tym roku szacuje się, że będzie to kwota ok. 15 mln zł.
Inny przykład oszczędności to przejęcie do samodzielnej realizacji części zadań dotychczas outsoursowanych przez Zakład w zakresie przetwarzania danych świadczeniobiorców. Jeszcze w 2009 r. trzeba było na to przeznaczyć ok. 211 mln zł, w 2014 r. był to już wydatek niższy o blisko 90 mln zł. Oszczędności w zakresie IT przynosi również powołanie Centrów Wsparcia Informatyki, które realizują zadania wcześniej zlecane firmom zewnętrznym.
Z rosnącymi z roku na rok oszczędnościami wiąże się także uruchomienie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych pierwszego polskiego e-urzędu - Platformy Usług Elektronicznych, a tym samym zastępowanie dokumentacji i korespondencji papierowej ich elektronicznymi odpowiednikami.
Oszczędności (ponad 200 mln zł) są także efektem wprowadzonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych dywersyfikacji dostawców IT. Proces ten zapoczątkowany został już w 2010 r., kiedy to zakończyła się umowa na budowę Kompleksowego Systemu Informatycznego ( KSI) i ZUS przejął prawa autorskie do systemu. W wyniku kolejnego przetargu do rozbudowy systemu wybrano 3 konkurujące ze sobą firmy. Dzięki tym działaniom koszty obsługi systemu informatycznego ZUS spadły od 2009 r. aż o 40 proc., tj. o ponad 200 mln zł.
Do zmniejszania kosztów ZUS-u przyczynia się również aktywność instytucji na innych polach. Zakład w ostatnich latach aktywnie współpracuje z bankami w ramach projektu zwiększania ubankowienia wśród świadczeniobiorców. Działania te już doprowadziły do zwiększenia się liczby świadczeń przekazywanych w tańszej formie (przelewem) na rachunki bankowe. Obecnie w tej formie przekazywanych jest około 66 proc. wszystkich świadczeń.
Oszczędności przyniosła również wymiana floty samochodowej w Zakładzie. Mimo że była ona krytykowana spowodowała spadek od 2010 r. kosztów remontów i napraw samochodów o ponad 58 proc. Wymian floty była konieczna, gdyż dalsze eksploatowanie dotychczasowego taboru stawało się nieekonomiczne i nieopłacalne. Średni wiek użytkowanych samochodów wynosił sześć lat, ale aż 30 proc. całej floty stanowiły auta starsze niż 10 lat.
ZUS oszczędza również, centralizując część zakupów, np.: dostawa energii elektrycznej w ubiegłym roku kosztowała Zakład o blisko 2 mln zł mniej niż jeszcze rok wcześniej. Podobnie rzecz ma się z paliwem, na które w 2014 roku wydano ponad 600 tys. zł mniej niż w roku 2013.
Odpis coraz mniejszy
Odpis przekazywany przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych na działalność Zakładu od trzech lat nie wzrasta, a w relacji do całkowitych wydatków FUS regularnie spada. Obecnie relacja ta wynosi jedynie 1,76 proc. całości wydatków FUS Trzeba podkreślić, że w ciągu ostatnich kilku lat ZUS realizował wiele dodatkowych zadań wynikających z istotnych zmian ustawowych, które zdecydowanie zwiększały obłożenie pracą. Od ostatnich zmian emerytalnych Zakład dodatkowo prowadzi subkonta i ewidencjonuje na nich składki, obsługuje podział i wypłaty środków z subkonta, a także dokonuje przenoszenia środków z OFE na subkonto w ZUS z zastosowaniem tzw. „suwaka bezpieczeństwa”. Nie należy zapominać także o wprowadzeniu urlopów rodzicielskich czy abolicji składkowej.
Newseria.pl
To wszystko powoduje konieczność utrzymywania i ciągłego aktualizowania baz danych, wykonywania milionów operacji księgowych. Wiąże się również z wydawaniem milionów decyzji m.in. w sprawie waloryzacji czy obliczenia kapitału początkowego, przyznawania emerytur, rent, zasiłków. Realizacja tych wszystkich zadań kosztuje.
ZUS obniża koszty
Chociaż liczba zadań realizowanych przez ZUS w ostatnich latach konsekwentnie wzrasta, nakłady finansowe przeznaczane na działanie instytucji spadają. Budżet Zakładu w 2015 r. jest niższy o 100 mln zł od budżetu z roku 2008 i równy zaplanowanemu budżetowi roku ubiegłego. Co więcej, od roku 2010 koszty ZUS spadły o 4,1 proc., mimo że w tym czasie nastąpiła podwyżka stawki VAT, a skumulowana inflacja w latach 2010-2014 wyniosła 9,2 proc. Tylko koszty zakupu usług obcych od 2010 r. zmniejszyły się o niemal 280 mln zł. Jak więc ZUS obniża koszty?
