Jednych przyciągnęły atrakcyjne ceny książek, innych czytelnicze nowości, a jeszcze innych ulubieni autorzy, kolorowe fotobudki lub… znani pisarze, pisarki, celebryci, politycy czy twórcy internetowi. I choć wydawałoby się, że coroczne dane czytelnictwa w Polsce są zatrważające, wszyscy chwytają się za głowy i zastanawiają się dokąd zmierza ten świat – w końcu w ostatnich badaniach publikowanych przez Bibliotekę Narodową wskazano, że tylko 38% Polaków przeczytało przynajmniej jedną książkę – to jednak jest światełko w tunelu. To czytająca młodzież.
Fenomen książki młodzieżowej
Topka sprzedażowa jednej z najpopularniejszych księgarń internetowych podaje, że wśród dziesięciu najlepiej sprzedających się tytułów aż siedem z nich to literatura skierowana stricte dla młodzieży. Ten wynik mówi sam za siebie. Nic dziwnego, że wiele wydawnictw stworzyło osobne brandy młodzieżowe, by nie było wątpliwości, do kogo kierują swoje publikacje. Na taki krok w czerwcu 2021 roku zdecydowało się Wydawnictwo Zielona Sowa: „Zauważyliśmy mocną potrzebę wśród młodzieży, aby marka, z której korzystają, nie kojarzyła się z literaturą dziecięcą.
Młodzi chcą mieć swoją grupę czytelniczą, do której przynależą. Chcą czytać książki, które są niejednoznaczne i które mówią o nich samych, książki, które poruszają trudne tematy, z jakimi zmagają się na co dzień. Tak narodził się pomysł na brand Books4YA”, mówi Filip Pokrzywniak, kierownik działu marketingu w Wydawnictwie Zielona Sowa i Books4YA.
Nowy młodzieżowy brand skierowany jest do czytelników od 12. roku życia i zawiera szeroką ofertę dla tej grupy wiekowej – od książek fantasy po romanse czy thrillery. Młodzież ma więc w czym wybierać, ale nie jest łatwym klientem. „To grupa o tyle wyjątkowa, że z jednej strony bardzo dynamicznie się rozwija, z drugiej – ma bardzo sprecyzowane oczekiwania co do lektury, po którą sięgnie”, mówi Filip Pokrzywniak, po czym zdradza obecne książkowe trendy: fantastyka, romanse i thrillery.
Młodzież czyta
„W Books4YA nie mamy za dużo fantastyki – w tym przypadku stawiamy bardziej na książki z elementami fantasy niż fantastykę dla tak zwanych hard-userów. U nas największą popularnością cieszą się thrillery. Przewodnik po zbrodni według grzecznej dziewczynki i jego kontynuacja Grzeczna dziewczynka, zepsuta krew zjednały sobie szerokie grono fanów, które z niecierpliwością wyczekuje trzeciego tomu. Ten ukaże się jeszcze w tym roku”, zdradza Filip Pokrzywniak.
„Z kolei w kategorii literatura obyczajowa i romanse wybijają się u nas książki Holly Bourne, czyli tytuły, w których prym wiodą autentyczność i wierne odzwierciedlenie uczuć czy sytuacji, z jakimi codziennie mierzy się młodzież – pierwsze rozstania, zmiana szkoły, trudne relacje z bliskimi... Nic dziwnego, że książka Miejsca, w których płakałam, została niezwykle pozytywnie przyjęta przez recenzentów i czytelników”, kontynuuje Filip Pokrzywniak.
Każdy z tych popularnych gatunków literatury, choć tak różniących się od siebie, łączy jeden cel – możliwość utożsamienia się z bohaterem. Wszystkie tytuły YA stawiają na intelektualną samodzielność czytelnika, traktują jego potrzeby i emocje bardzo poważnie, ale jednocześnie pozwalają mu wejść w nieco inny świat. Świetnym przykładem będą tytuły Dobra kłamczucha, Wygraj, przegraj, zabij, zgiń czy To może być każdy, które pokazują, że nawet literatura grozy, bez brutalnych opisów czy krwawych historii, może trafić na swojego odbiorcę.
„Czytanie stało się modne”
Czytelnicy z grupy Young Adult są coraz bardziej świadomi, wiedzą, o czym chcą czytać i jakiej książki szukają, a jeśli nie – pomogą im w tym bookstagramerzy. „W social mediach pojawiło się sporo twórców, którzy na swoich kontach polecają książki, recenzują je i oceniają. To nowi idole młodzieży, z którymi kontakt jest na wyciągnięcie ręki. Ich obecność sprawiła, że czytanie po prostu stało się modne”, mówi Filip Pokrzywniak. Statystyki wskazują, że na Instagramie posty z hashtagiem #książki obserwuje 1,4 mln użytkowników serwisu, #bookstagrampolska to 691 mln, a #bookstgrampl 2,1 mln. Na TikToku filmy z hashtagiem #książkara mają 279,3 mln wyświetleń, a #książki aż 387,9 mln.
Popularność literatury young adult rośnie, w czym więc tkwi jej sukces? „Bez wątpienia w umiejętnym balansowaniu między dwoma światami – tym dziecięcym i tym dorosłym. Stąd, chociażby pomysł na książkę The Agathas. Śledztwo w Castle Cove. To książka osadzona w „dorosłym” świecie twórczości Agathy Christie, ale dostosowana do upodobań młodzieży, czyli powieść pełna tajemnic, zagadek i skrywanych dotąd sekretów”, mówi kierownik działu marketingu Zielonej Sowy i Books4ya, po czym dodaje: „Czytelnicy young adult to młode umysły, które dopiero się kształtują, które poszukują.
Dbamy więc o to, by literatura skierowana do nich była jak najlepsza jakościowo, by pozwoliła młodym poznawać reguły rządzące światem dorosłym, ale w przystępny sposób. I tak YA na pierwszy rzut oka zdaje się wymagającą publicznością, ale zdecydowanie wartą zachodu”.