Ptaszniki są powszechnie kojarzone jako jedne z największych pająków na świecie, a także należą do najstarszych i najbardziej pierwotnych gatunków pająków. Przez „pierwotne” rozumiemy tutaj, że zachowały wiele pierwotnych cech pająków, takich jak zdolność do budowania naziemnych pułapek i sieci. W przeciwieństwie do nich, pająki tworzące zawieszone w powietrzu pajęczyny pojawiły się później w ewolucji.
Najstarsze znane ptaszniki pochodzą sprzed 247 milionów lat, z czasów, gdy w skałach we Francji odkryto skamieniałości gatunku Rosamygale grauvogeli. Dla porównania, najstarsze odkryte pająki, takie jak Attercopus, datuje się na 380 milionów lat wstecz, z okresu dewonu.
Do rodziny ptaszników należą także pająki naziemne, takie jak atraks (znany też jako podkopnik australijski) z Nowej Południowej Walii, który jest uznawany za jednego z najbardziej jadowitych pająków na świecie. Inną grupą ptaszników jest rodzina Barychelidae, obejmująca duże, tajemnicze pająki Nowej Kaledonii.
Fascynujące znalezisko
W Australii, w formacji McGraths Flat w Nowej Południowej Walii, znaleziono przodka rodziny Barychelidae pochodzącego z epoki miocenu. Skamieniałość ta liczy od 11 do 16 milionów lat. Wydobyto tam dobrze zachowane szczątki dużego pająka, który został nazwany Megamonodontium mccluskyi na cześć jego odkrywcy, dr Simona McClusky’ego.
To wyjątkowo duży okaz – drugi pod względem wielkości skamieniały pająk znany nauce, co sprawia, że jest to niezwykłe odkrycie. Jak podaje Australian Museum w Sydney, jest to największy pająk kopalny znaleziony w Australii oraz pierwszy okaz z rodziny Barychelidae odkryty na świecie.
Zachowany w doskonałym stanie, pająk ten pozwolił na szczegółowe badania jego pazurów i włosków na kończynach przy użyciu mikroskopów elektronowych. To odkrycie daje wgląd w ewolucję tych struktur, które współczesne pająki wykorzystują do odbierania bodźców, takich jak ruchy zdobyczy poruszającej się po sieci. Włoski mogą też służyć do obrony – niektóre pająki potrafią wystrzeliwać je w kierunku napastników, co wywołuje u nich reakcje drażniące.
Australijski łowca. Pająk budował lejkowate pułapki
Pająk ten był naziemnym drapieżnikiem. Najprawdopodobniej budował lejkowate pułapki, które wyścielał pajęczyną i czekał na ofiary zdradzone przez drgania przenoszone przez sieci. Odkrycie pokazuje, że duże naziemne pająki-łowcy były obecne w Australii już w czasach megafauny.
Epoka miocenu była dla Australii czasem wielkich zmian. Kontynent, oddzielony już od Antarktydy i Ameryki Południowej, dryfował na północ, a jego klimat zmieniał się z chłodnego na bardziej sprzyjający bogatej florze i faunie. W środkowym miocenie, około 14 milionów lat temu, nastąpiły zmiany, które doprowadziły do masowego wymierania gatunków. Australia stawała się coraz suchsza, a lasy deszczowe ustępowały miejsca suchym zaroślom i pustyniom. To właśnie w tym okresie żył odnaleziony pająk – w czasie, gdy Australia zaczynała przypominać swój obecny krajobraz.
Czytaj też:
Otworzyła paczkę od Shein i doznała szoku. „Myślałam, że to zabawka”Czytaj też:
Olbrzymi pająk był na skraju wyginięcia. Dzięki naukowcom rozmnaża się jak szalony