Prezydent Andrzej Duda skierował 2 marca do Sejmu, w ramach swojej inicjatywy ustawodawczej, projekt zakładający powołanie Akademii Kopernikańskiej. – Nowa instytucja ma służyć wzmocnieniu polskiej kadry akademickiej, zwiększeniu jej konkurencyjności i rozwijaniu współpracy międzynarodowej – wyjaśniał prezydent, w czasie uroczystości, na której podpisał projekt. Akadamia, jak tłumaczą pomysłodawcy, ma być dodatkowym forum współpracy między naukowcami z Polski i z zagranicy głównie w dziedzinie matematyki, fizyki i prawa.
– Przygotowaliśmy wspólnie projekt ustawy, który w jakimś sensie domyka reformy do tej pory prowadzone, dzięki którym powstało Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, sieć Łukasiewicz. Teraz Akademia Kopernikańska, która zarazem pociągnie za sobą Szkołę Główną Mikołaja Kopernika – tłumaczył prezydent. W prace nad projektem było zaangażowane również Ministerstwo Edukacji i Nauki.
Akademia Kopernikańska, nowa uczelnia, nagroda
Projekt jest już dostępny na stronie internetowej Sejmu i został skierowany do zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne. Nadzór nad Akademią ma sprawować premier, a jej członków (maksymalnie stu) będzie powoływał prezydent. Akademia ma zajmować się realizacją Narodowego Programu Kopernikańskiego – m.in. finansowaniem badań, przyznawaniem grantów i stypendiów, organizowaniem konferencji, organizacją co pięć lat Światowego Kongresu Kopernikańskiego, czy przyznawaniem Nagród Kopernikańskich w wysokości 500 tys. zł za wybitne osiągnięcia naukowe o przełomowym znaczeniu i zasięgu międzynarodowym. Projekt przewiduje też powołanie powiązanej z akademią publicznej Szkoły Głownej Mikołaja Kopernika. Koszt realizacji programu ma wynosić około 25 mln zł rocznie.
Pomysł wrócił do kilku miesiącach
Pierwsze doniesienia o tym, że powstaje projekt dotyczący Akademii Kopernikańskiej, pojawiły się wiosną ubiegłego roku. Środowiska naukowe wyrażały wówaczas zaniepokojenie, że nowa instytucja może zastąpić Polską Akademię Nauk. Prezes PAN prof. Jerzy Duszyński mówił wówczas, że inicjatywa nie była konsultowana z naukowcami. Teraz, w uzasadnieniu ustawy podkreślono, że proponowane rozwiązania nie mają na celu „dublowania”, ani znoszenia czy zastępowania funkcjonujacych już instytucji, a zwłaszcza PAN. Zapowiedź Narodowego Programu Kopernikańskiego pojawiła się też w pierwszych założeniach „Polskiego ładu”. Potem sprawa uchichła.