W latach 60. i 70. XX wieku na popularności zyskały badania nad zdolnościami komunikacyjnymi naczelnych, delfinów, ptaków i innych zwierząt. Sceptycy jednak argumentowali, że zwierzęta jedynie naśladują swoich opiekunów – podobnie jak Clever Hans. Wiele gatunków świetnie odczytuje wskazówki kontekstowe, takie jak ton głosu czy gesty. Ale czy faktycznie pojmują znaczenie słów i skomplikowane struktury językowe, takie jak gramatyka?
Współczesne badania wskazują, że dzięki odpowiedniemu szkoleniu, niektóre zwierzęta są w stanie zrozumieć pewne elementy ludzkiego języka – w tym znaczenie konkretnych słów i ich brzmienie.
– Ludzie są wyjątkowi pod wieloma względami, a język to jedna z najbardziej charakterystycznych cech człowieka – powiedział w rozmowie z Live Science Simon W. Townsend, profesor antropologii ewolucyjnej z Uniwersytetu w Zurychu. – Jednak coraz częściej odkrywamy, że istnieją pewne podobieństwa między systemami komunikacji ludzi i zwierząt – dodał.
Czy naczelne mogą nauczyć się ludzkiego języka?
Jednym z najsłynniejszych przypadków badań nad językiem zwierząt jest historia Koko – gorylicy nizinnej, która nauczyła się uproszczonej wersji amerykańskiego języka migowego.
Koko, która zmarła w 2018 roku, potrafiła posługiwać się około 1000 znaków i rozumiała ponad 2000 słów w języku angielskim. Jej zdolności wywołały globalną dyskusję na temat tego, czy zwierzęta mogą rzeczywiście opanować ludzki język, czy jedynie naśladują swoich opiekunów.
Jeszcze większe zdolności językowe wykazywał Kanzi, samiec bonobo, który komunikował się za pomocą tablicy leksygramowej – klawiatury z około 200 symbolami. Potrafił wyrażać prośby, identyfikować przedmioty i nawet rozumiał proste polecenia w języku angielskim. Badania wykazały, że Kanzi potrafił układać symbole w logicznej kolejności, choć wciąż daleko mu było do zrozumienia pełnej składni.
Czy psy naprawdę rozumieją ludzką mowę?
Psy, żyjące u boku ludzi od tysięcy lat, wykazują wyjątkową zdolność do interpretowania naszego języka. Są wrażliwe na ton głosu i gesty, a niektóre – jak słynny border collie Chaser – potrafią zapamiętać setki słów.
W 2024 roku naukowcy przeprowadzili eksperymenty z użyciem tablic przyciskowych, które odtwarzają nagrane słowa. Odkryto, że psy reagują na dźwięk konkretnych słów, nawet bez wskazówek kontekstowych. Choć nie potrafią odróżnić podobnych brzmieniowo słów, badania wskazują, że ich zdolności poznawcze mogą być bardziej rozwinięte, niż dotychczas sądzono.
Czytaj też:
Tajemniczy drapieżnik z czeluści oceanu. Jego wygląd przyprawia o dreszczeCzytaj też:
Ukryty wśród gór. Leśnicy pokazali najrzadszego węża w Polsce