Młodzi naukowcy stoją przed licznymi wyzwaniami. „Oby jedynym było obalenie tezy badawczej”

Zapraszamy do wysłuchania całego podcastu Wprost „Ludzie Nauki”:

Młodzi naukowcy stoją przed licznymi wyzwaniami. „Oby jedynym było obalenie tezy badawczej”

Gościem pierwszego odcinka podcastu „Ludzie Nauki” realizowanego przez „Wprost” w ramach cyklu „Nauka to polska specjalność” był dr Igor Kilanowski z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, przewodniczący Rady Młodych Naukowców. Dr Kilanowski opowiedział nam, czym zajmuje się Rada oraz co daje, określony w prawie, status młodego naukowca.

– Status młodego naukowca to sygnał dla systemu szkolnictwa wyższego i nauki, że tenże jest w drodze do doskonałości naukowej. Status daje możliwość pozyskiwania środków z grantów. I państwo polskie i Unia Europejska dzielą środki głównie dla młodych naukowców, oczywiście nie zapominając też o bardziej doświadczonych – mówi adiunkt Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Gdzie młody naukowiec może pozyskać środki na badania?

A kiedy młody naukowiec powinien już zainteresować się grantami? – Myślę, że już na etapie studenckim, kiedy zaczynamy przygotowywać studentów do pracy badawczej. W naukach doświadczalnych nie wyobrażam sobie studiowania bez badań – ocenił dr Kilanowski.– A pytanie o to, jak zabrać się do pozyskania grantów jest bardzo trudne. Wielką rolę mają tutaj nasi mistrzowie, czyli ci, u których przygotowujemy prace dyplomowe, czy to magisterskie, licencjackie, inżynierskie. Nikt się naukowcem nie rodzi. Oczywiście mamy talenty, które rozwijamy, czy to jako młody naukowiec, czy ktoś, kto skończy studia. Nie ulega jednak wątpliwości, że rola mistrza jest szalenie ważna i to on wprowadza nas do świata nauki, odkrywa nasz talent – dodał.

Przewodniczący Rady Młodych Naukowców opowiedział też, gdzie młodzi naukowcy mogą szukać środków na swoje badania.

– Na pewno zaczynając swoją przygodę z grantami, podstawowym źródłem informacji będzie strona internetowa agencji wykonawczej takiej jak Narodowe Centrum Nauki, Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, czy Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. To tam znajdziemy informacje o grantach. Uczelnie mają także wyspecjalizowane jednostki w znajdowaniu grantów. Możemy pójść do takiej jednostki, a świetnie zorientowali w programach finansowania badań pracownicy, z pewnością nam pomogą – wskazał.

Dr. Kilanowskiego zapytaliśmy też o najważniejsze polskie programy wsparcia dla młodych naukowców.

– Po pierwsze wszystko to, co oferuje nam Ministerstwo Edukacji i Nauki, a jeśli chodzi o młodych naukowców, to stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców. To jest przeogromna pomoc, uzyskanie finansowania na to, na co my konkretnie mamy potrzebę – wskazał adiunkt Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. – Niewątpliwie ogromna jest rola Narodowego Centrum Nauki, tu szczególnie warto wskazać sztandarowy program PRELUDIUM dla osób, które nie posiadają stopnia naukowego doktora, a więc także dla studentów. Sam realizowałem PRELUDIUM i wiem, że to była trampolina do kolejnych wniosków. Bo dostać grant to jedno, ale grant zrealizować i rozliczyć, to jeszcze trudniejsze zadania. Myślę, że te dwie instytucje są najważniejsze – podkreślił.

Wyzwania stojące przed młodymi naukowcami

Dr Kilanowski opowiedział w podcaście o tym, jakie zmiany dla młodych naukowców przyniosła uchwalona kilka lat temu ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, nazywana Konstytucją dla nauki, czy też Ustawą 2.0.

– Sama ustawa była wielkim sukcesem pod tym względem integrującym środowisko akademickie. To była ustawa pisana przez środowisko dla środowiska – ocenił. – Wydaje mi się, że dzisiaj można też mówić już o ustawie 3.0, bo wiele nowelizacji mniejszych i większych w tym akcie się pojawiało – dodał.

Co się zmieniło dla młodych? W mojej ocenie odmłodziliśmy trochę nasze uczelnie

– Tylko żebyśmy nie zrobili tego, wylewając dziecko z kąpielą, zapominając o starszych naukowcach. Środowisko akademickie jest piękne przez to, że jest różnorodne. Z jednej strony mamy doświadczonych naukowców, a z drugiej młodych badaczy. Bez tych doświadczonych nie da się „robić nauki” – stwierdził dr Kilanowski.

Przewodniczący Rady Młodych Naukowców przyznał, że jest ogromnym zwolennikiem szkół doktorskich.

– I to jest ta nowość, która niewątpliwie stanowi o innowacyjności tej ustawy – mówił. – Zauważam tendencję projakościową. To jest w mojej ocenie bardzo dobre. Widzę, ile wniosków grantowych składają doktoranci. Mamy do czynienia z doktorantami, którzy już są w mojej ocenie bardzo dobrymi naukowcami – dodał adiunkt Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Z dr. Kilanowskim rozmawialiśmy również o największych wyzwaniach, przed którymi stanęli młodzi naukowcy w Polsce w ostatnich latach, związanymi z pandemią, czy z inflacją.

– Ze względu na to, że jesteśmy młodzi, i ze względu na to, że mieliśmy wsparcie i promotorów i całego systemu poradziliśmy sobie z nimi. Oby ich było jak najmniej. Oby jedynym było obalenie tezy badawczej, to byłoby fantastyczne – mówił. – Patrząc globalnie na wyzwania, to przychodzą mi do głowy te, które wynikają z pandemii. Musimy na nowo odbudowywać wspólnotowość. Specyfika podmiotów tworzących system szkolnictwa wyższego i nauki jest taka, że jest to wspólnota akademicka, społeczność. A dalej czuć popandemiczne zamknięcie. To samo dotyczy też kształcenia, tzn. powrotu relacji mistrz – uczeń – podkreślił przewodniczący Rady Młodych Naukowców w pierwszym odcinku podcastu „Ludzie Nauki”.

Nauka to polska specjalność
Wielkie postacie polskiej nauki

Przeczytaj inne artykuły poświęcone polskiej nauce



Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki w ramach programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki”