Prof. Piotr Rutkowski, na co dzień kierujący w Narodowym Instytucie Onkologii-PIB Kliniką Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, w 2023 r. jako jeden z dwóch Polaków z dziedziny nauk medycznych znalazł się w ścisłej czołówce najczęściej cytowanych naukowców świata. Prowadzone przez niego badania dotyczą głównie czerniaków i mięsaków. Niektóre z nich już zmieniają standardy leczenia. Najważniejsze jest jednak to, że korzystają z nich polscy pacjenci, którzy są leczeni w Polsce na najwyższym światowym poziomie.
Jego zdaniem, podstawą sukcesu jest praca i dobry zespół, gdyż leczenie nowotworów i prowadzenie badań naukowych to zawsze praca zespołowa. – Konieczna jest też współpraca z innymi ośrodkami, także międzynarodowymi. Współpracujemy m.in. z grupami zajmującymi się czerniakiem we Włoszech, Holandii, Francji; to daje efekty. Praca naukowca i lekarza nie są łatwe do pogodzenia, jednak warto to robić, bo wciąż pozostaje dużo do odkrycia zarówno w medycynie klinicznej, jak translacyjnej. Od 25 lat jestem lekarzem i od 25 lat prowadzę badania kliniczne. Zawsze prowadziła mnie ciekawość – mówi prof. Rutkowski. Im więcej lekarz prowadzi badań naukowych, tym skuteczniej może też leczyć pacjentów, gdyż coraz więcej dowiaduje się zarówno o samej chorobie, jak o mechanizmach działania nowych leków, a jednocześnie nabiera doświadczeń w ich stosowaniu.
Finansowanie badań naukowych
Dla rozwoju nauki i medycyny niezbędne jest finansowanie tzw. badań niekomercyjnych, akademickich, będących realizacją pomysłów badaczy, niesponsorowanych przez firmy farmaceutyczne. – Już wcześniej w Instytucie staraliśmy się o prowadzenie badań niekomercyjnych, jednak w Polsce przełom dla klinicystów w zakresie prowadzenia niekomercyjnych badań klinicznych przyniosło dopiero powstanie Agencji Badań Medycznych – mówi. Podobne agencje istnieją od wielu lat w innych krajach, dysponują dużym budżetem. – Mamy szczęście, gdyż jako jedyny kraj w naszym regionie mamy możliwość finansowania badań akademickich. Powinniśmy te możliwości rozwijać, także na kraje ościenne – przekonuje prof. Rutkowski.
Oprócz stabilnej możliwości finansowania projektów naukowych niezbędna jest też m.in. dobra organizacja badań naukowych. – Naukowiec powinien zajmować się realizacją projektu, a nie ciągłą dyskusją, jak go rozliczyć, i problemami biurokratycznymi – zaznacza.
Czy w wyścigu do „pokonania raka” mają szansę Polacy?
Polska onkologia coraz bardziej liczy się na świecie, coraz więcej naukowców i klinicystów prowadzi badania kliniczne. Część z nich już doprowadziła do zmian w sposobie leczenia niektórych nowotworów, na wyniki niektórych trzeba jeszcze poczekać. – Mój zespół od lat jest liderem tzw. hipofrakcjonowanej radioterapii u chorych na mięsaki. Mamy już kilka badań własnych na ten temat, które już przełożyły się na zmianę standardów leczenia. Jestem przekonany, że już wkrótce na międzynarodowych zjazdach polscy onkolodzy będą chwalić się wynikami prowadzonych przez siebie badań – zaznacza prof. Rutkowski.
W Polsce jest już kilka firm biomedycznych, które prowadzą bardzo zaawansowane badania nad nowymi cząsteczkami. – Potencjalnie mogą to być nowe polskie leki w onkologii – podkreśla prof. Rutkowski.
Jak tworzy się projekty naukowe, jakie polskie leki onkologiczne mogą powstać w najbliższej przyszłości, jak finansuje się badania kliniczne w innych krajach i czy Polacy mają szansę na medycznego Nobla – zobacz całą rozmowę z prof. Piotrem Rutkowskim, chirurgiem ogólnym i onkologicznym, kierownikiem Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Onkologicznego. Cała rozmowa jest dostępna tu:
