Gośćmi wideodcastu „Ludzie nauki” w kolejnym odcinku z cyklu „Polska nauka śladami Kopernika” byli przedstawiciele Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Elektrotechniki, Monika Zakrzewska i dr Selim Oleksowicz. W rozmowie opowiedzieli o interdyscyplinarnych projektach naukowych, w które są zaangażowani.
Monika Zakrzewska jest główną specjalistką w dziale zarządzania projektami i przybliża w rozmowie projekt Rail4EARTH, a dr Selim Oleksowicz, dyrektor Centrum Badawczego Materiałów Elektrotechnicznych opowiedział o realizowanym przez jego zespół projekcie rMEW. Nawiązując do swojego bogatego doświadczenia, przedstawiciele Łukasiewicza – Instytutu Elektrotechniki zdradzili też, jak wygląda praca przy dużych projektach naukowych, w których zaangażowani są nie tylko przedstawiciele różnych dziedzin nauki, ale i inne ośrodki naukowe, a także przedsiębiorcy.
Zapraszamy do wysłuchania całego odcinka wideocastu Wprost „Ludzie nauki”:
Monika Zakrzewska opowiedziała w podcaście więcej o projekcie Rail4EARTH.
– Projekt jest inicjatywą Stowarzyszenia Europe's Rail. Celem przedsięwzięcia jest zintegrowanie sieci kolejowych europejskich i państw stowarzyszonych. Projekt stawia sobie kilka mierzalnych celów do spełnienia. Wśród nich jest uzyskanie oszczędności energii, zmniejszenie emisji CO2, dekarbonizacja pociągów z silnikami diesla, redukcja hałasu, redukcja wibracji, stworzenie gospodarki w obiegu zamkniętym, a także zwiększenie odporności na wydarzenia niepożądane typu pandemia, wojna i tym podobne zagrożenia, które mogą się pojawić – tłumaczy.
Naukowcy z Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Elektrotechniki są skupieni w ramach projektu na realizacji dwóch zadań. – Jednym z nich jest stworzenie stacji tankowania wodoru, a drugim opracowanie niskoemisyjnej, zielonej, modułowej stacji kolejowej – wymienia Monika Zakrzewska.
Z kolei rMEW to jest projekt, który dotyczy opracowania technologii recyklingu łopat turbin wiatrowych.
– Ten projekt to rezultat naszej współpracy z rynkiem energetycznym. Współpracując z przedsiębiorcami, otrzymaliśmy informację, że istnieje problem związany z recyklingiem turbin wiatrowych, szczególnie z recyklingiem łopat turbin wiatrowych, które są wykonane z kompozytów wzmocnionych włóknem szklanym – mówi naukowiec. – Ten kompozyt jest faktycznie trudno recyklowalny, ale jako Centrum Badawcze Materiałów Elektrotechnicznych jesteśmy w stanie tego typu materiały poddać recyklingowi. Opracowaliśmy technologię związaną nie tylko z recyklingiem, z rozdrobnieniem łopat turbin wiatrowych, ale również z wykorzystaniem wtórnym tego recyklatu w nowych produktach – dodaje.
Komunikacja podstawą w dużych projektach
W samym podcaście dr Oleksowicz opowiada, jakie produkty można uzyskać w wyniki recyklingu łopat turbin wiatrowych. – Praca nad tym zadaniem nie jest prosta i wymaga udziału naukowców z różnych dziedzin nauki. – Nasz zespół składa się z około dziesięciu naukowców, którzy naprzemiennie pracują nad tym konkretnym projektem w zależności od jego etapu. To inżynierowie z wykształceniem mechanicznym, elektrycznym, a także chemicznym – wskazuje.
Monika Zakrzewska wskazuje, jak ważna w dużych projektach angażujących wielu naukowców z różnych dziedzin nauki jest komunikacja. – Nieustanne uzgadnianie, czy wszyscy wiedzą, co robimy, w którym kierunku podążamy, a jeśli się rodzą jakieś nowe pomysły bądź jakieś pomysły są zaniechane, żeby wszyscy uczestnicy projektu mieli tego świadomość, jakie są ramy, w których musimy się poruszać i dokąd idziemy. Więc nieustanna komunikacja i wymiana informacji to jest kluczowa rzecz, która musi być zaopiekowana – uważa główna specjalistka w dziale zarządzania projektami.
– Kierownik projektu jest zwykle tą osobą, która musi naprawdę bardzo mocno pracować, żeby zintegrować grupę w jeden zespół i żeby ten kierunek naświetlić – podkreślił dr Oleksowicz.
Problemem we współpracy między naukowcami z różnych dziedzin, czy między organizacjami może być stosowany język do opisywania naukowych działań.
– W tych wielkich projektach biorą też udział naukowcy z innych dziedzin. Również przedstawiciele nauk humanistycznych. I teraz jest na to postawiony nacisk, żeby nie zamykać się tylko w swoich bańkach. Ale, żeby to zadziałało, trzeba poświęcić dużo więcej czasu na komunikację. Pewne rzeczy muszą być przepracowane, muszą być powiedziane i musi być ten feedback, że to, co zostało powiedziane, zostało zrozumiane i to zostało zrozumiane właściwie – wskazuje Monika Zakrzewska.
–Aspekty humanistyczne faktycznie są bardzo istotne w tych projektach inżynierskich, naukowych i one bardzo często są związane z politykami horyzontalnymi. Jest duży nacisk, aby rozwijać dostępność usług i technologii dla osób z niepełnosprawnościami, dla określonych grup społecznych – dodał dr Selim Oleksowicz.
„Rozwój naukowców w interdyscyplinarnych projektach jest niesamowity”
Na współpracy z naukowcami z innych dziedzin, a także z przedsiębiorcami korzystają też sami naukowcy.
– Rozwój naukowców w interdyscyplinarnych projektach jest niesamowity – podkreśla dyrektor Centrum Badawczego Materiałów Elektrotechnicznych. – Widzimy, że nasi naukowcy są w stanie wejść w te przysłowiowe buty przedsiębiorców i zobaczyć, co przedsiębiorca będzie oczekiwał, z czym będzie miał problemy i co może być dla niego problemem, jeżeli chodzi o adaptację naszej technologii. Nasi naukowcy bardzo dobrze radzą sobie w tej współpracy. Przedsiębiorcy również są z niej zadowoleni, bo odpowiadamy bardzo precyzyjnie na ich problemy. Jesteśmy w stanie dostarczyć taką technologię, która faktycznie może rozwiązać problemy, z którymi się borykają – dodaje.
Dr Oleksowicz wskazuje, że przy takich badaniach zmienia się również punkt widzenia samych naukowców. – Rozwijają się, jeżeli chodzi o inne zagadnienia, nie stricte ze swojej branży, swojej „działki” naukowo-badawczej. I to jest ten element rozwoju ze względu na uczestnictwo w projektach multidyscyplinarnych – dodaje.
Polska nauka
śladami Kopernika
Przeczytaj inne artykuły poświęcone polskiej nauce
Projekt finansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach Programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki