Przyznawane przez Akademię Kopernikańską Nagrody Kopernikańskie mają być formą docenienia dorobku badaczy, którzy przesuwają granice dotychczasowego poznania ludzkości. Pierwszymi w historii laureatami tego wyróżnienia w dziedzinie astronomii zostali kanadyjski astronom i kosmolog prof. Phillip James E. Peebles oraz amerykański fizyk prof. Barry Barish. Obaj naukowcy są laureatami Nagrody Nobla z fizyki.
Minister Czarnek: To też ogromne wyróżnienie dla nas
Uroczyste wręczenie nagród miało miejsce na Zamku Królewskim w Warszawie. Wyróżnienia wręczył Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek.
– Są takie nagrody, które są ogromnym wyróżnieniem dla laureatów, ale są też tacy laureaci, którzy są ogromnym wyróżnieniem dla nagrody i dla tych, którzy tę nagrodę ustanawiają – mówił szef resortu edukacji i nauki. – Jestem przekonany, że mamy dzisiaj do czynienia z dwoma tymi sytuacjami naraz. To znaczy, jest Akademia Kopernikańska, która cieszy się uznaniem naszych międzynarodowych gości, członków Akademii Kopernikańskiej od Kanady, Stanów Zjednoczonych przez Włochy, kraje europejskie i azjatyckie, Japonię i Polskę w to wszystko włączając, ale jest też tak, że ogromnym uznaniem w świecie nauki cieszą się nasi dzisiejsi laureaci, profesor Peebles i prof. Barish – dodał.
Astronom i kosmolog P. James E. Peebles otrzymał nagrodę Akademii Kopernikańską za badania teoretyczne, które ustanowiły dziedzinę kosmologii fizycznej i dały podwaliny współczesnego modelu Wszechświata. Natomiast fizyk prof. Barry Barish otrzyma nagrodę Akademii za wiodący udział w epokowym odkryciu fal grawitacyjnych. Obaj naukowcy są laureatami Nagród Nobla z fizyki – prof. Peebles otrzymał to wyróżnienie w 2019 roku, a prof. Barish w 2017 roku.
Szef MEiN podziękował laureatom za przyjęcie polskiego wyróżnienia. – Dziękuję, jako Minister Edukacji i Nauki, w imieniu Rządu Rzeczypospolitej Polskiej, Panom Profesorom za przyjęcie tej Nagrody Kopernikańskiej, bo to jest też ogromne wyróżnienie dla nas. Dziękuję i życzę, żeby w kolejnych latach, w tym miejscu, na Zamku Królewskim, na tych fotelach, zasiadali tak samo wybitni przedstawiciele kolejnych dziedzin kopernikańskich – mówił minister.
Nagrody Kopernikańskie
Przyznane w tym roku po raz pierwszy Nagrody Kopernikańskie są wyróżnieniem przyznawanym przez Akademię Kopernikańską za wybitne osiągnięcia naukowe o przełomowym znaczeniu i zasięgu międzynarodowym. Wyboru laureata dokonuje Prezydium Akademii, natomiast kandydatów mogą zgłaszać: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Rady Ministrów, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, Izba Akademii, 10 członków Akademii lub jeden z laureatów Nagrody Kopernikańskiej.
Nagrody będą przyznawane corocznie kolejno w jednej z kategorii: astronomia, ekonomia, medycyna, filozofia lub teologia albo prawo. W danym roku może być maksymalnie dwóch laureatów.
Laureaci nagrody otrzymują indywidualną nagrodę w wysokości 500 tys. zł. Ponadto mają stworzyć Izbę Laureatów Nagrody Kopernikańskiej, tj. szóstą izbę (wydział) Akademii Kopernikańskiej. Izba ma formalnie ruszyć, kiedy liczba jej członków przekroczy 10.