SZTUKA
Zbrodniarz w nas
Jaka jest różnica pomiędzy mordercą a artystą? Żadna – twierdzi Belg Danny Devos, który od blisko 30 lat koresponduje z seryjnymi mordercami: jedni i drudzy podążają za pragnieniem. Różni ich tylko wymiar etyczny realizowanych fantazji. Ciężko oprzeć się wrażeniu, że Devos w swoich pracach oddaje hołd zbrodniarzom. W instalacji „Płoń” narzędzie zbrodni mordercy i skazujących stapia się w jedno – krzesło elektryczne i maskę samochodu, do którego morderca kobiet Ted Bundy zwabiał ofiary. Taką dwuznaczność kary śmierci pokazują też zdjęcia Andy’ego Warhola – samotne „Krzesła elektryczne”. Zbrodnia na wystawie „Zbrodnia w sztuce” jest wielowymiarowa. Może to być gwałt – zarówno ten fizyczny, jak i psychiczny, co widać w pracy „Modus operandi” Doroty Nieznalskiej. To portret pamięciowy sprawcy otoczony porwanymi pończochami „oślepionymi” światłem nawiązującym do przesłuchań. Innego rodzaju gwałt może dokonać się tu nawet na widzu. Meksykańska artystka Teresa Margolles konfrontuje z fizycznym aspektem śmierci.
Trafiając do tej sali, nie jesteśmy w stanie uciec przed nieuchronnym – cząsteczki śmierci unoszą się w powietrzu, z instalacji „Plancha” wydobywa się bowiem odparowana woda z mycia zwłok po sekcjach. „Zbrodnia w sztuce” pokazuje, że zło często jest trudne do jednoznacznego zakwalifikowania. Czasem pochopność oskarżeń prowadzi do niesłusznych sądów, a twarze zbrodniarzy za bardzo zlewają się z twarzami ofiar. Bo zło tkwi w każdym z nas. Anna Maziuk
WYSTAWĘ „ZBRODNIA W SZTUCE” MOŻNA OGLĄDAĆ W KRAKOWSKIM MOCAK-U DO 28 WRZEŚNIA.
TVP
Jazzowo
W NAJBLIŻSZY I KOLEJNY WEEKEND W TELEWIZYJ- NEJ DWÓJCE będzie można oglądać koncerty z jednego z najciekawszych jazzowych festiwali muzycznych: Warsaw Summer Jazz Days. Z Paryża przyjeżdża do Warszawy maltański gitarzysta Sandro Zerafa z projektem Urban Poetics, a z USA – wokalista Gregory Porter nagrodzony Grammy za płytę „Be Good”. Hypnotic Brass Ensemble zaś udowodnią, jaką siłę i świeżość może wciąż nieść ze sobą „orkiestra dęta”. KK
SANDRO ZERAFA –URBAN POETICS, TVP2, SOBOTA, 19 LIPCA, GODZ. 1:40 GREGORY PORTER BAND, TVP2, NIEDZIELA, 20 LIPCA, GODZ. 23:15 HYPNOTIC BRASS ENSEMBLE, TVP2, SOBOTA, 26 LIPCA, GODZ. 1:30
DVD
Tonąc
„WSZYSTKO STRACONE” Z ROBERTEM REDFORDEM PRZESZŁO PRZEZ KINA nieco niezauważone. Niesłusznie, choć pewnie trudno promować film o samotnym mężczyźnie w łódce tonącej pośrodku oceanu. Ale J.C. Chandor uczynił z tej historii przejmującą opowieść o nadziei, walce o przetrwanie, zaufaniu do nowoczesnych technologii. I o godzeniu się z tym, co nieuchronne. KK
„WSZYSTKO STRACONE”, J.C. CHANDOR, TIM FILM STUDIO
TEATR
Ku słońcu
Kiedy śpiewa, wszelkie kategoryzacje tracą sens i znaczenie. Piosenka literacka, aktorska, poetycka: Ewa Błaszczyk zwycięża z konwencjami. W jej głosie, obecności scenicznej nie ma fałszu, formalnych nadwyżek, jedynie siła artystycznego, czyli ludzkiego, przesłania. Fenomen Błaszczyk mieści się poza słowem, poza definicjami. Aktorce filmowej i teatralnej, piosenkarce i działaczce, pięknej kobiecie i wspaniałemu człowiekowi wierzy się bez zastrzeżeń. Ona śpiewa prawdę. 14, 15 i 16 lipca w ramach obchodów 25-lecia Teatru Atelier imienia Agnieszki Osieckiej André Hübnera-Ochodlo w Sopocie będzie można usłyszeć recital ukochanej artystki Osieckiej. Na program „Nawet gdy wichura” składają się teksty patronki teatru, ale także ks. Twardowskiego, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, kompozycje Satanowskiego i Koniecznego. Ewie Błaszczyk towarzyszą zaś wyśmienici muzycy oraz córka, Marianna Janczarska. To pełnoprawny spektakl. Artystka tworzy teatr piosenki, w której tekst staje się lirycznym bądź dramatycznym wyzwaniem do określenia celu w życiu, podjęcia walki z losem albo zwierzenia z radości i bólu. Wybitna aktorka, ceniona również za działalność społeczną, gorycz prywatnego dramatu zastąpiła aktywnością na rzecz innych. Teraz dzieli się z nami swoim dojrzałym zwycięstwem. „Nawet gdy wichura”, warto poczekać na rozpogodzenie, na słońce. W końcu przyjdzie, jeszcze zaświeci. Łukasz Maciejewski
„NAWET, GDY WICHURA”, REŻ. EWA BŁASZCZYK, TEATR ATELIER IM. AGNIESZKI OSIECKIEJ W SOPOCIE
FILM
Ironia dnia codziennego
Festiwal w Karlowych Warach jest ważnym punktem odniesienia dla kina z Europy Środkowej. Bo właśnie program filmów z tego regionu jest na czeskiej imprezie najciekawszy. W tym roku jednak polskich propozycji było mniej niż zwykle. Wydarzeniem specjalnym stał się pokaz reżyserskiej wersji „Wałęsy. Człowieka z nadziei” Andrzeja Wajdy, „Idę” zaprezentował Paweł Pawlikowski. Ale o nagrody – w konkursie East of the West – walczył tylko jeden polski tytuł: „Kebab i Horoskop”. Grzegorz Jaroszuk ma własny język. Z ironią, ale i ciepłem portretuje pozornie nieciekawych ludzi, których życie mija na codziennej wędrówce między pracą, spożywczym a domem. Jego krótkometrażowe „Opowieści z chłodni” o parze, która pragnie wygrać telewizyjny show – dostały się do oficjalnej selekcji festiwalu Sundance. Teraz Jaroszuk sięgnął po podobną stylistykę w długometrażowym debiucie „Kebab i Horoskop”. To historia nieudaczników z upadającego sklepu z dywanami. Ale Jaroszuk ma ucho do języka. W swojej ponurej komedii portretuje klasę średnią w nowych apartamentowcach i miłość z bloków z wielkiej płyty. Pokazuje też próby dogonienia nowoczesności – choćby dzięki posługiwaniu się slangiem marketingu albo gonitwie za modami z internetu. W prostym, skromnym filmie odbijają się nasze aspiracje i marzenia. Z humorem, którego zwykle brakuje w polskim kinie. Krzysztof Kwiatkowski
FILM
Krew za krew
Mroczny, gorzki, stylowy. „Więzy krwi” Guillaume’a Caneta to rasowy thriller. Opowieść o braciach, których losy potoczyły się w zgoła odmiennych kierunkach. Jeden został gliniarzem, drugi jest przestępcą, który właśnie wyszedł po odsiadce i postanawia za wszelką cenę wyrwać się ze społecznego marginesu. – Podoba mi się złożoność tego bohatera – mówi „Wprost” odtwórca tej roli, Clive Owen. – Chcę go rozumieć, czuć do niego empatię. Kiedy po raz pierwszy pojechałem do Los Angeles, wszyscy pytali, czy interesują mnie dobrzy czy źli bohaterowie. A przecież ten podział jest fałszywy. W stworzonej przez Caneta rzeczywistości nie ma czerni i bieli. Umoczony jest tu każdy. Reżyser tworzy świat duszny i obskurny. Stylistycznie nawiązuje do amerykańskiego kina lat 70. – Podoba mi się, że w filmach z tego okresu napięcie osiągano bez szybkiego montażui zawrotnego tempa – mówi „Wprost” Guillaume Canet. – Wystarczało spojrzenie aktora. Brakuje mi teraz tego stylu. Superprodukcje są fajne. Ale czasem warto też opowiedzieć jakąś historię. Dodatkowym bohaterem „Więzów krwi” jest Nowy Jork. Zarówno Manhattan, jak i dzielnice szemrane, przedmieścia pełne pokątnych burdeli i barów dla ludzi różnej konduity. – Pochodzęz małej miejscowości w Midlands – opowiada o swojej fascynacji miastem Owen. – Pamiętam, jak odetchnąłem po przenosinach do Londynu. Nowy Jork dał mi to samo uczucie, tylko w wydaniu światowym. To niezwykła mieszanka kulturowa. Guillaume Canet zrobił mocny film o spirali przemocy, z której nie ma ucieczki, o miejscu w świecie, w którym niezależnie od planów i prób wszystko ściąga człowieka w sta re koleiny. I o dylematach lojalności. Tu nie ma happy endów. Jest posępnie, brudno, ale stylowo. Krzysztof Kwiatkowski
„WIĘZY KRWI”, REŻ. GUILLAUME CANET, VUE MOVE DISTRIBUTION
FILM
Czeskie wesele
JAN HREBEJK na ekranie konsekwentnie zapisuje kolejne etapy historii swojego kraju. W „Po ślubie” rejestruje rzeczywistość, którą widzi za oknem. Na wesele zamożnej pary wdziera się intruz. Okazuje się, że to kolega ze szkoły pana młodego, który chce ujawnić tajemnicę sprzed lat. Hrebejk opowiada o moralności współczesnych trzydziestolatków. Szkoda tylko, że historia, która jest osią filmu, okazuje się tak sztampowa. Krzysztof Kwiatkowski
„PO ŚLUBIE”, REŻ. JAN HREBEJK, AURORA FILMS
FILM
Hipochondryk
DANNY BOON jest najlepiej opłacanym francuskim aktorem, a jego „Jeszcze dalej niż północ” z 20-milionową widownią pobiło w krajowym box offisie nawet „Titanica”. „Przychodzi facet do lekarza” to również opowieść pełna gagów i komizmu sytuacyjnego – tym razem o paryskim hipochondryku poszukującym miłości. Jest lekko, niezobowiązująco, z oddechem. Jak to we francuskich komediach. Krzysztof Kwiatkowski
„PRZYCHODZI FACET DO LEKARZA”, REŻ. DANNY BOON, MONOLITH FILMS
MUZYKA
Z torbą na głowie
TO BRANŻOWE STORY ROKU.
Etatowa autorka wielkich przebojów gwiazd typu Beyoncé, Rihanna, David Guetta, Katy Perry, Shakira i Kylie Minogue – Sia Furler, kiedyś głos świetnego Zero 7, przed czterdziestką postanowiła wrócić do śpiewania. Ale tym razem na swoich warunkach. Papierowa torba na głowie na promocyjnym zdjęciu, występy tyłem do publiczności i sobowtórki w teledyskach to niezwykła próba stworzenia czystej muzyki pop bez nieodłącznego przecież obecnie aspektu wizualnego. Fantastyczna łatwość w pisaniu hitów i świetne możliwości wokalne bardzo tu pomagają. Sia odrobinę przeraża: wszechstronnością graniczącą z przemysłową niemal skutecznością.
SIA, 1000 FORMS OF FEAR, SONY
Piotr Metz
MUZYKA
Miłość znów zabija
TO JUŻ CZWARTY ALBUM SHA- RON VAN ETTEN, mało znanej w Polsce amerykańskiej śpiewającej songwriterki. Najwyższa pora nadrobić zaległości, bo Cat Power ma w niej przyrodnią siostrę po fachu. Rewelacyjne teksty walą obuchem między oczy, wokal Etten porusza się po całej skali środków wyrazu, a wyprodukowane przez samą artystkę podkłady idealnie podkreślają autorski charakter warstwy muzycznej. Niemal epicki w formie, najważniejszy utwór „Your Love Is Killing Me” to świetne wprowadzenie do niezwykłej, unikatowej twórczości Amerykanki.
Piotr Metz
SHARON VAN ETTEN, ARE WE THERE?, MYSTIC
KSIĄŻKA
Grubas na torach
„DYLEMAT WAGONIKA” THOMASA CATHCAR- TA rozważa myślowy eksperyment z pogranicza etyki, prawa, psychologii i teorii gier. Oto rozpędzony tramwaj z awarią hamulców zbliża się do zwrotnicy. Na jednym torze stoi piątka ludzi, na drugim tylko jedna osoba. Czy przestawisz zwrotnicę, by uratować pięć osób, poświęcając życie jednej? Czy zrzucisz grubasa z kładki nad torami, żeby zatrzymać tramwaj i ocalić tę piątkę? Cathcart udanie pokazuje, ubierając całą tę historię w kamuflaż fikcyjnego procesu sądowego, że są to pytania niebanalne, otwierające pole do dyskusji zarówno o podstawach moralności, jak i o konstrukcji naszych umysłów.
Piotr Kofta
THOMAS CATHCART, DYLEMAT WAGONIKA, PRZEŁ. KATARZYNA BAŻYŃSKA-CHOJNACKA, PWN 2014
KSIĄŻKA
Mądrość pająka
AUTOR TEJ ORYGINALNEJ KSIĄŻKI, Robert Pucek, przedstawia się na okładce jako „tłumacz i outsider. Mieszka w lesie, gdzie pająki i kruki”. Z owego lasu jednak sporo widać – „Pająki pana Roberta”, choć skromne rozmiarami, to esej o wielu przenikających się warstwach, napisany niespotykanie piękną polszczyzną. Pod powierzchnią opowieści o pajęczych obyczajach kryje się tu zahaczająca o teologię filozoficzna rozprawa jednocząca humanistykę i przyrodoznawstwo, a także rzecz o mitach i archetypach przenikających świat istot żywych. Nihil novi sub sole, zdaje się mówić Pucek z uśmiechem mądrego konserwatysty. Piotr Kofta
ROBERT PUCEK, PAJĄKI PANA ROBERTA, CZARNE 2014
TOP 10 KINO
1. „Transformes: wiek zagłady”
reż., Michael Bay
UIP
2. „Jak wytresować smoka 2”
reż. Dean DeBlois
IMPERIAL CINEPIX
3. „Gang wiewióra”
reż. Peter Lepeniotis
MONOLITH FILMS
4. „Zbaw nas ode złego”
reż. Scott Derrickson
UIP
5. „Stulatek, który wyskoczył przez okno”
reż. Felix Hengren
KINO ŚWIAT
6. „Rodzinne rewolucje”
reż. Frank Coraci
WARNER BROS.
7. „Zacznijmy od nowa”
reż. John Carney
KINO ŚWIAT
8. „Riwiera dla dwojga”
reż. Joel Hopkins
MONOLITH FILMS
9. „Czarownica”
reż. Robert Stromberg
DISNEY
10. „Rio 2”
reż. Carlos Saldanha
IMPERIAL CINEPIX
TOP 10 MUZYKA
1. „Ten (Deluxe Ed.)”
Pearl Jam
SONY MUSIC PL
2. „Ultraviolence”
Lana del Ray
POLYDOR UK / UNIVERSAL MUSIC PL
3. „Mini World”
Indila
UNIVERSAL MUSIC PL
4. „Kroniki betonowego lasu”
Donguralesko
SZPADYZOR RECORDS / MY MUSIC
5. „Chi”
Eldo
MY MUSIC
6. „Dadadam”
Perfect
POLSKIE RADIO / WARNER MUSIC PL
7. „5 Seconds of Summer”
5 Seconds of Summer
UNIVERSAL MUSIC PL
8 . „X”
Ed Sheeran
WARNER MUSIC / WARNER MUSIC PL
9. „N.E.O”
Pięć Dwa
MY MUSIC
10. „The Hunting Party”
Linkin Park
WARNER MUSIC / WARNER MUSIC PL
TOP 10 KSIĄŻKI
1. „Gwiazd naszych wina”
John Green
BUKOWY LAS
2. „Zdrada”
Paulo Coelho
DRZEWO BABEL WYDAWNICTWO
3. „Syn”
Jø Nesbo
WYDAWNICTWO DOLNOŚLĄSKIE
4. „Woziłam arabskie księżniczki”
Jayne Amelia Larson
SPOŁECZNY INSTYTUT WYDAW- NICZY „ZNAK”
5. „Grand”
Janusz L. Wiśniewski
WIELKA LITERA
6. „Księga stylu Coco Chanel”
Karen Karbo
WYDAWNICTWO LITERACKIE
7. „Ten jedyny”
Emily Giffin
WYDAWNICTWO OTWARTE
8. „Ślady”
Janusz L. Wiśniewski
WYDAWNICTWO LITERACKIE
9. „Dziewczyny z powstania”
Anna Herbich
SPOŁECZNY INSTYTUT WYDAW- NICZY „ZNAK”
10. „Pochłaniacz”
Katarzyna Bonda
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.