Na przykład skutecznie negocjując nowe stawki za poszczególne usługi. Do 2012 r. za przelew jednego świadczenia Zakład płacił 0,49 zł, zaś po zawarciu nowej umowy przekazywanie indywidualnych świadczeń na rachunki w banku lub w kasie oszczędnościowo-kredytowej jest bezpłatne. Roczne oszczędności z tego tytułu to 30 mln zł. Z kolei wynegocjowanie nowych stawek za obsługę korespondencji tylko w 2013 r. dało oszczędności blisko 9 mln zł, zaś w tym roku szacuje się, że będzie to kwota ok. 15 mln zł.
Inny przykład oszczędności to przejęcie do samodzielnej realizacji części zadań dotychczas outsoursowanych przez Zakład w zakresie przetwarzania danych świadczeniobiorców. Jeszcze w 2009 r. trzeba było na to przeznaczyć ok. 211 mln zł, w 2014 r. był to już wydatek niższy o blisko 90 mln zł. Oszczędności w zakresie IT przynosi również powołanie Centrów Wsparcia Informatyki, które realizują zadania wcześniej zlecane firmom zewnętrznym.
Z rosnącymi z roku na rok oszczędnościami wiąże się także uruchomienie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych pierwszego polskiego e-urzędu - Platformy Usług Elektronicznych, a tym samym zastępowanie dokumentacji i korespondencji papierowej ich elektronicznymi odpowiednikami.
Oszczędności (ponad 200 mln zł) są także efektem wprowadzonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych dywersyfikacji dostawców IT. Proces ten zapoczątkowany został już w 2010 r., kiedy to zakończyła się umowa na budowę Kompleksowego Systemu Informatycznego ( KSI) i ZUS przejął prawa autorskie do systemu. W wyniku kolejnego przetargu do rozbudowy systemu wybrano 3 konkurujące ze sobą firmy. Dzięki tym działaniom koszty obsługi systemu informatycznego ZUS spadły od 2009 r. aż o 40 proc., tj. o ponad 200 mln zł.
Do zmniejszania kosztów ZUS-u przyczynia się również aktywność instytucji na innych polach. Zakład w ostatnich latach aktywnie współpracuje z bankami w ramach projektu zwiększania ubankowienia wśród świadczeniobiorców. Działania te już doprowadziły do zwiększenia się liczby świadczeń przekazywanych w tańszej formie (przelewem) na rachunki bankowe. Obecnie w tej formie przekazywanych jest około 66 proc. wszystkich świadczeń.
Oszczędności przyniosła również wymiana floty samochodowej w Zakładzie. Mimo że była ona krytykowana spowodowała spadek od 2010 r. kosztów remontów i napraw samochodów o ponad 58 proc. Wymian floty była konieczna, gdyż dalsze eksploatowanie dotychczasowego taboru stawało się nieekonomiczne i nieopłacalne. Średni wiek użytkowanych samochodów wynosił sześć lat, ale aż 30 proc. całej floty stanowiły auta starsze niż 10 lat.
ZUS oszczędza również, centralizując część zakupów, np.: dostawa energii elektrycznej w ubiegłym roku kosztowała Zakład o blisko 2 mln zł mniej niż jeszcze rok wcześniej. Podobnie rzecz ma się z paliwem, na które w 2014 roku wydano ponad 600 tys. zł mniej niż w roku 2013.
Odpis coraz mniejszy
Odpis przekazywany przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych na działalność Zakładu od trzech lat nie wzrasta, a w relacji do całkowitych wydatków FUS regularnie spada. Obecnie relacja ta wynosi jedynie 1,76 proc. całości wydatków FUS Trzeba podkreślić, że w ciągu ostatnich kilku lat ZUS realizował wiele dodatkowych zadań wynikających z istotnych zmian ustawowych, które zdecydowanie zwiększały obłożenie pracą. Od ostatnich zmian emerytalnych Zakład dodatkowo prowadzi subkonta i ewidencjonuje na nich składki, obsługuje podział i wypłaty środków z subkonta, a także dokonuje przenoszenia środków z OFE na subkonto w ZUS z zastosowaniem tzw. „suwaka bezpieczeństwa”. Nie należy zapominać także o wprowadzeniu urlopów rodzicielskich czy abolicji składkowej.
Newseria.pl